Truyện Kiều - Nguyễn Du

Đoạn 020
Lần theo núi giả đi vòng,
Cuối tường dường có nẻo thông mới rào.
Xắn tay mở khóa động đào,
Rẽ mây trông tỏ lối vào Thiên Thai.


Mặt nhìn mặt càng thêm tươi,
Bên lời vạn phúc, bên lời hàn huyên.
Sánh vai về chốn thư hiên,
Góp lời phong nguyệt nặng nguyền non sông.


Trên yên bút giá thi đồng,
Đạm thanh một bức tranh tùng treo trên.
Phong sương được vẻ thiên nhiên,
Mặt khen nét bút càng nhìn càng tươi.


Sinh rằng: "Phác họa vừa rồi,
Phẩm đề xin một vài lời thêm hoa."


Tay tiên gió táp mưa sa,
Khoảng trên dừng bút thảo và bốn câu.


Khen: "Tài nhả ngọc phun châu,
Nàng Ban ả Tạcũng đâu thế này !
Kiếp tu xưa ví chưa dày,
Phúc nào đổi được giá này cho ngang !"





- Núi giả: Chữ Hán là giả sơn, tức là núi non bộ.

- Động đào: Tức động Đào nguyên.

-Thiên thai: Tên một núi ở tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, Tương truyền đời Hán, Lưu Thần và Nguyễn Triệu lên núi Thiên Thai hái thuốc gặp tiên nữ rồi cùng nhau kết duyên ở đấy.

- Vạn phúc: Lời chào hỏi chúc mừng khi gặp nhau. Hàn thuyên: lạnh ấm, lời hỏi thăm sức khỏe.

- Phong nguyệt: Lời thơ trăng gió vui chơi. Non sông: Lấy núi sông mà nguyền ước (sông cạn, núi mòn, lời thề cũng không thay đổi).

-Yên: Bàn sách,
Bút giá: Cái giá để gác bút.
Thi đồng: Cái ống đựng thơ.

-Đạm thanh: Màu xanh nhạt, chỉ màu bức tranh cây thông của Kim Trọng.

-Phong sương: Gió và sương. Bức tranh cây thông vẽ rất tự nhiên như có đượm cả phong sương.

- Phẩm đề: Đề lợi vịnh bức tranh.
Thêm hoa: Thêm vẻ đẹp. ý nói bức tranh mới vẽ xong, xin đề mấy vần thơ cho tăng thêm vẻ đẹp.

-Tay tiên: Bàn tay người đẹp, người tiên.

- Nhả ngọc phun châu: Tài xuất khẩu thành thơ hay, như nhả ra ngọc, phun ra châu.

- Nàng Ban: Nàng Ban Chiêu, đời Đông Hán. Nàng học rộng tài cao, được vua Hán vời đến giúp soạn sách.

- ả Tạ: Nàng Tạ Đạo Uẩn, đời Tấn, là người thông minh, có học thức.
 
Đoạn 21
Nàng rằng: "Trộm liếc dung quang,
Chẳng sân ngọc bội, cũng phường kim môn.
Nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn,
Khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay ?

Nhớ từ năm hãy thơ ngây,
Có người tướng sĩ đoán ngay một lời:
Anh hoa phát tiết ra ngoài,
Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa.

Trông người lại ngắm đến ta,
Một dày một mỏng biết là có nên ?"


Sinh rằng: "Giải cấu là duyên,
Xưa nay nhân định thắng nhiên cũng nhiều.
Ví dù giải kết đến điều,
Thì đem vàng đá mà liều với thân."


Đủ điều trung khúc ân cần,
Lòng xuân phơi phới chén xuân tàng tàng.
Ngày vui ngắn chẳng đầy gang,
Trông ra ác đã ngậm gương non đoài.



Vắng nhà chẳng tiện ngồi dai,
Giã chàng, nàng mới kíp dời song sa.
 
Đoạn 022
Đến nhà vừa thấy tin nhà,
Hai thân còn dở tiệc hoa chưa về.



Cửa ngoài vội rủ rèm the,
Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình.
Nhặt thưa gương rọi đầu cành,
Ngọn đèn trông lọt trướng huỳnh hắt hiu.



