Nguyễn Hà Phương
(phhn)
BQL CLB Du học
(VietNamNet) - Một lần nữa, SEA Games 22 đã minh chứng một cách hùng hồn niềm tin, niềm khát khao và khả năng chiến thắng của những con người mang trong mình dòng máu Lạc - Hồng. Từ lâu, dân tộc Việt Nam đã nổi tiếng về tinh thần đoàn kết, trí thông minh, lòng quả cảm và đức hy sinh... Song, cũng dường như, từ lâu bên cạnh những phẩm chất tuyệt vời ấy, người Việt chúng ta vẫn còn có không ít tật xấu (Phải chăng, thói xấu đó là tính đố kỵ, cò con; "đức" dĩ hòa, vi quý?...). Nhân dịp năm hết , Tết đến VietNamNet mời các bạn cùng luận bàn, phác họa chân dung về người Việt Nam mình! Mặc dù SEA Games 22 đã trôi qua, song dư âm tuyệt vời của nó vẫn còn đọng mãi trong mỗi chúng ta. Qua đại hội thể thao này cả thế giới càng thấy rõ hơn về một dân tộc Việt Nam đàng hoàng, tự tin, lịch lãm và chiến thắng. Khát vọng mãnh liệt, ý thức danh dự, lòng tự hào dân tộc đã được thể hiện không chỉ trên đấu trường mà còn trên từng con đường, góc phố... Tất cả đều rạng ngời và thật đáng yêu! Tuy nhiên, những ngày này lại mang đến cho chúng ta không ít ưu tư. Đó là, những hình ảnh văn minh, lịch sự của "thời SEA Games" trên phố phường đang dần phai đi, nhường chỗ cho những "chân dung" quen thuộc..."lâu đời": Vỉa hè nhếch nhác với những bọc rác "từ trên trời rơi xuống"; đường phố nhộn nhạo với những cảnh phóng nhanh vượt ẩu, xô bồ, bất chấp luật lệ giao thông.v.v... Phải chăng, những phẩm chất tốt đẹp, những hành xử mang "dấu ấn" công nghiệp chỉ có khả năng tồn tại trong thời gian ngắn? Và, cũng phải chăng, những thói quen, tật xấu ấy đã cắm rễ quá sâu trong tâm thức cộng đồng đến mức không thể "bứng" đi???Một nhà báo nước ngoài khi nhận xét về người Việt, đã nói: "Dân tộc các bạn rất thông minh (Ông lấy dẫn chứng về những giải thi quốc tế mà học sinh chúng ta đã đoạt được và đưa ra chỉ số IQ của người Việt), cần cù, dũng cảm... Song, tôi thấy các bạn có tính "thong dong", đủng đỉnh và lệt bệt quá"!? Ở "góc quay" khác, một Việt kiều thẳng thắn: "Tôi lấy làm ngạc nhiên về tính thích chen lấn của người Việt. Đi tàu, đi xe chỉ có mấy người, ai cũng có vé, có số ghế mà vẫn "so vai, hích cánh" với nhau". Cũng theo ông này thì người Việt Nam thuộc loại "hiếu kỳ nhất thế giới". Bởi, "Chỉ hai xe Honda quệt nhẹ vào nhau cũng đủ "quyến rũ" hàng trăm người dừng lại, ngó nghiêng" ! Chưa hết, ông còn quả quyết, dân ta sống dĩ hòa, vi quý và sính ngoại đến mức... "tín ngưỡng". Ông bảo: "Rõ ràng là hàng nội xuất khẩu, nhưng chỉ thêm vài chữ "giun" loằng ngoằng là không ít người ... mê mệt" !?..."Thói quen và truyền thống lạc hậu cũng là kẻ địch to, nó ngấm ngầm cản trở cách mạng tiến bộ. Chúng ta lại không thể trấn áp nó, mà phải cải tạo nó một cách rất cẩn thận, rất chịu khó, rất lâu dài" - Lời Hồ Chủ Tịch.
Đó là những nhận xét của người "ngoài cuộc". Còn kẻ "trong nhà"? Thạc sỹ luật học TrươngTrọng Nghĩa "khái quát": Dân tộc Việt không có truyền thống kinh doanh. Vì theo ông, "Đất nước ta chưa bao giờ có một giai cấp hay một tầng lớp thương nhân chuyên nghiệp...". Đồng thời, trong kinh doanh, người Việt hay bắt chước nhưng lại thiếu tính sáng tạo. Giáo sư Nguyễn Chung Tú cho rằng: Người Việt thừa trí tuệ, rất khéo tay nhưng ngày nay ít người coi đạo đức là điều kiện tiên quyết của cuộc sống. Còn giáo sư Trần Đình Hượu: "Ta không quen đòi hỏi tính chính xác, tính hệ thống, tính nhất quán; ta không có thói quen tư duy triết học”...Hẳn rằng, trong chúng ta không ít người đã từng nghe những chuyện "tiếu lâm" về tính hợp tác của người Việt. Chẳng hạn: "Ba người Nga bằng một người Do thái, ba người Do thái bằng một người Việt Nam, song ba người Việt Nam thì..."!? Hoặc, "Một người Việt rơi xuống hồ thì tự leo lên được, nhưng ba người thì không"!? Về vấn đề này, giáo sư Cao Xuân Hạo đã từng nêu câu hỏi: Phải chăng “trong bụng mỗi người Việt Nam đều có một ông Quan lớn. Dù chỉ làm quan lớn của một người cũng nhất thiết phải làm, chứ nhường cho người kia thì... thà chết còn hơn?”.Theo một số học giả, người Việt hay mắc bệnh "sỹ", tác phong tùy tiện, thiếu tầm nhìn, ham vụn vặt, ít trọng chữ tín... là do ảnh hưởng của cuộc sống tiểu nông, của lề thói làng xã... Tuy nhiên, cũng có người khẳng định, một số "khuyết tật" của người Việt không hẳn đã do "truyền thống" mà do môi trường, "không gian" sống sau này (chả thế mà đạo diễn Trần Văn Thủy đã "dám" tuyên: "Chúng ta có nhiều nhược điểm hơn các cụ ngày xưa")?
Chân dung người thợ.
