Sáng tạo là gì?

C

Lưu Công Thành
(congthanh)

Điều hành viên
Đây không phải là một chủ đề phiếm mà là một chủ đề rất nghiêm túc.

Ở đây tôi không chỉ đơn thuần muốn các bạn đưa ra định nghĩa của từ "sáng tạo" mà cần đưa ra những lý thuyết cơ bản về "sáng tạo". Bao gồm:

- Sáng tạo là gì?
- Cái gì cấu thành nên sự sáng tạo?
- Không học liệu có thể sáng tạo được không?
- Tư duy ảnh hưởng thế nào đến tính sáng tạo?
v.v. và v.v..

Để rồi qua đấy chúng ta mới giải quyết được câu hỏi trăn trở bấy lâu nay của chúng ta:

- Vì sao sinh viên Việt Nam lại kém sáng tạo hơn sinh viên các nước tiên tiến?

Lý do "kém sáng tạo" đã được đưa ra để giải thích cho sự yếu kém của nền khoa học, văn hóa và kinh tế nước nhà, nhưng không ai đi tìm hiểu vì sao chúng ta lại kém sang tạo. Giải pháp cho những vấn đề kinh tế, xã hội nói trên được đưa ra là "chúng ta cần sáng tạo hơn".

Lời giải đáp cho chủ đề này có thể tìm thấy được qua trao đổi, nhưng tôi tin chắc rằng "sáng tạo" không phải tự trên trời mà rơi xuống. :)
 
Em xin viet quan diem cua em ve sang tao duoi con mat kien truc su.
Sang tao truoc het la mot qua trinh, co the chia thanh nhung giai doan sau:
1. Tim y tuong, va the hien y tuong mot cach khai quat
2. Phe binh.Tu phe binh cung nhu de nguoi khac phe binh
3.Cai thien nhuoc diem
4.Lap lai qua trinh nay l

Ve co ban thi sang tao khoa hoc va nghe thuat deu co nhung giai doan nhu vay.
 
Sang tao la mot cai rieng, cai ban sac cua moi nguoi.Noi dung hon, sang tao la qua trinh di tim ban than minh , co the la trong am nhac ...
Se khong co sang tao neu anh khong hieu chinh minh.Nen kien truc viet nam da khong phat trien tu lau roi,vi anh chi di sao chep cua nguoi khac, truoc thi cua trung quoc sau thi lien xo, gio thi tum lum.Co ai tu hoi nguoi viet nam khac nguoi trung quoc nhu the nao ve nhu cau o, co ai hieu cai minh can la nhu the nao.Minh chi nhin vao nguoi khac roi nghi cai do minh cung o duoc day.
Noi nhieu xong chot lai,sang tao phai di tu con nguoi minh trai tim minh, khong thi do chi la sao chep re tien.
 
Khong hoc co the sang tao khong?
Theo em thi co vi ai cung co the nay ra y tuong, va it nhieu tu phe binh duoc.Nhung dua vao 4 giai doan sang tao thi thay la,neu nhu minh co nguoi gioi hon giup do trong viec phe binh thi cai y tuong do moi thuc su di den dich nao day.
 
- Sáng tạo là gì?
- Cái gì cấu thành nên sự sáng tạo?
- Tư duy ảnh hưởng thế nào đến tính sáng tạo?
Hàn lâm quá :p :D

- Vì sao sinh viên Việt Nam lại kém sáng tạo hơn sinh viên các nước tiên tiến?

Em không hiểu sao anh chỉ cho rằng SV (và HS) VN kém sáng tạo hơn SV các nước tiên tiến thôi?

Theo em, 1 vài nguyên nhân nổi bật để gây ra sự không sáng tạo ở SV(HS)VN và ng VN nói chung.

