Nguyễn Minh Trung
(Nguyen Minh Trung)
New Member
Dạo này báo chí nói nhiều về việc này quá, hôm nay tình cờ đọc bài này trên báo Tuổi trẻ, post lên thảo luận cùng với mọi người ?
Đây là bài báo:
(Dân trí) Quá nhiều điểm 1, 2 môn Lịch sử trong kì thi đại học vừa qua. Các GS, các giảng viên môn Lịch sử kêu trời. Các phương tiện thông tin đại chúng nóng ran...Kết quả thi thì phản ánh như vậy nhưng lý do thì sao? Hãy thử thâm nhập.
Những bộ nhớ đầy xáo trộn
Học sinh bây giờ nắm lịch sử một cách "lơ mơ" và "lung tùng phèo" lắm - một người bạn dạy lịch sử đã nói với tôi. Nhiều người khác cũng đã nói tương tự như vậy, nhưng nếu tin ngay thì e rằng vẫn có gì đó như là "bắc chõ nghe hơi".
Cách cũ rích vẫn là thử một vài cuộc đối thoại nho nhỏ về lịch sử. Không khó như hình dung ban đầu, đa số các em học sinh đều vui lòng nhận lời và tỏ ra rất hợp tác trong đối thoại...
Khi được hỏi Hồ Quí Ly là nhân vật thuộc thời kì lịch sử nào, học sinh Thanh Hương, trường THPT Kim Liên (Hà Nội) ngập ngừng một lát: "Thời Nguyễn thì phải". Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần 2, 3 do vị tướng nào chỉ huy? "Lý Thường Kiệt". Nước Vạn Xuân do ai lập ra? "Em không biết"...
Đành rằng những nội dung này nằm trong chương trình học của những năm trước nên có thể thời gian đã "giúp sức" cho sự quên lãng nhưng ngay cả khi hỏi Lịch sử lớp 10 có những nội dung gì, học về thời kì nào thì học sinh này cũng không nhớ nổi. Thậm chí, câu hỏi cuộc Cách mạng tư sản nào mở ra thời Cận đại của lịch sử thế giới, cũng chỉ nhận được cái lắc đầu...
Hỏi tiếp đến học sinh Trần Vũ Công, lớp 12 về vị vua đầu tiên và vị vua cuối cùng của nhà Nguyễn, học sinh này xin hoãn binh: "Để em nghĩ một lúc, chắc sẽ nhớ ra". Sau một hồi lâu vò đầu bứt tai, Công đề nghị "chuyển". "Lịch sử dài, lan man quá... làm sao chúng em nhớ nổi. Bây giờ ai cũng học thực dụng, học những môn mình sẽ thi đại học thôi. Cứ chứa nhiều thứ vào bộ nhớ sẽ nặng đầu".
Rời trường THPT Kim Liên, chúng tôi tìm đến ngôi trường mang tên một nhân vật lịch sử: trường THPT Phan Đình Phùng. Tại đây, học sinh Tuấn Đức lớp 12 đã cho chúng tôi một cuộc trò chuyện đầy "xáo trộn" về lịch sử.
Ai là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế? "Nghe quen quá... nhưng em nghĩ không ra". Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê là ai? "Một ông nào đó, đã chết". Quá bất ngờ, chúng tôi đặt ra một câu hỏi ngược lại với câu trên: Phan Đình Phùng là ai? Câu trả lời còn gây bất ngờ hơn nữa: "là người giúp sức cho Trần Quốc Tuấn".
Một sự xê dịch tới 5 thế kỉ. Cũng không có gì là lạ khi Đức tiếp tục trả lời vị vua đầu tiên của triều Nguyễn là Nguyễn Huệ, vị vua cuối cùng của triều này là Hàm Nghi. Khi được hỏi tại sao những nội dung trên vừa được học trong chương trình lịch sử lớp 11 mà vẫn trả lời sai, học sinh này hồn nhiên đáp lại: "chúng em học xong cách đây những... hai tháng".
Vậy nhưng, khi chúng tôi chuyển sang câu hỏi về vua Càn Long của Trung Quốc, học sinh này "phủ đầu" luôn: "Em còn biết rõ cả bố của vua Càn Long là Khang Hy". Trong khi đó, học sinh có tên Trần Công Tâm, dè dặt cho rằng mình chỉ nhớ mang máng về lịch sử.