Những ngày cuối năm là thời điểm để nhìn lại chính mình, để ước mơ, hy vọng và chuẩn bị hành trang bước vào năm mới, diễn đàn VietNamNet mời các bạn cùng tham gia “phác thảo chân dung người Việt” với những “thế mạnh, thế yếu” và cả "điểm thừa, điểm thiếu" đang chi phối cách sống, cách nghĩ, cách làm việc, cách vui chơi, giải trí... của mỗi chúng ta.Tất cả, cũng để những người con mang dòng máu Lạc - Hồng thêm kiêu hãnh, tự hào; gạt bỏ nỗi tự ty, mặc cảm... trong tiến trình hội nhập với cộng đồng quốc tế. Nói như đạo diễn Trần Văn Thủy, nhà văn Lỗ Tấn viết cuốn tiểu thuyết AQ nổi tiếng là để "giải phẫu, chữa bệnh cho dân tộc mình" và "một dân tộc biết tự phê phán, mổ xẻ để vượt lên, dân tộc đó sẽ mạnh. Một dân tộc tự ngắm nghía, huyễn hoặc, dân tộc đó sẽ yếu!".
Người Việt xấu xí: Thiếu tính hợp tác
Nhiều người lớn từ lâu vẫn đùa chơi với một phép tính như thế này: ba người Nga thì bằng một người Do Thái, ba người Do Thái thì bằng một người Việt Nam, nhưng ba người Việt Nam thì... cái phép tính cuối cùng này mỗi người tính một cách, chỉ có chữ "nhưng" là vẫn giữ nguyên ý nghĩa cho phép người tiếp nhận dù không thể cân đo vẫn hiểu được thâm ý của phép so sánh. Lại còn một hình ảnh ví von khác, cũng chẳng biết là từ đâu ra: một người Việt Nam rớt xuống hồ thì tự leo lên được, nhưng ba người thì không, vì người này lên thì người kia kéo xuống...
...Những câu chuyện truyền miệng có tính phóng đại, ai cũng biết thế nhưng giải thích nguyên nhân thì thật khó khăn và thật khó hiểu nổi vì sao.
Cái tính thiếu hợp tác và manh mún, nhiều người còn nói nặng lời là tính đố kỵ nhau, rõ ràng đã là mâu thuẫn với tinh thần đoàn kết, nhất là tình đoàn kết chống ngoại xâm mà dân tộc Việt Nam đã có truyền thống từ bao đời. Hay là để sống cho hoà bình, trong xây dựng và ổn định, mình sống có khó khăn hơn?
Đoàn kết là một truyền thống của dân tộc Việt Nam, truyền thống tốt đẹp ấy không bao giờ mất. Nên cái băn khoăn mà câu hỏi vừa nêu ra tôi giới hạn câu trả lời của mình trong suy nghĩ về người trí thức, không nên suy diễn ra xa hơn nữa.
Tôi xin bắt đầu bằng một kỷ niệm. Năm 1970, tại một hội nghị quốc tế về giáo dục ở Tokyo, một đồng nghiệp Nhật Bản đã nói với tôi trong một cuộc trò chuyện thân mật: "Các ông trí thức Việt Nam giống như những viên kim cương, còn chúng tôi là một bãi cát...". Là một người Việt Nam, tôi nhạy cảm với mọi lời nhận xét của người nước ngoài về nước mình, nhưng lúc đó tôi chỉ nghĩ đó là một lối nói khiêm tốn đặc trưng của người Nhật Bản, và sau đó không ngừng nhắc lại câu nói ấy với các đồng nghiệp trong nước để cùng nhau hởi lòng hởi dạ. Chúng mình là kim cương cơ mà!
Nhưng rồi khi lòng mình lắng lại, dần dần cùng với thực tế, nghĩ thêm và đọc thêm, tôi mới nhận ra hết được ý nghĩa thâm thuý của câu nói ấy. Thì ra ông bạn Nhật Bản muốn nhắc một câu nói của Tôn Dật Tiên, từng ví dân tộc Trung Hoa trước cách mạng là "một bãi cát lỏng lẻo", nhưng cách mạng đã biến họ thành "một tảng đá cứng được hình thành bằng cát trộn với xi măng". Từ đó tôi luôn đặt câu hỏi trí thức Việt Nam có thật, và có nên nghĩ rằng mình là những viên kim cương hay không?
Kim cương thì quý, vì hiếm nên quí chứ không hẳn do công dụng thực tiễn của nó. Nhưng kim cương thì khó đẽo gọt, lại khó có thứ gì như xi măng để có thể kết hợp chúng lại thành "một tảng đá cứng". Mà ai cũng biết tự cho mình là viên kim cương cả nên muốn dùng ánh sáng của riêng mình để tự phát sáng, hay tự phô trương...
Nguyên nhân của sự "khó ngồi với nhau" còn đó, nên khi chưa được sử dụng đúng với vai trò của mình nên hiều khi kim cương lại bị coi là cát. Thời bình cần trí thức nhiều hơn và một trong những điều kiện bắt buộc là họ cũng "ngồi với nhau", là phải cũng hướng đến lợi ích chung, phải quên bớt bản thân mình đi.
Nhiều khi trí thức Nhật Bản mà tôi thấy, khi đứng riêng lẻ ai cũng là người giỏi nhất, nhưng khi họ biết cách làm việc cùng nhau, họ đã làm được những công trình thật sự lớn lao. Quá trình hiện đại hóa càng phát triển lại càng đòi hỏi nơi mỗi cá nhân một sự hợp tác chặt chẽ và đó là một đòi hỏi tất yếu.
Tiến sỹ Dương Thiệu Tống
-----------
Người Việt xấu xí: Lòng ganh tị của các nhà khoa học
Lòng ganh tị của một nhà khoa học Đức đối với một bạn đồng nghiệp được thể hiện bằng cách bỏ ra 5 năm học hết lý thuyết của người ấy và bỏ thêm 5 năm nữa để nâng lên thành một lý thuyết cao hơn. Lòng ganh tị của một nhà khoa học Việt Nam đối với bạn đồng nghiệp được thể hiện bằng việc tìm cách chuyển sang ngạch hành chính tổ chức để ngăn chặn việc công bố và ứng dụng lý thuyết của hắn ta.
Muốn hơn đồng nghiệp, tốt nhất là chuyển sang quản lý đồng nghiệp
Sở dĩ như vậy là vì trong phần lớn các cơ quan của ta, kể cả cơ quan khoa học, dân chuyên môn thường lép vế một cách tuyệt đối nếu đồng thời không phải là cán bộ hành chính hay tổ chức.