Sinh vừa tựa án thiu thiu,
Dở chiều như tỉnh, dở chiều như mê.
Tiếng sen sẽ động giấc hòe,
Bóng trăng đã xế, hoa lê lại gần.



Bâng khuâng đỉnh Giáp non Thần,
Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng.



Nàng rằng: "Khoảng vắng đêm trường,
Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa.
Bây giờ rõ mặt đôi ta,
Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao."


Vội mừng làm lễ rước vào,
Đài sen nối sáp, song đào thêm hương.
Tiên thề cùng thảo một chương,
Tóc mây một món dao vàng chia đôi.



Vầng trăng vằng vặc giữa trời,
Đinh ninh hai mặt một lời song song.
Tóc tơ căn vặn tấc lòng,
Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.



Chén hà sánh giọng quỳnh tương,
Dải là hương lộn bình gương bóng lồng.
 
Đoạn 023

Sinh rằng: "Gió mát trăng trong,
Bấy lâu nay một chút lòng chưa cam.
Chày sương chưa nện cầu Lam,
Sợ lần khân quá ra sàm sỡ chăng ?"


Nàng rằng: "Hồng diệp xích thằng,
Một lời cũng đã tiếng rằng tương tri.
Đừng điều nguyệt nọ hoa kia,
Ngoài ra ai lại tiếc gì với ai."


Rằng: "Nghe nổi tiếng cầm đài,
Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ."


Thưa rằng: "Tiện ky~ sá chi,
Đã lòng dạy đến, dạy thì phải vâng."


Hiên sau treo sẵn cầm trăng,
Vội vàng Sinh đã tay nâng ngang mày.


Nàng rằng: "Nghề mọn riêng tay,
Làm chi cho bận lòng này lắm thân."
 
Đoạn 024
So dần dây vũ dây văn,
Bốn dây to nhỏ theo vần cung thương.



Khúc đâu Hán Sở chiến trường,
Nghe ra tiếng sắt, tiếng vàng chen nhau.



Khúc đâu Tư mã Phượng cầu,
Nghe ra như oán như sầu phải chăng !



Kê Khang này khúc Quảng lăng,
Một rằng lưu thủy, hai rằng hành vân.



Quá quan này khúc Chiêu Quân,
Nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia.



Trong như tiếng hạc bay qua,
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời.



Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.



Ngọn đèn khi tỏ khi mờ,
Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu.
Khi tựa gối, khi cúi đầu,
Khi vò chín khúc, khi chau đôi mày.
 
Đoạn 025
Rằng: "Hay thì thật là hay,
Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào !
Lựa chi những bậc tiêu tao,
Dột lòng mình cũng nao nao lòng người."


Rằng: "Quen mất nết đi rồi,
Tẻ vui, thôi cũng tính trời biết sao !
Lời vàng vâng lĩnh ý cao,
Họa dần dần bớt chút nào được không ?"


Hoa hương càng tỏ thức hồng,
Đầu mày cuối mắt càng nồng tấm yêu.
Sóng tình dường đã xiêu xiêu,
Xem trong âu yếm có chiều lả lơi.
 
Đoạn 026
Thưa rằng: "Đừng lấy làm chơi,
Dẽ cho thưa hết một lời đã nao !
Vẻ chi một đóa yêu đào,
Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh.

Đã cho vào bậc bố kinh,
Đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu.
Ra tuồng trên Bộc trong dâu,
Thì con người ấy ai cầu làm chi !

Phải điều ăn xổi ở thì,
Tiết trăm năm nỡ bỏ đi một ngày !
Ngẫm duyên kỳ ngộ xưa nay,
Lứa đôi ai lại đẹp tày Thôi Trương.

Mây mưa đánh đổ đá vàng,
Quá chiều nên đã chán chường yến anh.
Trong khi chắp cánh liền cành,
Mà lòng rẻ rúng đã dành một bên.

Mái tây để lạnh hương nguyền,
Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng.
Gieo thoi trước chẳng giữ giàng,
Để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai ?

Vội chi liễu ép hoa nài,
Còn thân ắt lại đền bồi có khi !"
 
Đoạn 027

Thấy lời đoan chính dễ nghe,
Chàng càng thêm nể thêm vì mười phân.



Bóng tàu vừa lạt vẻ ngân,
Tin đâu đã đến cửa ngăn gọi vào.
Nàng thì vội trở buồng thêu,
Sinh thì dạo gót sân đào vội ra.