Cách học: các ý kiến cho rằng cách dạy và học ở VN là giết chết tư duy sáng tạo chúng ta bắt gặp rất nhiều trên báo chí. Việc SV không biết cách tự học, chỉ lên giảng đường chép, về học thuộc chắc chắn sẽ khiến họ lười suy nghĩ hơn. 1 năm học ĐH ở VN em thấy số bài tập/ tiểu luận đòi hỏi SV phải tự tìm tòi ngoài sách vở, tự suy luận là rất ít, thầy chấm cũng chả nhận xét gì, cũng không trả lại bài, mà có trả lại cũng chả thấy thầy phê cái gì. Học một lúc cùng 200 người trong giảng đường, muốn hỏi han thêm gì thầy cô cũng ngại, lại không có cơ hội làm teamwork hay group discussion nên chả có gì phải đầu tư suy nghĩ nhiều. Cứ giỏi học thuộc là điểm cao thôi. Mà nhỡ đâu thấy thầy giảng sai, thấy sách viết không ổn thì lại tự nghĩ là "Hay mình dốt, không hiểu đúng?", cũng không thắc mắc gì. Thầy dạy gì biết thế, cãi làm gì cho mệt, nhỡ đâu còn bị ghét. Mình là trò, phải nghe thầy, nghe sách. Thầy là nhất.
(nhảy sang vụ Trần Mạnh Hảo 1 cái: nghe cái quan điểm "đã là giáo sư thì phải đúng hơn người chưa tốt nghiệp đại học" rất buồn cười. Mà nói thế thì ai dám ý kiến gì nữa)

Cách giáo dục trong gia đình cũng là 1 phần. Hình như chúng ta hơi lệch lạc 1 chút khi cho rằng "con cãi cha mẹ trăm đường con hư" - đã là con ngoan là bố mẹ đặt đâu ngồi đấy, bảo gì đúng là đúng, hễ cái gì không giống như bố mẹ dạy thì chắc là sai. Giữa bố mẹ và con cái thường có khoảng cách, con không dễ trao đổi thoải mái với bố mẹ, những suy nghĩ mới lạ của con thường ko được bố mẹ chia sẻ. Nếu có phát biểu, làm gì lạ lạ cũng không được đánh giá đúng mức kiểu "nó trẻ con, biết gì" hay "ăn may đây mà"...

Nói chung là ng VN hay cảm thấy tự ti, ngại bộc lộ suy nghĩ của mình, sợ bị chê là dốt, là điên, là khác người.., do cảm thấy mình thấp kém hơn. Em xin lấy em làm một ví dụ. Rất hay đọc ở mục thảo luận nghiêm túc, thỉnh thoảng cũng muốn góp ý nhưng mà ngại, thấy ở đây toàn người giỏi, mình chưa làm được trò trống gì ra hồn, sợ bị cười :D nên thôi. Lần này em nhắm mắt nhắm mũi em viết, ai chê thì chê bé thôi

Em được đọc là : Người VN rất giỏi sao chép. Chính vì giỏi sao chép, thỏa mãn với cái mình đã sao chép được mà thấy ko cần suy nghĩ sáng tạo sâu sắc gì thêm. Có 1 điều em để ý trên TV, đài báo rất nhiều, từ xưa đến giờ vẫn thế: vừa mới đưa tin có 1 điển hình nuôi tôm ở vùng A (chuyên nuôi cá), rất thành công, thế là cả vùng đổ xô bắt chước, vứt hết cá đi, để nuôi tôm, chả cần biết là nuôi nhiều cùng 1 lúc có hại gì, chả cần biết là như thế giá cả tôm sau này thế nào, 1 thời gian sau, vùng A lên báo vì tôm bị mua rẻ, hay mất mùa do tôm bị bệnh...

Việc học có ảnh hưởng đến sáng tạo?
có, nhưng ko phải là tất cả. (TUY NHIÊN nếu anh nói rõ khái niệm thế nào là Học thì rõ hơn: học từ trường lớp sách vở ko thôi hay cả từ kinh nghiệm thực tế?). Lâu rồi có tin về anh nông dân sáng chế ra máy nông nghiệp được rất nhiều người đặt hàng. Sáng tạo ấy do mày mò, trăn trở từ thực tế. Dĩ nhiên nếu có học thì

Lời giải đáp cho chủ đề này có thể tìm thấy được qua trao đổi, nhưng tôi tin chắc rằng "sáng tạo" không phải tự trên trời mà rơi xuống. :)
Tại sao ko phải từ trên trời rơi xuống ạ?