Ngay cả về phương diện chuyên môn, cán bộ hành chính hay tổ chức, dù không phải là dân chuyên môn, cũng có quyền quyết định khi xét duyệt các công trình chuyên môn (quyết định đưa vào kế hoạch, quyết định cho phép công bố hay thi công, quyết định cách đánh giá khi xét “lao động tiên tiến” hay “chiến sĩ thi đua”…). Điều này hoàn toàn hợp lý, vì mỗi công trình khoa học hay nghệ thuật đều là một đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và của nhân dân.
Hơn nữa, ta thấy có những người nhường quyền tác giả công trình nếu liệu chừng công trình sẽ khó được khen thưởng do tác giả có sai phạm gì đó về đạo đức hay thuộc một thành phần có vấn đề, để “dồn” thành tích lại cho một người khác có những ưu thế khiến cho họ dễ được chấp nhận thành tích hơn.
Vì vậy, các chuyên gia lần lượt thôi làm khoa học kỹ thuật và chuyển sang ngạch hành chính tổ chức để có thực quyền về khoa học kỹ thuật.
Cao Xuân Hạo
------------
Ai dám nhận là mình xấu xí?
Nếu coi mỗi dân tộc gần như cá tính một con người: anh Pháp hào hoa làm thơ hay, anh Trung Quốc buôn bán giỏi và mưu lược, anh Lào hiền lành... thì nếu chỉ nhìn vào chuyện giữ gìn vốn cổ không thôi, tôi vẫn nghĩ, anh Việt Nam là người hay nói dối. Dối mình và dối người. Họ quyết tâm giữ gìn bản sắc dân tộc cho đậm đà bằng cái cách cho phép xây nhà hộp tràn lan và nói đơn giản là "thí điểm"? Bằng nhập xe máy Trung Quốc ồ ạt? Bằng cho phép đập biệt thự xưa để xây nhà kính? Bằng xóa sổ cái nhúm di tích vốn đã rất mỏng mảnh của nước ta với lý do để thuận tiện cho hiện đại hóa? Và vẫn không quên kêu gọi giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
1.
Bạn đã đi Ðà Lạt chưa? Ðã đến Sài Gòn chưa? Ðã về những làng Bắc bộ chưa?
Nếu chưa, thì bạn nên đi. Bạn nên đi sớm.
Ði trước khi những biệt thự bị bỏ hoang đến tàn lụi.
Ði trước khi rêu trên tường chùa bị cạo và tượng bị sơn son thếp vàng.
Ði trước khi thành phố lớn muốn tạo những dấu chân hiện đại khổng lồ, dẫm lên chính những khẩu hiệu bảo tồn vốn cổ mà mình đã hô hào trước đó.
2.
Cách đây mới ba năm thôi, thành phố Hồ Chí Minh của tôi linh đình tổ chức kỷ niệm Sài Gòn 300 năm. Những ảnh cũ được đem ra, món ăn khẩn hoang nấu lại, nhà nhà nghe tên ông Nguyễn Hữu Cảnh, người người nghe lại những địa danh xưa: Gò Cây Mai, đình Thông Tây Hội, kinh Tàu Hủ với bến Bình Ðông...
Bến Bình Ðông, thì năm nay, người ta sắp dẹp nó, để mà làm đại lộ Ðông Tây. Cụ Nguyễn Ðình Ðầu đã phải kêu lên trên báo Tuổi Trẻ: "Xin giữ lấy cảnh quan của Sài Gòn sông nước trên bến dưới thuyền".
Bạn phải đi qua khu vực này, thấy được vẻ đẹp (bị bỏ phí của nó) bạn mới hiểu được tiếng kêu của cụ. Thật chẳng khác nào lời kêu cứu và khẩn nài; không biết ví thế này có quá không, nhưng như tiếng kêu của cụ bà Sài Gòn, sau lễ thượng thọ phải nài xin con cháu đừng ném đi cơi trầu cũ với di ảnh cụ ông...
Bến Bình Ðông, với hai bên bờ là nhà cổ, xưởng xay lúa, là những thứ mà cái túi "vốn cổ" của chúng ta chẳng có nhiều, nhất đây lại là cái thứ hữu hình, bằng nước, bằng gạch, bằng kiểu nhà, cách sinh sống; chứ không phải những thứ lù mù truyền thống, phục hồi lại mỗi nơi một màu cờ phướn và một kiểu đuôi nheo.
Thế nhưng, nếu đại lộ Ðông Tây đi qua, số phận cảnh trên bến dưới thuyền rất Nam Bộ xưa của bến Bình Ðông sẽ chẳng khác gì số phận rêu trăm tuổi của tháp Rùa. Giải tán một khu vực thật chẳng khó, cũng như việc dọn rêu thôi, nhưng cái nỗi ám ảnh rằng mình đã phá tan chỗ trú ngụ của hàng trăm năm lịch sử có đeo đuổi được những người ký quyết định không?
Và những người đó là ai? Họ nghĩ gì trong đầu nhỉ? Họ quyết tâm giữ gìn bản sắc dân tộc cho đậm đà bằng cái cách gì đây? Bằng cho phép xây nhà hộp tràn lan và nói đơn giản là "thí điểm"? Bằng nhập xe máy Trung Quốc ồ ạt? Bằng cho phép đập biệt thự xưa để xây nhà kính? Bằng xóa sổ cái nhúm di tích vốn đã rất mỏng mảnh của nước ta với lý do để thuận tiện cho hiện đại hóa?
Thử tưởng tượng hai mươi năm sau thôi, những khu nhà cổ (chưa bị đập) ngày hôm nay lên bưu ảnh. Và sẽ có những người chỉ cho con cái mình mà nói: "Chỗ này ngày xưa bố (mẹ) có đi qua, đẹp lắm." Và có những người sẽ không dám chỉ tay vào ảnh mà nói: "Cái khu này chính bố đã ký quyết định đập đi."
3.
Tôi lại đọc báo Tia Sáng, có bài của tác giả Vũ Khánh về tiếp thị một hình ảnh Việt Nam. Vậy đấy, cứ rành mạch liệt kê cái vốn ít ỏi của mình ra rồi khai thác triệt để thì khéo lại thành giàu có. Tác giả kể ra, chúng ta có áo dài, có nón, có phở, có nem. Nghe dễ chịu như nghe một người nói đơn giản: "Tôi là thợ may. Lương tôi đủ sống. Tôi thích mặc áo xanh." Một người như vậy cũng hấp dẫn lắm chứ! Cái mộc mạc của họ, cái nghề của họ, sở thích của họ không giống anh, không giống tôi. Việc gì cứ phải thổi phồng lên những gì mình không có, để rồi phá bỏ những cái (tuy ít mà) quý giá của mình?