Cứ như vậy, có tới 4/6 học sinh được hỏi đã "tắc" trước câu hỏi về lãnh tụ cuộc khởi nghĩa Hương Khê mà tên của ông được viết rất to trên một tấm biển ngay ngắn trước cổng ngôi trường các em đang học.
Các thầy cũng muốn kêu
Biết chắc rằng, nếu tiếp tục theo đuổi những cuộc đối thoại như trên thì kết quả thu được cũng na ná như nhau, chúng tôi bèn tìm đến kêu với những người thầy dạy lịch sử ở phổ thông. Thầy Nguyễn Đình Huy, nguyên trưởng bộ môn lịch sử trường THPT Hà Nội- Amsterdam, từng có thâm niên 40 năm đứng trên bục giảng tỏ ra rất buồn khi dân ta không biết sử ta như vậy.
Thầy Huy thừa nhận, đa số học sinh quan niệm môn Sử chỉ cần học thuộc không cần đầu tư suy nghĩ, nên chỉ đầu tư cho các môn khó như Toán, Lí, Hoá, Ngoại Ngữ... Số đông học sinh có học lực trung bình nên việc làm bài tập các môn khó đã "choán" hết thời gian, không còn "khoảng trống" cho môn Lịch sử. Trang thiết bị thiếu thốn cũng góp phần làm các bài lịch sử nghèo nàn, không hấp dẫn học sinh.
Ví như, cả trường Am chỉ có 2-3 băng hình về Cách mạng tư sản Pháp, trong khi không hề có một băng hình nào về lịch sử Việt Nam. Nhưng giả sử có băng hình thì cũng không dễ sử dụng vì chỉ dạy nội dung trong SGK cũng đã thấy thiếu thời gian...
Cô Nguyễn Thị Kim, trường THPT Kim Liên cũng bức xúc về SGK: "Theo tôi, cần phải xem lại SGK. Cách viết, trình bày SGK của ta chưa thể hiện là một hệ thống và kiến thức trong đó quá nặng. Trong các tiết học, cô và trò phải cùng bơi mà nhiều khi vẫn không tới... bờ.
Kiến thức nhiều quá khiến học sinh học lịch sử cứ rối bù lên. Theo tôi, những người viết sách Lịch sử nên bỏ thời gian xuống trường thử dạy xem trong khoảng thời gian một tiết học, có thể truyền đạt được bao nhiêu kiến thức, vận dụng phương pháp như thế nào để đạt được hiệu quả bài giảng cao nhất và tốt nhất cho học sinh."...
Còn nhớ, tại một cuộc trao đổi giữa lãnh đạo Bộ GD- ĐT với các nhà khoa học cách đây chưa lâu, GS sử học Phan Huy Lê đã thẳng thắn cho rằng: "Lịch sử trong SGK của chúng ta là lịch sử của người lớn thu nhỏ, bắt trẻ con học". Theo ông, chúng ta chưa có hình thức thể hiện sinh động những nội dung lịch sử cho phù hợp với lứa tuổi, khiến lịch sử được học trở thành mớ kiến thức nặng nề, khô cứng với học trò.
Vừa đọc vừa thử trả lời mấy câu hỏi trên, kết quả trong đầu hiện ra thế này:
1. Hồ Quí Ly là nhân vật thuộc thời kì lịch sử nào ? Cuối nhà Trần, tể tướng cuối cùng của nhà Trần, đã phế vua Trần tự phong vương và công trình còn để lại đến ngày nay là thành nhà Hồ nổi tiếng ở đất Thanh Hóa. Đây là người mà sử học hiện đại đánh gia cao về những cái cải cách đi trước thời đại như dùng tiền giấy ..(và vì thế mà cải cách của ông không thành công). Quãng cuối / đầu 1400.
2. Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần 2, 3 do vị tướng nào chỉ huy? Trần Hưng Đạo. Cuộc chiến lần 1 do vua đầu tiên của nhà Trần + tể tướng Trần Thủ Độ, lúc đó Trần Hưng Đạo mới chỉ là 1 tướng trẻ. Quãng 1200.