Thế thôi ạ
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Công nhận, nói ra thì lại bị bảo là hỗn, nhưng mà thú thực là nền giáo dục ở VN cần phải xem lại ở quá trình ĐH, về mọi mặt.
Thế giới tôn trọng tuổi trẻ, bởi nó hơn tuổi già ở cái tư duy sáng tạo, ở cái mộng mơ bay bổng, ở cái tôi muốn khẳng định mình, không muốn giống ai hết. Nhưng mà GD ở VN lại không tôn trọng cái đó. Cách dạy có vẻ hơi gò ép & áp đặt, có phần cẩu thả nữa.(hỗn quá...):D. Hoài bão của SV VN phần lớn (không phải là tất cả) sau 5 năm ĐH chỉ là có công an việc làm ổn định, một số người thì muốn làm giàu.
Có lẽ vì thế nên VN mình đang trông đợi những người như các anh, các chị trở về .... cùng với kho kiến thức & lòng dũng cảm.

1.Yêu tổ quốc, yêu đồng bào ...
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Sáng tạo, theo em mỗi người đều có sẵn cái khả năng ấy. Thực ra nó chỉ là một ý tưởng mới mà không ai bảo mình, tự mình làm do có một số đọng cơ thúc đẩy. Ngay đến chú AQ, cũng biết tự nhận là mình đi theo cách mạng, có ai bảo đâu. Đấy chẳng phải là sáng tạo ư!!
Sáng tạo bắt nguồn từ đâu, theo em là từ lòng tham không đáy của con người nó thúc đẩy mình phải sáng tạo. Kẻ nào tham tiền của, rồi sẽ nghĩ ra những cách kiếm tiền mà chưa ai biết đến để lừa người khác. Kẻ nào ham gái, rồi sẽ biết cách cua các cô gái mà các cô gái chưa từng được dặn dò. Đấy cũng là sáng tạo chứ. Nhưng có điều sáng tạo không thể vượt quá xa tầm hiểu biết của mỗi con người. Einstin chắc gì đã biết làm thơ, Newton làm sao vẽ được một bức tranh thiếu nữ khỏa thân không cần mẫu :D. Ai cũng có thể sáng tạo được, nhưng chỉ trong phạm vi hiểu biết của mình. Thực ra con người mình lớn lên là đã học nhiều lắm rồi chứ. Có điều, tầm hiểu biết càng rộng, thì hiệu quả sáng tạo lại càng cao.

2.Học tập tốt, lao động tốt...
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Cái sign của em, chẳng để làm gì, cũng xin tự nhận là sáng tạo
:)) :)) :))
 
tại sao lại có thể nói hs sv của Vn kém sáng tạo hơn các nước kia chứ? sai lầm cực kỳ sai lầm......mới đây thôi, trên chương trình bông hoa nhỏ...à..chắc thế..ko nhớ lắm....người ta có giới thiệu về một gương mặt thích ăn quẩy nóng của trường Ams mà, chính hắn đã tự mày mò làm ra một cái máy làm quẩy tự động, thế ko phải là sáng tạo sao? sáng tạo đi lên từ tìm tòi, mày mò nghiên cứu.......
 
[-x Đấy là đang nói chung chung tổng quát nó là thế. Nếu mà đem cái sáng tạo được đưa lên TV của VN, thì phải đem so sánh với cái sáng tạo được đưa lên TV của nước ngoài chứ, sẽ thấy sự khác nhau rõ lắm. Nếu đem 100 thằng SV VN, so sánh với 100 thằng SV nước ngoài thì cũng sẽ thấy khác nhau rõ lắm.
Đây không phải là chê bai đất nước mình, mà là đang thảo luận góp ý thôi!
3. Đoàn kết tốt, kỉ luật tốt
 
Anh nghĩ dân mình thiếu sáng tạo là do điều kiện khí hậu, cây trồng ra toàn quả bé tí, làm sao mà sáng tạo được.

Bọn Tây có khí hậu tốt, quả táo chẳng hạn to gấp 10 lần so với táo Vietnam. Ra đường táo cứ rơi lụp bụp vào đầu, không muốn sáng tạo cũng không được. Có ông (hình như Newton) bị táo rơi trúng đầu đâm lại sáng tạo được định luật vạn vật hấp dẫn. Những người kém may mắn hơn, phải ngồi xe lăn sau khi bị táo rơi vào đầu, thì lại viết ra những cuốn best seller như "Lược sử thời gian",...