Nếu coi mỗi dân tộc gần như cá tính một con người: anh Pháp hào hoa làm thơ hay, anh Trung Quốc buôn bán giỏi và mưu lược, anh Lào hiền lành... thì nếu chỉ nhìn vào chuyện giữ gìn vốn cổ không thôi, tôi vẫn nghĩ, anh Việt Nam là người hay nói dối. Dối mình và dối người.
Chúng ta nói dối nhiều quá. Dối ở chỗ có nhiều việc chúng ta nói một đằng và làm một nẻo. Chúng ta nói, tôi là người có văn hóa và thích chơi đồ cổ, nhưng có con chuột chạy qua là chúng ta (quyết) ném chuột đến vỡ cả bình quý. Chúng ta cung kính ào ạt cho một lễ hội 300 năm Sài Gòn, rồi sau đó thì sẵn sàng thực thi một dự án có phá bỏ những phần cổ kính của Sài Gòn 303 tuổi. Chúng ta không tiếc cả kho tính từ mỹ miều cho cái Chùa Một Cột, nhưng lại tiếc một cái cột bằng gỗ cho nó, khiến bao nhiêu khách phương xa phải chưng hửng. Chúng ta biết mình nghèo mà cứ huênh hoang là mình giàu.
Mà trong khi đó, có đứa con nào dám trách mẹ nghèo! Ừ, nước của tôi là thế đấy, nhưng mà chúng tôi tự hào, để tôi cho anh thấy: Cha ông để lại có một chút của (cẩn thận mở gói ra), chúng tôi gìn giữ còn được thế này đây (thấy vẫn còn nguyên), và chúng tôi sẽ giữ cho con cháu (cẩn thận gói lại). Anh cười thì mặc anh!
4.
Ông Bá Dương, tác giả người Trung Quốc, có viết một đoạn thế này: "Ðã nhiều năm nay, tôi muốn viết một quyển sách dưới tên gọi: 'Người Trung Quốc Xấu Xí'. Tôi nhớ quyển sách 'Người Mỹ Xấu Xí' sau khi viết xong đã được Quốc vụ viện Mỹ dùng làm tài liệu tham khảo cho sách lược của mình. Người Nhật cũng có một quyển sách 'Người Nhật Xấu Xí". Tác giả là Ðại sứ Nhật tại Ác-hen-ti-na. Ngài đại sứ này (sau khi viết cuốn sách đó) liền bị cách chức. Ðấy có lẽ là cái khác nhau giữa Ðông phương và Tây phương..."
Nhưng ở Trung Quốc, người ta đã in "Người Trung Quốc Xấu Xí" của ông Bá Dương.
Và không phải vì thế mà người Trung Quốc bị nhìn là xấu hơn. Trái lại.
Phan Thị Vàng Anh
-------------
Người Việt xấu xí: “Sợ” những vật lạ
Nếu bỗng nhặt được vật thể lạ, người Việt ta sẽ về gọi mọi người cùng ra xem, sau đó cãi nhau như mổ bò mỗi người một ý, tiếp đó mỗi anh tự về bắt chước làm một cái vật na ná với cái vật lạ mà họ chưa biết gọi tên kia. Còn cái tên gọi thật, bản chất thật của cái vật đó, là việc cần biết nhất thì vẫn không ai biết...
Đứng trước vật thể lạ, bạn nghĩ sao?
* Khuê Văn. "Ðể tìm hiểu tính cách của các quốc gia trên trái đất, người vũ trụ mà toàn thể người trên trái đất chưa bao giờ nhìn thấy, thả một vật thể xuống giữa đường rồi ngồi trên đĩa bay chờ xem phản ứng của người trái đất ra sao nếu người đó nhặt vật thể ấy lên.
Sau khi nhặt vật lên, nếu chăm chú nhìn vật đó từ mọi góc độ có lẽ đó là người Pháp. Ngược lại, nếu người đó nhặt lên rồi ghé vào tai lắc lắc thì đó là người Ðức. Người Pháp là dân tộc có năng khiếu hội hoạ nên họ sẽ cố gắng lý giải đồ vật dưới góc độ thị giác, còn người Ðức lại có năng khiếu âm nhạc, dân tộc đã sản sinh ra Beethoven sẽ cố gắng nhận thức vật đó bằng thính giác.
Thế nhưng, nếu là người Tây Ban Nha, đất nước của trò đấu bò tót, khi nhặt vật đó lên, để thoả trí tò mò họ sẽ đập vỡ nó ngay chứ không xem xét bằng tai hay bằng mắt gì cả.
Người Anh không giống với người Tây Ban Nha là hành động trước rồi mới suy nghĩ. Là người Anh, họ sẽ nhặt vật đó lên, kiên trì sử dụng nó vào việc này hay việc khác và sau khi rút ra kinh nghiệm mọi người sẽ tập trung lại rút ra kết luận đó là vật gì.
Còn Người Trung quốc, một dân tộc già dặn và kiên nhẫn hơn người Anh rất nhiều, nên trước khi nhặt vật đó lên người ta sẽ nhìn xung quanh rất kỹ, sau khi xác định là không có ai nhìn thấy thì "người quân tử" đó nhặt nó lên thận trọng đút vào tay áo. Với anh ta, vấn đề không phải đó là cái gì mà là việc vật đó tồn tại mới quan trọng, bởi vì rồi cũng có lúc anh ta biết đó là vật gì.
Với người Hàn Quốc, một dân tộc từng bị đói khổ trong trong thời kỳ Nhật thống trị trước kia, phản ứng trước tiên là phải thử bằng lưỡi.
Trong cuộc thể nghiệm này tất nhiên không thể thiếu được người Mỹ và người Nga, hai đại diện của phía Tây và Ðông, có lẽ trái với sự chờ đợi của chúng ta, họ không có phản ứng gì đặc biệt, không phải đau đầu suy nghĩ!
Vậy thái độ của người Nhật sẽ như thế nào? Với người Nhật, họ không cầm lên ngắm nghía hay lắc thử, cũng không đập vỡ hay lặng lẽ cho vào tay áo. Họ không nhờ sự trợ giúp của máy tính hay đảng phái nào bởi vì là những con người rất hiếu kỳ. Quả là như vậy, sau khi nhặt lên, người Nhật sẽ làm thử một cái giống như thế và chắc chắn không chỉ để chế tạo ra một vật hoàn toàn đúng kích thước của vật thật mà còn thu nhỏ lại một cách tinh xảo, gọn tới mức có thể cho vào lòng bàn tay. Sau đó, họ sẽ ngắm nghía một cách kỹ càng và nói: "Nasudoho!" (à, ra thế!) và vỗ đùi sung sướng.
