Trích bài viết mới nhất của cựu TT Võ Văn Kiệt tháng 09/2005 đoạn viết về hàng hóa VN xuất khẩu. Tôi muốn minh họa cho các bạn thấy là một số vấn đề mà em Thành nói đến là chính xác, và một số cố vấn của chính phủ có quan điểm cởi mở về kinh tế hiểu được tầm quan trọng của điều này. Ông Kiệt đang lưu ý chính phủ phải căng óc tìm kiếm một số giải pháp có thể, để áp dụng trong thời gian tới.
---------------------------------
Võ Văn Kiệt
Phải tìm hiểu nhiều cách khác nhau để nâng tỷ lệ thu hồi giá trị sản phẩm của Việt Nam trong giá trị của các sản phẩm liên doanh.
Chúng ta biết, thí dụ như trong ngành dệt may, 80% nguyên vật liệu là nhập khẩu. Do đó, cũng khoảng 70-80% giá trị của một chiếc áo, một chiếc quần là vào tay người nước ngoài. Nếu tính trên con số thống kê về GDP hoặc sản phẩm xuất khẩu thì có vẻ rất cao, nhưng phần mà người Việt Nam được hưởng không phản ánh đầy đủ trong đó. Trên rất nhiều lĩnh vực, kể cả những hàng nông sản xuất khẩu, vẫn còn một tỷ lệ rất cao của giá sản phẩm là thuộc về những công ty ngoài Việt Nam. Nếu chúng ta lọc dầu sớm hơn, thì dầu thô có thể chuyển thành dầu thương phẩm và chúng ta đỡ một khoản tiền rất lớn trong nhập khẩu. Nhờ đó trong giá bán của hàng loạt sản phẩm Việt Nam, tỷ lệ năng lượng sẽ không thuộc các công ty nước ngoài, mà sẽ thuộc GDP thực sự của Việt Nam.
Trong lĩnh vực dệt may, chúng ta vẫn nấp bóng những công ty lớn có uy tín trên thị trường quốc tế để đưa hàng của chúng ta vào. Theo cách đi đó, chúng ta chỉ kiếm được 15-20% giá trị của mỗi cái áo, cái quần. Để thoát khỏi thân phận ấy, không phải chi đơn giản là làm ra những mặt hàng đẹp, nguyên liệu tốt. Vấn đề là thương hiệu của Việt Nam. Nhưng cái làm nên thương hiệu thì không phải chỉ là chất lượng sản phẩm. Nó là loại “nhân duyên” của rất nhiều yếu tố. Việt Nam phải suy nghĩ, tính toán, điều tra và khám phá để tìm ra những mối “nhân duyên” này. Hướng đó không phải là không khả thi.