/Thanh
 
Bác Thanh này lớn rồi mà chẳng nghiêm túc gì cả. Ai làm mod làm ơn move cái bài của bác Hải đi cái, hỏng cả chủ đề hay.

4. Giữ gìn vệ sinh thật tốt
 
Hoan hô Nguyễn Chí Thanh,
...

Tuy nhiên cho anh mạn phép bàn 1 chút. Muốn duy trì hoặc khuyến khích được sự sáng tạo, thì phải có thói quen chấp nhận những cái khác so với những thứ mình vẫn coi là tiên đề. D/c dựa vào đâu để ngay lập tức nói rằng ý kiến của anh là không nghiêm túc? Do nhìn thấy sự không liên quan hiển nhiên giữa kích thước của táo Tây và sự sáng tạo? Tại sao nghĩ rằng chúng không liên quan là hiển nhiên?

/Thanh
PS: Cái signature sáng tạo của em, theo anh dự đoán, sẽ phải đổi sau khi reply bài này. Nếu anh nhớ không nhầm thì cái list đó có mỗi 5 mục :)
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Moi nguoi c o mot y kien ,xong giai thich deu chua thoa dang.
Em xin tra loi vi sao nguoi viet minh khong sang tao bang nhung nuoc phat trien.
1.thu nhat do nhung nguoi phe binh cua minh trinh do con kem xa o nuoc ngoai, cu the la tien si hay giao su...Nen khi y tuong ra doi hoan toan khong co dieu kien phat trien,mot mat do ngui phe binh khong co trinh do, thu hai do nhieu duong loi chinh sach cung nhu quan diem lac hau.Ket qua la y tuong chet yeu.
2.Do giai doan 2 khong duoc xay dung vung chac, dan den nguoi nay ra y tuong cung khong co hung thu nua, va giai doan 3 co the khong ton tai luon.
Tom lai cai goi la qua trinh sang tao bi pha vo hoan toan.
 
- Sáng tạo là gì?
Theo như tổi hiểu một cách đơn giản thì sáng tạo là từ những cái mình được học suy ra những cái mình chưa từng được học. Sau đó đem ứng dụng vào thực tế để chứng minh.

- Cái gì cấu thành nên sự sáng tạo?
Có lẽ là như thế này (xuất phát từ quá trình nghiên cứu về công nghệ thông tin mà tôi thường thấy ở trường tôi):
+ (Motivation) Xuất phát từ sự xuất hiện một hiện tượng mà ko thể giải thích bởi những kiến thức đã có (hoặc một tham vọng mà ko thể đạt tới bởi những kiến thức đã có).
+ (Related knowledge) Dựa trên những kiến thức đã biết.
+ (Proposing New Model) Đưa ra một mô hình mới để giải thích hiện tượng quan sát được (hoặc là nhằm giải quyết tham vọng mới chưa đạt được).
+ (Empirical Evaluation) Ứng dụng mô hình mới vào thực tế để kiểm nghiệm tính đúng đắn (xem có phù hợp thực tế ko, xem có đạt được tham vọng mới ko?).

- Không học liệu có thể sáng tạo được không?
"Học" ở đây nghĩa là học ở trường phải ko? Theo tôi thì có. Ko học ở trường thì vẫn sáng tạo được. Con người "học" ở nhiều nơi chứ ko phải là chỉ ở trường. Đọc báo thấy có mấy bác nông dân chả có điều kiện học hành gì mà vẫn cải tiến ra nhiều loại máy móc hay phết. Hoặc có bác còn kiện một ông tiến sĩ vì đã ăn cắp ý tưởng nghiên cứu của mình nữa kìa. (Hic, các bác cho phép ko dẫn source nhé - đọc trên vnexpress lâu quá nên ko nhớ là phải tìm ở đâu). Có điều nếu ko học thì sẽ dễ dẫn đến tình trạng "phát minh ra bánh xe một lần nữa" - nghĩa là đưa ra một mô hình "mới" mà thực tế là đã có người khác đưa ra rồi (nhưng do ko học nên mình ko biết).