Bạn thử nghĩ xem, nếu người Việt chúng ta nhặt được vật đó, thái độ sẽ thế nào?"
Tôi cảm thấy nóng gáy. Tất nhiên không chỉ để tìm ra câu trả lời về phản ứng của người Việt chúng ta. Trong các liệt kê ở đây không có người Việt, có nghĩa là chúng ta vẫn bị xem như một xứ nhược tiểu.
Tính cách dân tộc của chúng ta không đủ mạnh cũng như tầm vóc của chúng ta chưa đủ lớn để có thể liệt kê với các dân tộc khác trên thế giới. Song, dù thế nào chúng ta cũng phải có một phản ứng trước vật thể lạ kia nếu chẳng may trên đường đi chúng ta bắt gặp chứ! Vậy thì người Việt sẽ làm gì? Ðây là suy đoán của tôi:
nhìn thấy vật đó, người Việt sẽ chạy đi tìm nhiều người khác cùng đến xem. Sau khi phỏng đoán xem vật đó là gì, một cuộc tranh cãi khủng khiếp đã diễn ra, chỉ vì không ai chịu công nhận tuyên bố của kẻ khác. Ai cũng cho rằng mình đúng. Rồi mệt mỏi, bất phân thắng bại, mỗi người về tự làm một vật giống với vật mà họ đã trông thấy theo trí tưởng tượng của riêng mình. Kết quả là có rất nhiều vật trông có vẻ giống với vật lạ mà họ thấy nhưng vật kia là gì thì họ vẫn không thể biết được. Ðối với người Việt thì "vật kia là gì?" có vẻ không quan trọng bằng việc ai đoán đúng.
Nếu vật kia là vật chất, trên thị trường sẽ có rất nhiều hàng giả, giống như thật nhưng không dùng được. Nếu vật kia là siêu hình, một học thuyết hoặc một tư tưởng, một chủ trương nó sẽ được áp dụng rất thô bạo và sai lệch bởi vì điều quan trọng nhất: "Nó là cái gì?" thì người Việt Nam thường tỏ ra kém năng khiếu khi giải thích bản chất sự vật. Chúng ta đã có bao nhiêu bài học vì sự sai lệch này?
Và điều mà chúng tôi vẫn muốn quan tâm là: theo bạn, người Việt Nam chúng ta sẽ làm gì?
* Thảo Hảo. Ở nước ta, bản thân việc nhặt được vật lạ chưa phải là tốt hay xấu, mà phải đợi cho có kết luận của cơ quan chức năng sau khi xem xét mới biết là rủi hay may. Chính điều này nhiều khi làm ta lưỡng lự khi bất chợt thấy một vật lạ trên đường.
"Có nên mang về không? Có nên hét lên cho mọi người biết là nó "lạ" không?" Ta tự hỏi. Bởi vì ta đã biết bố mẹ chúng ta hình như hơi sợ những cái gì là "lạ", họ cho rằng hệ tiêu hóa của chúng ta còn non nớt. Nếu chúng ta hét lên, họ giấu béng vào tủ, và chúng ta cũng mất luôn cả cái cơ hội gọi bạn bè đến mà thảo luận về bản chất cũng như tên gọi của cái vật lạ kia.
Nếu bạn thường xuyên sống trong tâm trạng "không-để-bố-biết-mình-nhặt-được-vật-lạ", thì lâu dần, bạn sẽ mất thói quen ngắm nghía vật lạ ngay cả khi nó nằm hẳn trong lòng bàn tay. Trong khi con cái nhà người ta, được bố mẹ khuyến khích đi tìm cái lạ, sẽ băng rừng, vào núi, mang về những thứ lóng lánh để mà tự hào. Cũng có khi mang về, bố mẹ nó sẽ cho nó biết, vật này thường lắm, chẳng lạ đâu con, khiến nó thất vọng vứt đi, thì ít nhất cái cuộc hành trình đi tìm cái lạ của nó cũng đã là một phần thưởng.
Thế đấy, người Việt Nam ta là con nhà lành, bố mẹ cẩn thận (có lý do). Cẩn thận dạy con tránh vật lạ ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường, với những bài văn không được đi chệch lối, sách đọc tham khảo thì chỉ nên đọc tác giả này (tức là thầy) mà đừng đọc tác giả kia, không thì điểm kém. Cẩn thận tránh ngắm những triển lãm nhìn-mãi-không-hiểu-ý; tránh cho nhau đọc những từ ngữ mạnh bạo, tình tính dục gì đó - những cái có thể đề cập đến tận đáy sâu con người; Ở tầng nông, lửng lơ thôi, vì đáy sâu là đáy lạ, không ai xuống tận nơi thẩm tra được.
Chúng ta đã được giáo dục để tránh xa cái lạ, đến mức gán cho cái lạ đến 70% là nguy hiểm. Trước những vật thể lạ, chúng ta không dại mà cầm lên ngay, dí sát vào mắt tìm tương quan thị giác như người Pháp, càng không mạo hiểm lắc lắc bên tai tìm tiếng nhạc như người Ðức, càng quyết không đập vỡ xem cái bản chất, cái tận cùng của nó là gì, như chú Tây Ban Nha...(những cái này tôi lấy ở đọan trích trong bài của Khuê Văn, chứ "lạ" thế, tự tôi không nghĩ ra.)
Không, chúng ta không liều mạng thế. Việc trước nhất, ta phải ghi nhớ: đã lạ là nhiều phần nguy hiểm. Nên nếu thấy vật lạ, chúng ta cần rủ vài người cùng đến xem cho có nhiều kẻ cùng phạm tội. Ta đứng từ xa, và quyết không đưa ra ý kiến rõ ràng. Bởi vì, nếu ý kiến của ta hay, anh bên cạnh sẽ ăn cắp mất (và đăng trên báo khác), nếu ý kiến của ta nhỡ đâu không đúng, thế thì mất mặt ta. Mà thật ra, ta không phát biểu bởi vì ta cũng không chắc được lời ta nói ra là đúng hay là sai, là hay hay là dở. Về vật lạ, ta cần có một cơ quan thẩm định, với những nhân vật ta biết thẩm định còn dở hơn ta, họ hẹn 2h nhưng 6h vẫn chưa thấy tới. Nhưng ta phải đợi họ đến, vì không thì ai là người chịu trách nhiệm trước cái vật lạ khốn kiếp tự nhiên rơi xuống cuộc đời đều đặn và an nhàn này.