3. Nước Vạn Xuân do ai lập ra ? Đinh Tiên Hoàng, dẹp loạn 12 sứ quân, quê ở Hoa Lư. Quãng giữa 1000-1100.
4. Cuộc Cách mạng tư sản nào mở ra thời Cận đại của lịch sử thế giới ? Cách mạng Tư sản Anh, quãng 1650.
5. Ai là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế? Không thể tin là mình không nhớ nổi .
6. Phan Đình Phùng là ai? Vị quan văn thời nhà Nguyễn, có liên quan tới chiếu Cần vương, khởi nghĩa Hương Khê chống Pháp.
7. vị vua đầu tiên của triều Nguyễn - vị vua cuối cùng của triều này ? Nguyễn Ánh - cõng rắn cắn gà nhà - nhiều lần bị Quang Trung Nguyễn Huệ đánh cho tan tác, chỉ khi Quang Trung mất đi, cầu cứu quân Pháp mới thắng đc nhà Tây Sơn. Vị cuối cùng là Bảo Đại - vua bù nhìn - trước 45 và từ 46-54, đã từng được mời vào Quốc hội từ 45-46, sau 54 lưu vong ở Pháp.
Sau khi tra lại trên mạng thì kq là:
1. Đúng - năm đúng là quãng 1400.
2. Cũng tạm. Nhà Trần thành lập năm 1225 (vua Trần Thái Tông), kháng chiến Nguyên Mông lần 1 là 1258, lần 2 là 1285 và lần 3 là 1287.
3. Sai
.
4. Sai(, cách mạng tư sản Hà Lan, tí ra nhảy sông Hồng (
5. Đề Thám( đập đầu xuốngđất mà chết thôi (
6.
7.
Có lẽ mọi người cũng thử kiểm tra lại kiến thức của mình như thế, xem có đúng chúng ta đáng bị phê phán không. Mình vẫn đang tự hỏi xem môn Sử cần phải dạy kiểu gì, và kiến thức Sử trong đầu học sinh ở mức nào là có thể chấp nhận được. Mình tin là số người chỉ trả lời được 4/7 chắc nhiều phết đấy.
Đây là bài báo:
(Dân trí) Quá nhiều điểm 1, 2 môn Lịch sử trong kì thi đại học vừa qua. Các GS, các giảng viên môn Lịch sử kêu trời. Các phương tiện thông tin đại chúng nóng ran...Kết quả thi thì phản ánh như vậy nhưng lý do thì sao? Hãy thử thâm nhập.
Những bộ nhớ đầy xáo trộn
Học sinh bây giờ nắm lịch sử một cách "lơ mơ" và "lung tùng phèo" lắm - một người bạn dạy lịch sử đã nói với tôi. Nhiều người khác cũng đã nói tương tự như vậy, nhưng nếu tin ngay thì e rằng vẫn có gì đó như là "bắc chõ nghe hơi".
Cách cũ rích vẫn là thử một vài cuộc đối thoại nho nhỏ về lịch sử. Không khó như hình dung ban đầu, đa số các em học sinh đều vui lòng nhận lời và tỏ ra rất hợp tác trong đối thoại...
Khi được hỏi Hồ Quí Ly là nhân vật thuộc thời kì lịch sử nào, học sinh Thanh Hương, trường THPT Kim Liên (Hà Nội) ngập ngừng một lát: "Thời Nguyễn thì phải". Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần 2, 3 do vị tướng nào chỉ huy? "Lý Thường Kiệt". Nước Vạn Xuân do ai lập ra? "Em không biết"...
Đành rằng những nội dung này nằm trong chương trình học của những năm trước nên có thể thời gian đã "giúp sức" cho sự quên lãng nhưng ngay cả khi hỏi Lịch sử lớp 10 có những nội dung gì, học về thời kì nào thì học sinh này cũng không nhớ nổi. Thậm chí, câu hỏi cuộc Cách mạng tư sản nào mở ra thời Cận đại của lịch sử thế giới, cũng chỉ nhận được cái lắc đầu...
