Phạm Quang Minh
(Minh172)
New Member
Pháp Luật Việt Nam Trên Đường Đổi Mới.
Pháp Luật Việt Nam Trên Đường Đổi Mới.
Phạm Quang Minh
Chủ đề: Pháp luật.
Đất nước ta với hơn 4000 năm lịch sử (theo SGK), trải qua nhiều thời kì, nhiều triều đại khác nhau. Vì thế mà lịch sử pháp luật Việtnam cũng dài và biến thiên theo theo từng giai đoạn lịch sử. Từ những qui định thô sơ tồn tại trong các bộ lạc người Việt cổ, đến những bộ luật nghiêm chỉnh trong các triều đại phong kiến. Có những giai đoạn luật pháp phát triển rực rỡ, mà đỉnh cao và tiêu biểu là sự ra đời bộ luật Hồng Đức, được coi là bộ luật đầu tiên, nghiêm chỉnh và đầy đủ trong lịch sử Việt Nam.Tuy nhiên luật pháp trong thời kì này không tránh khỏi nhưng khiếm khuyết. Chịu ảnh hưởng nạng nề của nho giáo, còn tư tưởng trọng nam khinh nữ...
Bài viết này không nhằm mục đích đi sâu phân tích về lịch sử pháp luật Việt Nam. Nhưng qua những điều ở trên để chúng ta thấy rằng pháp luật là cần thiềt cho một đất nước ở mọi thời kì. Pháp luật không chỉ đơn thuần qui định các qui tắc ứng xử trong xã hội, mà nó còn ảnh hưởng đến sự hưng thịnh, tồn vong và phát triển của một quốc gia.
Từ năm 1986, nước ta chuyển từ hệ thống kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong hơn 10 năm đổi mới, Việt Nam luôn là một trong những nước có tốc độ phát triển KT đứng đầu Châu A'. Vậy quá trình và tốc độ phát triển luật pháp ở nước ta ra sao trong thời kì này?. Bài viết này muốn đề cập đến những cái được và chưa được và một số cái cần làm để luật pháp Việt Nam phát triển đáp ứng được yêu cầu đổi mới trong thời kì quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội.
Những điểm tích cực:
Hơn 10 năm đổi mới pháp luật Việt Nam đã thay đổi về cơ bản. Hệ thống pháp luật được sửa đổi để phù hợp với nên kinh tế thị trường và công cuộc phát triển đất nước. Mở đầu là việc sửa đổi Hiến Pháp, cho ra đời những luật mới ( Luật bản quyền và sở hữu trí tuệ, Luật Bảo Hiểm....) Sửa đổi bổ sung Luật Lao Động, Luật tổ chức và bầu cử quốc hội, luật Doanh Nghiệp....
- Hệ thống của hai nghành lập pháp và hành pháp được phân cấp rõ ràng cụ thể hơn trước. Cách làm việc thay đổi và dân chủ hiệu quả hơn. Ví dụ: Trong những kì họp gần đây, Quốc Hội đã đưa vào chương trình làm việc phần chất vấn các bộ trưởng và các thành viên chính phủ. Hiến pháp và luật tổ chức Quốc Hội sửa đổi cũng qui định về việc bỏ phiếu tín nhiệm các đại biểu quốc hội.
- Các cơ quan hành pháp va giám sát ( Công An, Viện Kiểm Sát, Uỷ ban thường vụ quốc hội, chính phủ ..) đã tổ chức các bộ phận tiếp dân, các đoàn thanh tra giải quyết khiếu nại tố cáo.
- Về đối ngoại, các hội luật gia Việt Nam cũng tích cựu tham gia vào các tổ chức, tham dự các hội nghị về luật trên thế giới. Quốc hội Việt Nam cũng mở rộng trao đổi hợp tác với nghị viện của các nước, tham gia vào hiệp hội các nghị viện Asean.
- Về đội ngũ kế cận, nhiều luật gia trẻ được đào tạo trong nước và cử đi học ở nước ngoài.
Những điểm tiêu cực và nguyên nhân:
Tuy có nhiều thay đổi, nhưng pháp luật nước ta vẫn chưa theo kịp với tốc độ phát triển đất nước.
Về Lập Pháp.