Thế rồi ta oán vật lạ... Lạ làm gì không biết cơ chứ!
Cơ quan thẩm định rồi cũng tới, khi tất cả đều đã mòn mỏi. Và vì họ cũng là người Việt Nam, cho nên họ cũng sẽ im lặng, vì họ cũng hoang mang như ta...
Tất cả sẽ đợi như thế. Trăng sẽ lên. Trong ánh trăng bàng bạc mà cô độc ấy, vật thể lạ trên mặt đường tan dần, tan dần. Nó teo tóp lại, lộ rõ vẻ vô hại, bợt bạt dần đi, mang theo cả cái bí mật trong lòng, trôi đi mất cả xuất xứ.
Và chúng ta ra về, hội đồng giám định về trước vì có xe con. Chúng ta ra về sau, lòng hơi buồn buồn, vì mãi vẫn không có ai sờ được đến vật lạ đó, ngửi tới nó, thậm chí đá vào nó một cái. Và nhất là, trong lòng ta lại tiếc rẻ, nếu biết nó không hại như thế này, thì lúc nãy mình đã liều khen một câu, rồi mang về, bán.
-------------
Người Việt xấu xí: Chữ tín không quan trọng
Người Việt Nam mạnh về nghĩa mà yếu về tín. Lời ấy dễ khiến người nghe giật mình vì sự nặng lời. Ai cũng cảm thấy mình như là bị "sốc", mặc dù vẫn lờ mờ hiểu rằng điều đó không phải là không có lý.
Nhà nghiên cứu Cao Tự Thanh: Để trả lời trước hết cần đặt thêm một câu hỏi, chữ tín cần cho ai?
Kinh tế nông nghiệp không cần. Trong nông nghiệp, lao động không phải sản xuất, lao động chỉ tác động lên quá trình sinh học của vật nuôi và cây trồng. Người lao động trong nông nghiệp không làm chủ được kết quả lao động, nhiều khi công sức bỏ ra rất nhiều nhưng thiên tai một cái là trắng tay...
Còn trong công nghiệp, tôi bỏ từng này sắt, từng này thời gian, nhiệt độ, tôi biết sản phẩm của tôi thu được sẽ như thế nào. Đó chỉ là một ví dụ.
Do tính chất không đồng bộ của lao động và sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp nên tư duy co dãn, tính toán co dãn hình thành. Từ đó đẻ ra một tập quán du di, mười cũng như chín, xấu một chút cũng được, hôm nay cũng được mà mai cũng được, hôm nay không làm cỏ thì mai sẽ làm... Chữ tín ở đó không quan trọng. Một nền kinh tế hàng hóa thật sự thì hoàn toàn khác. Yêu cầu của kinh tế thương nghiệp là sự chính xác về số lượng, chất lượng và thời gian.
Trong bối cảnh mà quan hệ giữa các cá nhân đòi hỏi chữ tín tới cái mức chữ tín có ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động kinh tế hay lợi ích vật chất của họ, thì chữ tín đặc biệt sẽ nổi lên như một chuẩn mực. Người Việt Nam trong chiến tranh rất "tín" - chữ tín đó được quy định bởi kỷ luật quân đội. Nhưng kỷ luật quân sự tự nó cũng là một chuẩn mực xuất phát từ một thực tế là hoạt động của nhiều người với nhau, đòi hỏi một sự phối hợp nhịp nhàng, ăn khớp giữa các cá nhân, các nhóm người và điều đó ảnh hưởng tới sự thành bại, sống chết...
Nhà văn Sơn Nam: Vì sao người ta thất tín, vì tham cái vụn vặt, chỉ thấy cơ hội trước mắt, không thấy cơ hội lâu dài. Tôi đã từng thấy nhiều người, trẻ không lo học hỏi, đương chức đương quyền không lo làm hết trách nhiệm, đến lúc về già hết quyền hết chức mới nói đến trách nhiệm, mới lo đến dân đến nước thì còn lợi ích cho ai, mà biết là vì ai. Nói được mà không làm được khi có thể làm cũng là một sự bội tín.
Sự chụp giựt, lý luận mỗi lúc một khác, thiếu một chính sách một cách lâu dài (ngay từ những việc nhỏ như chuyện đặt tên đường, chuyện giải toả...) cũng là một cách đối xử không đúng với chữ tín
Vì sao Việt Nam vẫn nghèo?“Giấc mơ con đè nát cuộc đời con”
Đã bao giờ chúng ta tự hỏi: Vì sao một dân tộc được đánh giá là thông minh, nhanh nhạy và có nhiều đức tính quý báu khác như Việt Nam mà vẫn nghèo và đang đứng trước nguy cơ tụt hậu? Theo tôi, một trong những nguyên nhân cơ bản là người Việt Nam thiếu tầm nhìn xa trông rộng do sự ăn sâu của “tâm lý làng xã”, “tâm lý tiểu nông”.Chúng ta thông minh, nhanh nhạy, nhưng nếu không có tầm nhìn đúng thì sẽ không phát huy được những điểm mạnh trong những công việc thường ngày. Như hiện nay, công nghệ thông tin được giới trẻ Việt Nam tiếp cận nhanh chóng, nhưng chúng ta đang sử dụng nó như thế nào ? Những chiếc máy vi tính trở thành những chiếc máy chơi điện tử, trong những hàng Internet phần lớn người ta vào đó để tán gẫu với nhau. Nếu vẫn với những con người đó, thời gian đó, tiền bạc đó, nhưng chúng ta biết khai thác một cách thiết thực nhất thì tốt biết chừng nào. Sự hạn chế về tầm nhìn đã là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự lãng phí “tài nguyên” con người của Việt Nam trong thời gian qua. Chúng ta có rất nhiều những bộ óc tài giỏi, biểu hiện ở những cuộc thi quốc tế về những môn khoa học cơ bản như toán, lý, hoá, sinh... đạt được những thứ hạng rất cao; nhưng nhìn lại những sáng chế cải tiến phục vụ trực tiếp cho sản xuất lại chẳng có là bao. Cứ nhìn sự việc anh nông dân Nguyễn Đức Tâm đã chế tạo ra những chiếc máy rất phù hợp với sản xuất nông nghiệp và đang được bà con nông dân yêu thích, mà ước ao giá như mỗi nhà khoa học của ta chế