Hỏi tiếp đến học sinh Trần Vũ Công, lớp 12 về vị vua đầu tiên và vị vua cuối cùng của nhà Nguyễn, học sinh này xin hoãn binh: "Để em nghĩ một lúc, chắc sẽ nhớ ra". Sau một hồi lâu vò đầu bứt tai, Công đề nghị "chuyển". "Lịch sử dài, lan man quá... làm sao chúng em nhớ nổi. Bây giờ ai cũng học thực dụng, học những môn mình sẽ thi đại học thôi. Cứ chứa nhiều thứ vào bộ nhớ sẽ nặng đầu".
Rời trường THPT Kim Liên, chúng tôi tìm đến ngôi trường mang tên một nhân vật lịch sử: trường THPT Phan Đình Phùng. Tại đây, học sinh Tuấn Đức lớp 12 đã cho chúng tôi một cuộc trò chuyện đầy "xáo trộn" về lịch sử.
Ai là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế? "Nghe quen quá... nhưng em nghĩ không ra". Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê là ai? "Một ông nào đó, đã chết". Quá bất ngờ, chúng tôi đặt ra một câu hỏi ngược lại với câu trên: Phan Đình Phùng là ai? Câu trả lời còn gây bất ngờ hơn nữa: "là người giúp sức cho Trần Quốc Tuấn".
Một sự xê dịch tới 5 thế kỉ. Cũng không có gì là lạ khi Đức tiếp tục trả lời vị vua đầu tiên của triều Nguyễn là Nguyễn Huệ, vị vua cuối cùng của triều này là Hàm Nghi. Khi được hỏi tại sao những nội dung trên vừa được học trong chương trình lịch sử lớp 11 mà vẫn trả lời sai, học sinh này hồn nhiên đáp lại: "chúng em học xong cách đây những... hai tháng".
Vậy nhưng, khi chúng tôi chuyển sang câu hỏi về vua Càn Long của Trung Quốc, học sinh này "phủ đầu" luôn: "Em còn biết rõ cả bố của vua Càn Long là Khang Hy". Trong khi đó, học sinh có tên Trần Công Tâm, dè dặt cho rằng mình chỉ nhớ mang máng về lịch sử.
Cứ như vậy, có tới 4/6 học sinh được hỏi đã "tắc" trước câu hỏi về lãnh tụ cuộc khởi nghĩa Hương Khê mà tên của ông được viết rất to trên một tấm biển ngay ngắn trước cổng ngôi trường các em đang học.
Các thầy cũng muốn kêu
Biết chắc rằng, nếu tiếp tục theo đuổi những cuộc đối thoại như trên thì kết quả thu được cũng na ná như nhau, chúng tôi bèn tìm đến kêu với những người thầy dạy lịch sử ở phổ thông. Thầy Nguyễn Đình Huy, nguyên trưởng bộ môn lịch sử trường THPT Hà Nội- Amsterdam, từng có thâm niên 40 năm đứng trên bục giảng tỏ ra rất buồn khi dân ta không biết sử ta như vậy.
Thầy Huy thừa nhận, đa số học sinh quan niệm môn Sử chỉ cần học thuộc không cần đầu tư suy nghĩ, nên chỉ đầu tư cho các môn khó như Toán, Lí, Hoá, Ngoại Ngữ... Số đông học sinh có học lực trung bình nên việc làm bài tập các môn khó đã "choán" hết thời gian, không còn "khoảng trống" cho môn Lịch sử. Trang thiết bị thiếu thốn cũng góp phần làm các bài lịch sử nghèo nàn, không hấp dẫn học sinh.
Ví như, cả trường Am chỉ có 2-3 băng hình về Cách mạng tư sản Pháp, trong khi không hề có một băng hình nào về lịch sử Việt Nam. Nhưng giả sử có băng hình thì cũng không dễ sử dụng vì chỉ dạy nội dung trong SGK cũng đã thấy thiếu thời gian...
Cô Nguyễn Thị Kim, trường THPT Kim Liên cũng bức xúc về SGK: "Theo tôi, cần phải xem lại SGK. Cách viết, trình bày SGK của ta chưa thể hiện là một hệ thống và kiến thức trong đó quá nặng. Trong các tiết học, cô và trò phải cùng bơi mà nhiều khi vẫn không tới... bờ.