Cửa sài vừa ngỏ then hoa,
Gia đồng vào gởi thư nhà mới sang.
Đem tin thúc phụ từ đường,
Bơ vơ lữ thấn tha hương đề huề.



Liêu Dương cách trở sơn khê,
Xuân đường kíp gọi sinh về hộ tang.
Mảng tin xiết nỗi kinh hoàng,
Băng mình lẻn trước đài trang tự tình.



Gót đầu mọi nỗi đinh ninh,
Nỗi nhà tang tóc, nỗi mình xa xôi:
“Sự đâu chưa kịp đôi hồi,
Duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ,

Trăng thề còn đó trơ trơ,
Dám xa xôi mặt mà thưa thớt lòng.
Ngoài nghìn dặm, chốc ba đông,
Mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy !

Gìn vàng giữ ngọc cho hay,
Cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời."
 
Đoạn 028
Tai nghe ruột rối bời bời,
Ngập ngừng nàng mới giãi lời trước sau:

"Ông tơ ghét bỏ chi nhau,
Chưa vui sum họp đã sầu chia phôi.
Cùng nhau trót đã nặng lời,
Dẫu thay mái tóc dám dời lòng tơ !

Quản bao tháng đợi năm chờ,
Nghĩ người ăn gió nằm mưa xót thầm.
Đã nguyền hai chữ đồng tâm,
Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai.

Còn non còn nước còn dài,
Còn về còn nhớ đến người hôm nay !"



Dùng dằng chưa nỡ rời tay,
Vầng đông trông đã đứng ngay nóc nhà.
Ngại ngùng một bước một xa,
Một lời trân trọng châu sa mấy hàng.



Buộc yên quảy gánh vội vàng,
Mối sầu xẻ nửa bước đàng chia hai.
Buồn trông phong cảnh quê người,
Đầu cành quyên nhặt, cuối trời nhạn thưa.
 
Đoạn 029
Não người cữ gió tuần mưa,
Một ngày nặng gánh tương tư một ngày.
Nàng còn đứng tựa hiên tây,
Chín hồi vấn vít như vầy mối tơ.



Trông chừng khói ngất song thưa,
Hoa trôi trác thắm, liễu xơ xác vàng.
Tần ngần dạo gót lầu trang,
Một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về,



Hàn huyên chưa kịp dã dề,
Sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao.
Người nách thước, kẻ tay dao;
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi.



Già giang một lão một trai,
Một dây vô lại buộc hai thâm tình.
Đầy nhà vang tiếng ruồi xanh,
Rụng rời khung dệt, tan tành gói may.



Đồ tế nhuyễn, của riêng tây,
Sạch sành sanh vét cho đầy túi tham.
Điều đâu bay buộc ai làm ?
Này ai đang dậm, giật giàm bỗng dưng ?



Hỏi ra sau mới biết rằng:
Phải tên xưng xuất là thằng bán tơ.
 
Đoạn 030
Một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ,
Tiếng oan dậy đất, án ngờ lòa mây.



Hạ từ van vỉ suốt ngày,
Điếc tai lân tuất, phũ tay tồi tàn.
Rường cao rút ngược dây oan,
Dẫu là đá cũng nát gan, lọ người.



Mặt trông đau đớn rụng rời,
Oan này còn một kêu trời, nhưng xa.
Một ngày lạ thói sai nha,
Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền.



Sao cho cốt nhục vẹn tuyền,
Trong khi ngộ biến tòng quyền biết sao ?
Duyên hội ngộ, đức cù lao,
Bên tình bên hiếu, bên nào nặng hơn ?



Để lời thệ hải minh sơn,
Làm con trước phải đền ơn sinh thành.
Quyết tình nàng mới hạ tình:
« Dẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha !"
 
Đoạn 031
Họ Chung có kẻ lại già,
Cũng trong nha dịch lại là từ tâm.
Thấy nàng hiếu trọng tình thâm,
Vì nàng nghĩ cũng thương thầm xót vay.



Tính bài lót đó luồn đây,
Có ba trăm lạng việc này mới xuôi.



Hãy về tạm phó giam ngoài,
Dặn nàng qui liệu trong đôi ba ngày.