tạo được vài loại máy như anh thì nền sản xuất nước nhà phát triển biết chừng nào.Một vấn đề bức xúc hàng đầu ở nước ta trong thời gian qua là sản xuất thiếu quy hoạch, quy hoạch yếu kém dẫn đến một cơ cấu kinh tế lạc hậu, mất cân đối cũng là vì tầm nhìn của chúng ta hạn hẹp, để lại hậu quả không nhỏ. Ví dụ như quy hoạch vùng trồng lúa không hợp lý ở Đồng bằng sông Cửu Long, tốn bao tiền của thau chua rửa mặn, rồi phải phá bỏ chuyển sang nuôi tôm. Tỉnh nào cũng xây nhà máy xi măng, nhà máy bia, nhà máy đường. Ngành dệt may, giày dép xuất khẩu được nhiều nhưng đến 50 - 70% nguyên liệu phải nhập khẩu từ bên ngoài. Chúng ta không nhìn thấy một thị trường tiêu thụ xe gắn máy ở Việt Nam rộng lớn, để cho nước ngoài chiếm lĩnh quá lâu mới sực tỉnh...Trong bài thơ Người đi tìm hình của nước, Chế Lan Viên có viết một số câu nhận xét về người Việt Nam những năm đầu thế kỷ XX :“Lũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹpGiấc mơ con đè nát cuộc đời con Hạnh phúc đựng trong một tà áo đẹp Một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn”“Giấc mơ con” vẫn mãi ám ảnh, không ít người hôm nay đua nhau mua sắm những chiếc xe ngoại đắt tiền, xây những ngôi nhà to lớn, những cuộc vui chơi thâu đêm suốt sáng.Tại Đại hội Đảng lần thứ IX vừa qua, nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế được xác định là một trong các nguy cơ lớn nhất của nước ta hiện nay. Có thể ví trình độ của chúng ta hiện nay như đang đi trên chiếc xe đạp, xe máy còn thế giới đang đi trên những chiếc tàu siêu tốc, máy bay. Khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam được đánh giá là kém (xếp 62/75 nước). Chúng ta có thể đua cùng họ được không? Để đi tắt đón đầu chúng ta cần nhìn thấy “đường tắt” ở đâu và chúng ta cũng cần phải có “phương tiện” tốt, “nội lực” mạnh. Đổi mới tư duy, nâng cao tầm nhìn là việc cấp thiết nếu như chúng ta không muốn tụt hậu xa hơn. Trong Cách mạng tháng Tám, Đảng đã lãnh đạo nhân dân cả nước chuẩn bị lực lượng tốt, khi thời cơ đến đã nắm bắt kịp thời. Vậy hôm nay chúng ta cũng phải chuẩn bị lực lượng thật tốt để làm cách mạng xoá đói nghèo.Đổi mới tư duy, nâng cao tầm nhìn bằng cách nào ? Cần phải có nền giáo dục tốt, một chiến lược giáo dục đào tạo với tầm nhìn xa trông rộng, sâu sắc, thống nhất. Một nền giáo dục thực hiện đầy đủ nhất vai trò đi trước dẫn đường cho kinh tế phát triển. Một chiến lược giáo dục đào tạo mà đạo đức, tài năng của đội ngũ giáo viên và phương thức đào tạo là những nhân tố quyết định.Trong bối cảnh đất nước và thế giới hôm nay, giảng dạy kinh tế trong nhà trường phổ thông là vấn đề cực kỳ cấp thiết. Nhưng chúng ta cần chú ý đến nội dung, cách thức giảng dạy một cách phù hợp, thiết thực nhất để học sinh có thể tiếp cận tốt, tránh hình thức, có được những kiến thức cơ bản trong lĩnh vực này và hình thành một tư duy kinh tế.Mác từng nhấn mạnh: Chúng ta không trói tay những người đi sau, mà đòi hỏi những người cách mạng thế hệ sau phải biết “đứng trên vai” chứ không phải “quỳ dưới chân” những người đi trước, để nhìn xa hơn rộng hơn. Các bạn trẻ, các bạn hãy trông xa hơn nhìn rộng hơn cùng đất nước tiến vào thế kỷ mới. Ngô Đức Hiền Lớp Kế hoạch 40B - ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội Theo Sinh viên VN***
Lý tưởng thanh niên thời đại: Nghèo là nỗi nhục lớn nhất?
Ông cha ta vẫn dạy rằng: “đói cho sạch, rách cho thơm”, rằng buôn bán là hạng nghề dưới đáy. Giàu luôn dễ bị gắn với mác trọc phú. Nhưng thời đại thay đổi, thế hệ trẻ ngày nay quan niệm rằng: đói không thể sạch mà rách cũng không thể thơm. Nghèo luôn gắn với nỗi hèn nhục khi mở cửa nhìn ra thế giới. Còn bạn, bạn nghĩ sao? Chuyên đề Nhịp sống Trẻ xin mở trang thảo luận dành cho các bạn về chủ đề này. Với bạn, làm giàu có là mục đích lớn nhất của tuổi trẻ thế hệ Thiên Niên Kỷ thứ Ba?Anh bạn trẻ vừa tốt nghiệp đại học được mấy năm. Qua trò chuyện cởi mở và tin cậy, anh thể hiện rõ lòng khao khát, hăm hở làm giàu. Anh bảo, mặc dù anh kính trọng sự cần cù và lương thiện của cha mẹ, nhưng anh rất bất mãn vì chỉ được thừa hưởng ở họ cái nghèo hèn và sự tủi nhục… Sự tủi nhục ấy anh đã phải chịu thua kém bạn bè thời đi học từ quyển vở, cái bút đến bộ quần áo. Đặc biệt khi bước chân vào trường đại học, sự cách biệt của anh với giới con ông cháu cha quá rõ: trong khi anh phải cọc cạch đạp chiếc xe cà tàng, phải đi làm tiếp thị, gia sư, phải suốt tháng ròng ăn mì tôm, thì bọn họ đi xe phân khối lớn, đến vũ trường… Để phá vỡ cái thân phận nghèo hèn ấy, anh chẳng ngại ngần làm bất cứ việc gì, bước đầu từ việc rửa bát thuê, bán máu, nhưng quyết tâm sẽ phải trở thành ông chủ. Anh thề sẽ không trở về quê nếu chưa thành đạt. Thậm chí anh còn nêu cụ thể sẽ chỉ ngồi trên ô tô riêng để về làng. Một mặt tôi chia sẻ với nỗi niềm bức xúc của