- Tư duy ảnh hưởng thế nào đến tính sáng tạo?
???????????????????????????????????????????????

- Vì sao sinh viên Việt Nam lại kém sáng tạo hơn sinh viên các nước tiên tiến?
Việc này cũng ko hẳn là ko ai tìm hiểu. Cho đến nay thì đa số đều đồng ý rằng việc này là lỗi của nền giáo dục - theo kiểu tập làm văn trăm phần trăm các em phải viết "hồi mới về chú (lợn nhà em) to vừa bằng cái phích" hay là "những tàu dừa vươn lên như những chiếc lược khổng lồ trải vào mây xanh". Tất nhiên ý kiến này có thể chưa đủ (mặc dù chắc là đúng) - Do đó chúng ta cũng nên tiếp tục bàn luận xem có còn nguyên nhân nào khác không, chẳng hạn lịch sử, gen di chuyền, truyền thống văn hóa ...?
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Hầu hết những người có tính sáng tạo cao đều có những biểu hiện sau:

1. là người có trí tưởng tượng phong phú, nhiều khi giống như người mơ mộng hão huyền, linh cảm phát triển mạnh, luôn đưa ra những ý tưởng độc đáo

2. thích suy nghĩ một cách độc lập

3. thích giải quyết các vấn đề và có thể đưa ra nhiều tình huống khác nhau cho một vấn đề nào đó

4. biết nhận ra những mối tương quan tiềm ẩn, đưa ra những ý tưởng mà không cần phải dựa theo một điều hiển nhiên nào cả

5. rất hay đãng trí, nhưng rất đam mê về một lĩnh vực nào đó

6. Nắm vững ý tưởng của mình, tìm cách phát triển nó và biến nó thành hiện thực

6. có tính hài hước mạnh, thích chơi chữ và thử các ý tưởng

7. có thể rất có năng khiếu về mỹ thuật


Ngay từ nhỏ, việc dạy dỗ, động viên trẻ phát triển một cách đúng đắn là một việc rất quan trọng, nhất là đối với những trẻ có năng khiếu.

- Quan tâm, yêu thương và dạy dỗ trẻ cũng vẫn phải chu đáo như những trẻ khác vì tuy trẻ thông minh, già dặn hơn những trẻ khác nhưng chưa chắc đã chín chắn hơn các trẻ khác về tâm lý cũng như cách cư xử trong đời sống, xã hội.
- Cố gắng dành thời gian, kiên nhẫn lắng nghe và giải thích cho trẻ những điều mà trẻ quan tâm, lo lắng, đồng thời cố gắng tìm hiểu những băn khoăn, dự định của trẻ.
- Biết mềm dẻo đối với trẻ vì nhiều khi trẻ sẽ không hành động theo ý mình muốn. Nên ghi nhớ một điều - trẻ không như những trẻ em khác
- Tuy để cho trẻ phát triển tự nhiên nhưng cũng phải quan tâm uốn nắn dạy dỗ trẻ để trẻ biết giới hạn của mình và biết tôn trọng người khác.
- Tạo điều kiện cho trẻ phát triển sự đam mê của mình - ví dụ như đọc sách, xem các buổi biểu diễn, xem những chương trình TV bổ ích... Hãy để cho trẻ lực chọn những gì mà trẻ yêu thích
- Chia sẻ với trẻ những ý tưởng, những sáng tạo của mình. Cùng bàn luận với trẻ về những mơ ước, hoài bão của trẻ, cùng trẻ tưởng tượng những mẩu truyện hay những nhân vật tưởng tượng. Động viên trẻ thể hiện những suy nghĩ ý tưởng của mình bằng lời nói, bằng hình vẽ hay bằng hành động.
- Động viên trẻ có ước muốn trở thành 1 người đặc biệt, không sợ bị trở thành lập dị đối với bạn bè xung quanh
- Không nên bắt trẻ phải bận rộn bài vở, học hành suốt ngày. Nên tạo điều kiện cho trẻ có thời gian nghỉ ngơi để trẻ có thể mơ mộng
- Đừng làm nặng nề việc trẻ làm sai, khiến cho trẻ có một cảm giác thất bại. Động viện trẻ để trẻ hiểu được sai lầm chính là con đường dẫn đến thành công.
- Dạy cho trẻ biết cách chia sẻ những ý tưởng của mình và cũng biết quan tâm đến người khác
- Đừng bao giờ so sánh kết quả của trẻ với các trẻ khác gậy ra tính ganh đua mà nên động viên, giúp đỡ trẻ phát triển tài năng của mình
- Giúp trẻ yêu thích thế giới xung quanh mình, tạo cho trẻ tính hài hước.