Thương tình con trẻ thơ ngây,
Gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ!
Đau lòng tử biệt sinh ly,
Thân còn chẳng tiếc, tiếc gì đến duyên !



Hạt mưa sá nghĩ phận hèn,
Liều đem tấc cỏ quyết đền ba xuân.
Sự lòng ngỏ với băng nhân,
Tin sương đồn đại xa gần xôn xao.
 
Đoạn 032
Gần miền có một mụ nào,
Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh.



Hỏi tên rằng: "Mã Giám sinh."
Hỏi quê, rằng: "Huyện Lâm Thanh cũng gần."



Quá niên trạc ngoại tứ tuần,
Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao.
Trước thầy sau tớ xôn xao,
Nhà băng đưa mối rước vào lầu trang.



Ghế trên ngồi tót sỗ sàng,
Buồng trong mối đã giục nàng kíp ra.



Nỗi mình thêm tức nỗi nhà,
Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng !
Ngại ngùng giợn gió e sương,
Nhìn hoa bóng thẹn, trông gương mặt dày.



Mối càng vén tóc bắt tay,
Nét buồn như cúc, điệu gầy như mai.
Đắn đo cân sắc cân tài,
Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ.


Mặn nồng một vẻ một ưa,
Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu.
 
Đoạn 033
Rằng: "Mua ngọc đến Lam Kiều,
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường ?"



Mối rằng: "Đáng giá nghìn vàng,
Gấp nhà nhờ lượng người thương dám nài."



Cò kè bớt một thêm hai,
Giờ lâu ngã giá vâng ngoài bốn trăm.
Một lời thuyền đã êm giầm,
Hãy đưa canh thiếp trước cầm làm ghi.



Định ngày nạp thái vu qui,
Tiền lưng đã sẵn việc gì chẳng xong !



Một lời cậy với Chung công,
Khất từ tạm lĩnh Vương ông về nhà.
Thương tình con trẻ cha già,
Nhìn nàng ông những máu sa ruột dàu:



"Nuôi con những ước về sau,
Trao tơ phải lứa, gieo cầu đáng nơi.
Trời làm chi cực bấy trời,
Này ai vu thác cho người hợp tan !

Búa rìu bao quản thân tàn,
Nỡ đầy đọa trẻ, càng oan khốc già.
Một lần sau trước cũng là,
Thôi thì mặt khuất chẳng thà lòng đau !"
 
Đoạn 034
Theo lời càng chảy dòng châu,
Liều mình ông rắp gieo đầu tường vôi.


Vội vàng kẻ giữ người coi,
Nhỏ to nàng lại tìm lời khuyên can:

"Vẻ chi một mảnh hồng nhan,
Tóc tơ chưa chút đền ơn sinh thành.
Dâng thư đã thẹn nàng Oanh,
Lại thua ả Lý bán mình hay sao ?

Cỗi xuân tuổi hạc càng cao,
Một cây gánh vác biết bao nhiêu cành.
Lòng tơ dù chẳng dứt tình,
Gió mưa âu hẳn tan tành nưóc non.

Thà rằng liều một thân con,
Hoa dù rã cánh, lá còn xanh cây.
Phận sao đành vậy cũng vầy,
Cầm như chẳng đỗ những ngày còn xanh.

Cũng đừng tính quẩn lo quanh,
Tan nhà là một thiệt mình là hai."


Phải lời ông cũng êm tai,
Nhìn nhau giọt ngắn giọt dài ngổn ngang.
 
Đoạn 035
Mái ngoài họ Mã vừa sang,
Tờ hoa đã ký, cân vàng mới trao.
Trăng già độc địa làm sao ?
Cầm dây chẳng lựa buộc vào tự nhiên.



Trong tay đã sẵn đồng tiền,
Dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì !



Họ Chung ra sức giúp vì,
Lễ tâm đã đặt, tụng kỳ cũng xong.
Việc nhà đã tạm thong dong,
Tinh kỳ giục giã đã mong độ về.



Một mình nàng ngọn đèn khuya,
Áo dầm giọt lệ, tóc xe mối sầu.

"Phận dầu, dầu vậy cũng dầu,
Xót lòng đeo đẳng bấy lâu một lời !
Công trình kể xiết mấy mươi.
Vì ta khăng khít, cho người dở dang.