- Việc làm luật rất chậm và còn nhiều bất cập. Luat, và văn bản pháp luật ban hành chậm và chưa theo kịp với nhịp độ phát triển. Nhieu chủ trương đúng đán của Đảng, nguyện vọng chính đáng của nhân dân chậm chuyển thành luật và đi vào đời sống. Nguyên nhân chủ yếu là nước ta chưa có đội ngũ làm luật chuyên nghiệp. Quốc hội họp 3 lần một năm là quá ít. Bên cạnh đó do hạn chế về trình độ, thời gian họp quá ngắn nên chất lượng làm luật chưa cao. Có rất nhiều đại biểu quốc hội chưa đạt yêu cầu, không đưa ra được những đóng góp có giá trị, phần lớn thời gian dùng để sửa câu chữ, ngữ pháp.
- Việc đa số đại biểu quốc hội kiêm nhiệm làm ảnh hưởng rất nhiều đến tốc độ và tính khách quan của các bộ luật. Đại biểu nào cũng muốn bộ luật có lợi cho ngành , cơ quan, đơn vị mình đang công tác... nên đôi khi cản trở và đòi thay đổi một số điều trong bộ luật. Việc kiêm nhiệm cũng làm các đại biểu không tập chung tối đa vào công việc. Những buổi thảo luận ở hội trường rất vắng, nhưng đến khi tham gia biểu quyết lại rất đông. Thử hỏi là các đại biểu không tham gia thảo luận, nhưng tham gia bỏ phiếu biểu quyết thì chất lượng có đảm bảo hay chỉ bỏ phiếu để cho xong.
- Việc kiêm nhiệm làm các đại biểu quốc hội quá bận bịu công việc mà chưa làm tròn nhiệm vụ giám sát.
Em xin lấy một ví dụ:
Hè năm ngoái quốc hội có ban hành luật đội mũ bảo hiểm mà cho đến bây giờ việc thực hiện bằng không. Có một vài câu hỏi: Khi làm luật và thông qua, những người làm luật và đại biểu quốc hội có xem xét kĩ tình trạng va hệ thống giao thông, điều kiện khí hậu o các đô thị ở VietNam. Thực tế với hệ thống giao thông không đồng bộ, các con phố rất nhỏ, khí hậu nóng ẩm nhiệt đới cận xích đạo vào mùa hè, là không phù hợp với việc đội mũ bảo hiểm. Rõ ràng việc làm luật chưa chặt chẽ và còn nhiều hạn chế.
Về Hành Pháp và Giám Sát:
Vấn đề nổi cộm là việc chậm đưa các văn bản luật vào thực hiện. Đặc biệt là việc thực thi pháp luật không nghiêm.
Như luật bản quyền đã đưa vào thực thi từ rất lâu, nhưng băng đĩa lậu vẫn nhan nhản ở các hàng cho thuê băng, "chợ đen" Hàng Bài. Luật giao thông đường bộ có từ lâu nhưng tình trạng đi xe không bằng lái, vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, đua xe rất phổ biến. Tình trạng khai man thuế, trốn thuế, buôn lậu, ngày càng nhiều, ngày càng lớn ..... Không thể đổ lỗi, nói ràng nguyên nhân là do thói quen lách luật của người VietNam, hay nhân dân chưa có thói quen tuân theo luật pháp. Nguyên nhân chủ yếu là ở các cơ quan làm luật và bảo vệ pháp luật.
Không những chưa làm tốt chức năng bảo vệ và giám sát việc thực thi pháp luật, những công chức của các cơ quan hành pháp còn trực tiếp vi phạm pháp luật.
Thỉnh thoảng ngay tại Hà Nội cũng bắt gặp CSGT vượt đèn đỏ, mặc đồng phục không đúng qui định, vừa làm việc vừa hút thuốc, nhận tiền của hối lộ của những người đi phạm luật.
Hải quan thì trực tiếp tham gia buôn lậu, đưa và nhận hối lộ, điển hình như vụ Tân Trường Sanh, Mai Văn Huy....