Kiến thức nhiều quá khiến học sinh học lịch sử cứ rối bù lên. Theo tôi, những người viết sách Lịch sử nên bỏ thời gian xuống trường thử dạy xem trong khoảng thời gian một tiết học, có thể truyền đạt được bao nhiêu kiến thức, vận dụng phương pháp như thế nào để đạt được hiệu quả bài giảng cao nhất và tốt nhất cho học sinh."...
Còn nhớ, tại một cuộc trao đổi giữa lãnh đạo Bộ GD- ĐT với các nhà khoa học cách đây chưa lâu, GS sử học Phan Huy Lê đã thẳng thắn cho rằng: "Lịch sử trong SGK của chúng ta là lịch sử của người lớn thu nhỏ, bắt trẻ con học". Theo ông, chúng ta chưa có hình thức thể hiện sinh động những nội dung lịch sử cho phù hợp với lứa tuổi, khiến lịch sử được học trở thành mớ kiến thức nặng nề, khô cứng với học trò.
________________________________________________________
Vừa đọc vừa thử trả lời mấy câu hỏi trên, kết quả trong đầu hiện ra thế này:
1. Hồ Quí Ly là nhân vật thuộc thời kì lịch sử nào ? Cuối nhà Trần, tể tướng cuối cùng của nhà Trần, đã phế vua Trần tự phong vương và công trình còn để lại đến ngày nay là thành nhà Hồ nổi tiếng ở đất Thanh Hóa. Đây là người mà sử học hiện đại đánh gia cao về những cái cải cách đi trước thời đại như dùng tiền giấy ..(và vì thế mà cải cách của ông không thành công). Quãng cuối / đầu 1400.
2. Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần 2, 3 do vị tướng nào chỉ huy? Trần Hưng Đạo. Cuộc chiến lần 1 do vua đầu tiên của nhà Trần + tể tướng Trần Thủ Độ, lúc đó Trần Hưng Đạo mới chỉ là 1 tướng trẻ. Quãng 1200.
3. Nước Vạn Xuân do ai lập ra ? Đinh Tiên Hoàng, dẹp loạn 12 sứ quân, quê ở Hoa Lư. Quãng giữa 1000-1100.
4. Cuộc Cách mạng tư sản nào mở ra thời Cận đại của lịch sử thế giới ? Cách mạng Tư sản Anh, quãng 1650.
5. Ai là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế? Không thể tin là mình không nhớ nổi .
6. Phan Đình Phùng là ai? Vị quan văn thời nhà Nguyễn, có liên quan tới chiếu Cần vương, khởi nghĩa Hương Khê chống Pháp.
7. vị vua đầu tiên của triều Nguyễn - vị vua cuối cùng của triều này ? Nguyễn Ánh - cõng rắn cắn gà nhà - nhiều lần bị Quang Trung Nguyễn Huệ đánh cho tan tác, chỉ khi Quang Trung mất đi, cầu cứu quân Pháp mới thắng đc nhà Tây Sơn. Vị cuối cùng là Bảo Đại - vua bù nhìn - trước 45 và từ 46-54, đã từng được mời vào Quốc hội từ 45-46, sau 54 lưu vong ở Pháp.
Sau khi tra lại trên mạng thì kq là:
1. Đúng - năm đúng là quãng 1400.
2. Cũng tạm. Nhà Trần thành lập năm 1225 (vua Trần Thái Tông), kháng chiến Nguyên Mông lần 1 là 1258, lần 2 là 1285 và lần 3 là 1287.
3. Sai
.
Wikipedia tiếng Việt đã viết:
4. Sai
(, cách mạng tư sản Hà Lan, tí ra nhảy sông Hồng (5. Đề Thám
( đập đầu xuốngđất mà chết thôi (6.
, cũng tạm.
7.
cũng tạm.
Có lẽ mọi người cũng thử kiểm tra lại kiến thức của mình như thế, xem có đúng chúng ta đáng bị phê phán không. Mình vẫn đang tự hỏi xem môn Sử cần phải dạy kiểu gì, và kiến thức Sử trong đầu học sinh ở mức nào là có thể chấp nhận được. Mình tin là số người chỉ trả lời được 4/7 chắc nhiều phết đấy
.