Mới sơ qua như vậy cũng đã thấy được nhiều điều thiếu sót trong việc dạy dỗ ở Việt Nam, khiến cho nhiều nhân tài bị thui chột ngay từ khi còn nhỏ, không có điều kiện để phát triển một cách đúng đắn.
(Bận quá, chẳng có thời gian viết tiếp, viết tạm vài ý như vậy đã. Bữa nào rảnh vào bàn luận với em Thành tiếp vậy.:))
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Bổ sung vài ý lẻ tẻ:

Tình cờ hôm weekend rồi mình có rơi vào 1 cuộc nói chuyện của bọn Tây, chúng bàn về chuyện có hay không homework cho trẻ con cấp 1, và bắt đầu từ lớp mấy. Nghe nói cái này có ảnh hưởng đến tính sáng tạo. Nếu bắt trẻ con có bài tập ở nhà từ quá sớm thì dẫn đến thói quen làm việc theo mệnh lệnh, làm giảm sự sáng tạo. Nhưng trẻ em Vietnam, nếu cho chúng nó sáng tạo từ sớm thì cái đầu tiên chúng sáng tạo ra sẽ là bỏ học.

Một điểm khác trong dạy dỗ trẻ con ở Tây là bố mẹ không được đánh/mắng con cái vì vi phạm luật pháp. Cái này chưa chắc đã hay, cụ thể thằng cu nhớn nhà mình, thử nghiệm kiểu kỷ luật thép, thường sẽ bị đánh làm 2 lần cho 1 tội: lần 1 vì chính tội đó, và lần 2 để cấm nó không được khóc bù lu bù loa làm hàng xóm để ý gọi cảnh sát. Thằng cu nhỏ (1.5 tuổi) thì thử nghiệm kiểu tình thương, nghĩa là mặc kệ nó muốn làm gì thì làm, trừ những trò ngu hiển nhiên như đút đầu vào toilet hoặc tập toẹ làm thơ. Hiện tại chưa thấy cả 2 thằng này sáng tạo ra cái gì, nên chưa kết luận được phương pháp nào là tốt. Có vẻ như phương pháp tình thương làm trẻ em đần hơn vì trong đầu không phải lo nghĩ gì. Phương pháp kia ít nhất cũng bắt trẻ em động não để biết kìm nén không khóc lúc bị đau.

/Thanh
 
masktuxedo đã viết:
Đọc báo thấy có mấy bác nông dân chả có điều kiện học hành gì mà vẫn cải tiến ra nhiều loại máy móc hay phết. Hoặc có bác còn kiện một ông tiến sĩ vì đã ăn cắp ý tưởng nghiên cứu của mình nữa kìa. (Hic, các bác cho phép ko dẫn source nhé - đọc trên vnexpress lâu quá nên ko nhớ là phải tìm ở đâu).
Nhấn để mở rộng...

Vừa may có một bài mới trên vnexpress về nông dân sáng tạo, hehehe:

http://vnexpress.net/Vietnam/Kinh-doanh/2003/10/3B9CC461/

Tất cả có 10 nông dân với những sáng kiến cải tiển kỹ thuật phục vụ sản xuất.
 
Bác Hải Thanh ,nếu chúng nó bỏ học thì không thể gọi đấy là sáng tạo được ,có thể thời các bác chưa biết bỏ học là gì chứ thời em thì phát minh đấy đã phổ biến lắm rồi .
Theo em thì hai cu nhà bác sau này nhất định sẽ cực kỳ sáng tạo vì chúng nó được sống và học tập ở Thụy Điển ,quê hương những sáng tạo rất độc đáo như đồ gỗ của IKEA ,máy gọt bút chì
 
Bạn phải đăng nhập hoặc đăng ký để phản hồi tại đây.
Back
Bên trên