Vụ Năm Cam là ví dụ cụ thể nhất về việc tại sao pháp luật ở Việt Nam không nghiêm. Hiến pháp và luật pháp Việt Nam nghiêm cấm mọi hình thức đánh bạc và tổ chức đánh bạc, vậy mà tệ nạn cờ bạc lan tràn khắp nơi. Đề đóm, cá độ bóng đá ... phố nào cũng có, phường nào cũng có..... Nhìn vào vụ Năm Cam thì mới hiểu tại sao những cái bị cấm mà vẫn tồn tại lâu thế, và ngày càng lớn. Nhiều chiến sĩ công an TPHCM nhận tiền, bảo kê cho các sòng bạc ngang nhiên hoạt động giữa lòng thành phố, làm sai lệch hồ sơ vụ án. Một số cán bộ kiểm sát, nhà báo cũng nhận tiêm mà làm ngơ. Cấm đánh bạc nhưng người mang quốc tịch Việt Nam vẫn vô tư ra vào Casino Đồ Sơn.
World Cup đến nạn cá độ bóng đá lại mọc lên như nấm sau mưa. Thiết nghĩ việc cá độ, đánh bạc cũng giống như mưa sổ xố, cần được tổ chức và đưa vào thành luật, khi đó tất cả mọi người đều có thể tham gia, và đó là một hoạt động xã hội lành mạnh. Nếu Việt Nam có một nhà cái William thì có lẽ những sòng bạc của Năm Cam khó có đất làm ăn. Một lần nữa chúng ta thấy việc làm luật chưa theo kịp với nhịp độ phát triển kinh tế ở Việt Nam.
Về giáo dục và đào tạo:
- Luật pháp Việt Nam chưa được đưa vào giới thiệu dạy ở các trường học để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các công dân tương lai. Vì thế mà hiểu biết về pháp luật ở Việt nam rất hạn chế, kể cả lớp trẻ. Thử hỏi xem có bao nhiêu em biết về luật "Bảo vệ và chăm sóc trẻ em" nó ra làm sao?
- Đào tạo các cử nhân luật cũng còn nhiều bất cập. Một thời gian dài chúng ta chỉ quan tâm đến chất lượng. Không quan tâm đến đầu ra cho sinh vien sau khi tốt nghiệp. Làm đa số các sinh viên luật sau khi ra trường đổi nghề. Sinh viên giỏi không muốn vào trường luật vì không có đầu ra. Các cử nhân luật ra trường không được trọng dụng, có về các toà án địa phương cũng chỉ làm công tác văn thư. Vì thế mà đào tạo thì nhiều mà vẫn thiếu luật sư và thẩm phán giỏi.
Pháp Luật Việt Nam Trên Đường Đổi Mới.
Phạm Quang Minh
Chủ đề: Pháp luật.
Đất nước ta với hơn 4000 năm lịch sử (theo SGK), trải qua nhiều thời kì, nhiều triều đại khác nhau. Vì thế mà lịch sử pháp luật Việtnam cũng dài và biến thiên theo theo từng giai đoạn lịch sử. Từ những qui định thô sơ tồn tại trong các bộ lạc người Việt cổ, đến những bộ luật nghiêm chỉnh trong các triều đại phong kiến. Có những giai đoạn luật pháp phát triển rực rỡ, mà đỉnh cao và tiêu biểu là sự ra đời bộ luật Hồng Đức, được coi là bộ luật đầu tiên, nghiêm chỉnh và đầy đủ trong lịch sử Việt Nam.Tuy nhiên luật pháp trong thời kì này không tránh khỏi nhưng khiếm khuyết. Chịu ảnh hưởng nạng nề của nho giáo, còn tư tưởng trọng nam khinh nữ...
Bài viết này không nhằm mục đích đi sâu phân tích về lịch sử pháp luật Việt Nam. Nhưng qua những điều ở trên để chúng ta thấy rằng pháp luật là cần thiềt cho một đất nước ở mọi thời kì. Pháp luật không chỉ đơn thuần qui định các qui tắc ứng xử trong xã hội, mà nó còn ảnh hưởng đến sự hưng thịnh, tồn vong và phát triển của một quốc gia.
Từ năm 1986, nước ta chuyển từ hệ thống kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong hơn 10 năm đổi mới, Việt Nam luôn là một trong những nước có tốc độ phát triển KT đứng đầu Châu A'. Vậy quá trình và tốc độ phát triển luật pháp ở nước ta ra sao trong thời kì này?. Bài viết này muốn đề cập đến những cái được và chưa được và một số cái cần làm để luật pháp Việt Nam phát triển đáp ứng được yêu cầu đổi mới trong thời kì quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội.