Thề hoa chưa ráo chén vàng,
Lỗi thề thôi đã phụ phàng với hoa.
Trời Liêu non nước bao xa.
Nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi.

Biết bao duyên nợ thề bồi.
Kiếp này thôi thế thì thôi còn gì.
Tái sinh chưa dứt hương thề.
Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai.

Nợ tình chưa trả cho ai,
Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan."
 
Đoạn 036
Nỗi riêng, riêng những bàn hoàn,
Dầu chong trắng đĩa, lệ tràn thấm khăn.
Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân,
Dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han.

"Cơ trời dâu bể đa đoan,
Một nhà để chị riêng oan một mình,
Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh,
Nỗi riêng còn mắc mối tình chi đây ?"
 
Đoạn 037
Rằng: "Lòng đương thổn thức đầy,
Tơ duyên còn vướng mối này chưa xong.
Hở môi ra cũng thẹn thùng,
Để lòng thì phụ tấm lòng với ai !

Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.

Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kỳ,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn haị

Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ, thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.

Chiếc thoa với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ vật này của chung.
Dù em nên vợ nên chồng,
Xót người mệnh bạc, ắt lòng chẳng quên.

Mất người còn chút của tin,
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.
Mai sao dầu có bao giờ.
Đốt lò hương ấy, so tơ phím này.

Trông ra ngọn cỏ lá cây,
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.
Hồn còn mang nặng lời thề,
Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai;

Dạ đài cách mặt, khuất lời,
Rảy xin giọt nước cho người thác oan.
Bây giờ trâm gẫy gương tan,
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân,

Trăm nghìn gửi lạy tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi.
Phận sao phận bạc như vôi,
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.

Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây !"
 
Đoạn 038
Cạn lời phách tán hồn bay,
Một hơi lặng ngắt, đôi tay giá đồng.
Xuân huyên chợt tỉnh giất nồng,
Một nhà tấp nập kẻ trong người ngoài.



Kẻ thang người thuốc bời bời,
Mới dầu cơn vựng, chưa phai giọt hồng.



Hỏi: "Sao ra sự lạ lùng ?"
Kiều càng nức nở mở không ra lời.
Nỗi nàng Vân mới rỉ tai:
"Chiếc thoa này với tờ bồi ở đây !"



-- "Này cha làm lỗi duyên mày,
Thôi thì nỗi ấy sau này đã em.
Vì ai rụng cải rơi kim,
Để con bèo nổi mây chìm vì aỉ

Lời con dặn lại một hai,
Dẫu mòn bia đá dám sai tấc vàng !"



Lạy thôi nàng mới thưa chiềng:
"Nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi.
Sá chi thân phận tôi đòi,
Dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu !"
 
Đoạn 039
Xiết bao kể nỗi thảm sầu !
Khắc canh đã giục nam lâu mấy hồi.
Kiệu hoa đâu đã đến ngoài,
Quản huyền đâu đã giục người sinh ly.



Đau lòng kẻ ở người đi,
Lệ rơi thấm đá tơ chia rũ tằm.
Trời hôm mây kéo tối rầm,
Dầu dầu ngọn cỏ đầm đầm cành sương.



Rước nàng về đến trú phường,
Bốn bề xuân tỏa một nàng ở trong.
Ngập ngừng thẹn lục e hồng,
Nghĩ lòng lại xót xa lòng đòi phen.



Phẩm tiên rơi đến tay hèn,
Hoài công nắng giữ mưa gìn với ai !

"Biết thân đến bước lạc loài,
Nhị đào thà bẻ cho người tình chung.
Vì ai ngăn đón gió đông,
Thiệt lòng khi ở, đau lòng khi đi.

Trùng phùng dầu họa có khi,
Thân này thôi có còn gì mà mong.
Đã sinh ra số long đong,
Còn mang lấy kiếp má hồng được sao ?"



Trên yên sẵn có con dao,
Giấu cầm nàng đã gói vào chéo khăn.
"Phòng khi nước đã đến chân,
Dao này thì liệu với thân sau này."



Đêm thu một khắc một chầy,
Bâng khuâng như tỉnh như say một mình.
 
Bạn phải đăng nhập hoặc đăng ký để phản hồi tại đây.
Back
Bên trên