Những điểm tích cực:
Hơn 10 năm đổi mới pháp luật Việt Nam đã thay đổi về cơ bản. Hệ thống pháp luật được sửa đổi để phù hợp với nên kinh tế thị trường và công cuộc phát triển đất nước. Mở đầu là việc sửa đổi Hiến Pháp, cho ra đời những luật mới ( Luật bản quyền và sở hữu trí tuệ, Luật Bảo Hiểm....) Sửa đổi bổ sung Luật Lao Động, Luật tổ chức và bầu cử quốc hội, luật Doanh Nghiệp....
- Hệ thống của hai nghành lập pháp và hành pháp được phân cấp rõ ràng cụ thể hơn trước. Cách làm việc thay đổi và dân chủ hiệu quả hơn. Ví dụ: Trong những kì họp gần đây, Quốc Hội đã đưa vào chương trình làm việc phần chất vấn các bộ trưởng và các thành viên chính phủ. Hiến pháp và luật tổ chức Quốc Hội sửa đổi cũng qui định về việc bỏ phiếu tín nhiệm các đại biểu quốc hội.
- Các cơ quan hành pháp va giám sát ( Công An, Viện Kiểm Sát, Uỷ ban thường vụ quốc hội, chính phủ ..) đã tổ chức các bộ phận tiếp dân, các đoàn thanh tra giải quyết khiếu nại tố cáo.
- Về đối ngoại, các hội luật gia Việt Nam cũng tích cựu tham gia vào các tổ chức, tham dự các hội nghị về luật trên thế giới. Quốc hội Việt Nam cũng mở rộng trao đổi hợp tác với nghị viện của các nước, tham gia vào hiệp hội các nghị viện Asean.
- Về đội ngũ kế cận, nhiều luật gia trẻ được đào tạo trong nước và cử đi học ở nước ngoài.
Những điểm tiêu cực và nguyên nhân:
Tuy có nhiều thay đổi, nhưng pháp luật nước ta vẫn chưa theo kịp với tốc độ phát triển đất nước.
Về Lập Pháp.
- Việc làm luật rất chậm và còn nhiều bất cập. Luat, và văn bản pháp luật ban hành chậm và chưa theo kịp với nhịp độ phát triển. Nhieu chủ trương đúng đán của Đảng, nguyện vọng chính đáng của nhân dân chậm chuyển thành luật và đi vào đời sống. Nguyên nhân chủ yếu là nước ta chưa có đội ngũ làm luật chuyên nghiệp. Quốc hội họp 3 lần một năm là quá ít. Bên cạnh đó do hạn chế về trình độ, thời gian họp quá ngắn nên chất lượng làm luật chưa cao. Có rất nhiều đại biểu quốc hội chưa đạt yêu cầu, không đưa ra được những đóng góp có giá trị, phần lớn thời gian dùng để sửa câu chữ, ngữ pháp.
- Việc đa số đại biểu quốc hội kiêm nhiệm làm ảnh hưởng rất nhiều đến tốc độ và tính khách quan của các bộ luật. Đại biểu nào cũng muốn bộ luật có lợi cho ngành , cơ quan, đơn vị mình đang công tác... nên đôi khi cản trở và đòi thay đổi một số điều trong bộ luật. Việc kiêm nhiệm cũng làm các đại biểu không tập chung tối đa vào công việc. Những buổi thảo luận ở hội trường rất vắng, nhưng đến khi tham gia biểu quyết lại rất đông. Thử hỏi là các đại biểu không tham gia thảo luận, nhưng tham gia bỏ phiếu biểu quyết thì chất lượng có đảm bảo hay chỉ bỏ phiếu để cho xong.
- Việc kiêm nhiệm làm các đại biểu quốc hội quá bận bịu công việc mà chưa làm tròn nhiệm vụ giám sát.
Em xin lấy một ví dụ:
Hè năm ngoái quốc hội có ban hành luật đội mũ bảo hiểm mà cho đến bây giờ việc thực hiện bằng không. Có một vài câu hỏi: Khi làm luật và thông qua, những người làm luật và đại biểu quốc hội có xem xét kĩ tình trạng va hệ thống giao thông, điều kiện khí hậu o các đô thị ở VietNam. Thực tế với hệ thống giao thông không đồng bộ, các con phố rất nhỏ, khí hậu nóng ẩm nhiệt đới cận xích đạo vào mùa hè, là không phù hợp với việc đội mũ bảo hiểm. Rõ ràng việc làm luật chưa chặt chẽ và còn nhiều hạn chế.
Về Hành Pháp và Giám Sát:
Vấn đề nổi cộm là việc chậm đưa các văn bản luật vào thực hiện. Đặc biệt là việc thực thi pháp luật không nghiêm.
Như luật bản quyền đã đưa vào thực thi từ rất lâu, nhưng băng đĩa lậu vẫn nhan nhản ở các hàng cho thuê băng, "chợ đen" Hàng Bài. Luật giao thông đường bộ có từ lâu nhưng tình trạng đi xe không bằng lái, vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, đua xe rất phổ biến. Tình trạng khai man thuế, trốn thuế, buôn lậu, ngày càng nhiều, ngày càng lớn ..... Không thể đổ lỗi, nói ràng nguyên nhân là do thói quen lách luật của người VietNam, hay nhân dân chưa có thói quen tuân theo luật pháp. Nguyên nhân chủ yếu là ở các cơ quan làm luật và bảo vệ pháp luật.
Không những chưa làm tốt chức năng bảo vệ và giám sát việc thực thi pháp luật, những công chức của các cơ quan hành pháp còn trực tiếp vi phạm pháp luật.
Thỉnh thoảng ngay tại Hà Nội cũng bắt gặp CSGT vượt đèn đỏ, mặc đồng phục không đúng qui định, vừa làm việc vừa hút thuốc, nhận tiền của hối lộ của những người đi phạm luật.
Hải quan thì trực tiếp tham gia buôn lậu, đưa và nhận hối lộ, điển hình như vụ Tân Trường Sanh, Mai Văn Huy....
Vụ Năm Cam là ví dụ cụ thể nhất về việc tại sao pháp luật ở Việt Nam không nghiêm. Hiến pháp và luật pháp Việt Nam nghiêm cấm mọi hình thức đánh bạc và tổ chức đánh bạc, vậy mà tệ nạn cờ bạc lan tràn khắp nơi. Đề đóm, cá độ bóng đá ... phố nào cũng có, phường nào cũng có..... Nhìn vào vụ Năm Cam thì mới hiểu tại sao những cái bị cấm mà vẫn tồn tại lâu thế, và ngày càng lớn. Nhiều chiến sĩ công an TPHCM nhận tiền, bảo kê cho các sòng bạc ngang nhiên hoạt động giữa lòng thành phố, làm sai lệch hồ sơ vụ án. Một số cán bộ kiểm sát, nhà báo cũng nhận tiêm mà làm ngơ. Cấm đánh bạc nhưng người mang quốc tịch Việt Nam vẫn vô tư ra vào Casino Đồ Sơn.
World Cup đến nạn cá độ bóng đá lại mọc lên như nấm sau mưa. Thiết nghĩ việc cá độ, đánh bạc cũng giống như mưa sổ xố, cần được tổ chức và đưa vào thành luật, khi đó tất cả mọi người đều có thể tham gia, và đó là một hoạt động xã hội lành mạnh. Nếu Việt Nam có một nhà cái William thì có lẽ những sòng bạc của Năm Cam khó có đất làm ăn. Một lần nữa chúng ta thấy việc làm luật chưa theo kịp với nhịp độ phát triển kinh tế ở Việt Nam.
Về giáo dục và đào tạo:
- Luật pháp Việt Nam chưa được đưa vào giới thiệu dạy ở các trường học để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các công dân tương lai. Vì thế mà hiểu biết về pháp luật ở Việt nam rất hạn chế, kể cả lớp trẻ. Thử hỏi xem có bao nhiêu em biết về luật "Bảo vệ và chăm sóc trẻ em" nó ra làm sao?
- Đào tạo các cử nhân luật cũng còn nhiều bất cập. Một thời gian dài chúng ta chỉ quan tâm đến chất lượng. Không quan tâm đến đầu ra cho sinh vien sau khi tốt nghiệp. Làm đa số các sinh viên luật sau khi ra trường đổi nghề. Sinh viên giỏi không muốn vào trường luật vì không có đầu ra. Các cử nhân luật ra trường không được trọng dụng, có về các toà án địa phương cũng chỉ làm công tác văn thư. Vì thế mà đào tạo thì nhiều mà vẫn thiếu luật sư và thẩm phán giỏi.