anh, thậm chí thầm phục ý chí quyết tâm làm giàu của anh mà thế hệ chúng tôi không có được. Mặt khác trong thâm tâm tôi vẫn vương vấn một nỗi lo ngại mơ hồ. Quả thật, đất nước ta có biết bao chiến tích oanh liệt, nhưng vẫn nghèo. Bây giờ lớp trẻ phải coi cái nghèo ấy là nỗi nhục lớn của đất nước. Mà muốn nước mạnh thì dân phải giàu. Hiện nay chúng ta đang hô hào các bạn trẻ phấn đấu lập thân, lập nghiệp. Làm giàu là một cách lập nghiệp rất đáng khuyến khích. Các doanh nghiệp trẻ thành đạt là những tấm gương sáng để các bạn trẻ noi theo và đáng để xã hội ngưỡng vọng. Tuy nhiên, nếu lấy giàu làm mục đích cuối cùng như của anh bạn trẻ của tôi thì dường như vẫn chưa ổn lắm. Ngày xưa người ta đã đúc kết trong một câu tục ngữ: Có chí làm quan, có gan làm giàu. Có gan, tức là phải dám chấp chận mọi sự phiêu lưu mạo hiểm và chấp nhận cả những việc làm sai trái với đạo đức, bất chấp cả pháp luật nữa. Tôi có cả nghĩ quá không? Có phải cách nghĩ của tôi không còn phù hợp nữa chăng? Tôi vẫn mong anh bạn trẻ sẽ thành đạt, sẽ không còn phải nghèo đói như cha mẹ anh, như chúng tôi. Nhưng tôi vẫn mong cái chí làm giàu của anh sẽ vượt lên trên cái gan làm giàu mà anh đã manh nha thể hiện. Ý tôi muốn nói đến cái chí với nghĩa là ý chí vươn lên, là ý chí sáng suốt, và cao hơn nữa là lý tưởng của cuộc đời. Làm giàu, tốt lắm! Nhưng cũng vẫn nên đặt ra cho mình những câu hỏi: Làm giàu để làm gì? Làm giàu như thế nào cho sạch, cho thơm? Làm giàu có phải chỉ cho riêng mình hay còn để cho cộng đồng, cho đất nước? Có như thế việc làm giàu mới thực sự có ý nghĩa, cao hơn rất nhiều cái việc làm giàu của một kẻ trọc phú hay một kẻ gian thương. Vâng, có thể là tôi đã cả lo. Mong sao không phải như vậy! Nhữ NguyênSinh viên VN(Tintucvietnam.com)
###########################################
Những tính cách cản trở người Việt trẻ
"Cái gương nó bảo tớ đẹp thì chắc chắn là tớ đẹp thôi...!"
Người Việt còn nhiều tính xấu... Ai cũng nói rồi. Nhưng tính cách của con người là chuyện chẳng dễ gì thay đổi, nhất là khi người ta đã lớn. Những tính cách ấy, nhiều người cho là xấu, nhưng rồi họ lại chặc lưỡi bỏ qua: Mọi người cũng vậy thôi! Và thế nên, cái chặc lưỡi ấy cũng là một cản trở của người Việt trẻ trên đường hội nhập với thế giới. 1. "Giờ cao su": Nhìn chung, ý thức giờ giấc của người Việt Nam rất kém. Nhiều sinh viên đi du học ở các nước phát triển lúc đầu rất hay bị bỡ ngỡ. Họ dễ bị trễ tàu, lỗi hẹn với bạn bè bản xứ, nhưng lâu dần họ cũng khắc phục được. Tuy nhiên, đến khi về nước họ lại tiếp tục "giờ cao su" và bào chữa cho mình với quan niệm: Nhập gia tuỳ tục!2. Thiếu tự tin và óc phê phán: Ðây cũng là nhược điểm của văn hoá phương Ðông có lối sống khép kín. Nhiều sinh viên năm thứ ba, thứ tư đại học mà vẫn ngại phát biểu ý kiến hoặc trình bày vấn đề trước đám đông vì thiếu tự tin, thiếu thói quen suy nghĩ, đi học chỉ biết "chép chính tả". Kiểu giáo dục thụ động luôn tỉ lệ thuận với sức ì của tư duy và tỉ lệ nghịch với óc phê phán (critical thinking) của thanh niên.3. Bệnh hình thức: Có bạn trong cơ quan hay công ty mình làm việc đang chẳng đâu vào đâu thì lại đi học master. Có bạn tốt nghiệp rồi mà chưa tìm được việc làm cũng đi học master. Tư duy nặng về "điểm chác", bằng cấp rất phổ biến. Không xác định tư tưởng học để làm việc mà học để lấy bằng. Người Mỹ có quan điểm: to learn is to change (học tập là để thay đổi). Còn chúng ta ra sức theo học rất nhiều lớp nhưng rốt cuộc cách làm việc không thay đổi gì cả. Điều duy nhất khác là chúng ta có thêm mấy cái bằng bổ sung vào hồ sơ cá nhân.4. Không tiết kiệm: hay tâm lí thích tiêu xài phung phí. Ðây là virus đang rất phổ biến và rất dễ lây lan trong giới trẻ. Họ quan tâm đặc biệt đến quảng cáo, thích xem các loại tem nhãn quần áo, nhận xét, đánh giá người khác qua tài sản, thấy thèm muốn, thán phục nếu ai đó có nhiều quần áo, xe, điện thoại, nhà..."xịn" hoặc tiêu xài sang hơn mình. Chúng ta đang tiêu dùng nhiều hơn chúng ta kiếm được.5. Thiếu trách nhiệm cá nhân, thừa trách nhiệm tập thể: Nói chung trong những người bình thường, chúng ta thường hay đùn đẩy trách nhiệm, bất kỳ việc gì chuyển được sang cho người khác cũng đều thấy nhẹ cả người. Khi xảy ra sai phạm đó sẽ là lỗi chung của cả tập thể chứ không của riêng cá nhân nào.6. Thể lực kém: xuất phát từ nhiều nguyên nhân như chế độ dinh dưỡng, chương trình học quá tải, học lệch, tâm lí lười vận động... Và hậu quả là khi làm việc với các đồng nghiệp nước ngoài, mặc dù rất cố gắng nhưng người Việt trẻ vẫn rất hay bị hụt hơi và cảm thấy khó có thể theo được cường độ làm việc của họ.7. Thiếu thực tế: Ông Kim Woo Choong - Chủ tịch Công ty Deawoo viết: "Tuổi trẻ không có ước mơ thì không phải là tuổi trẻ... lịch sử thuộc về những người biết ước mơ". Nhưng đó là những ước mơ hoàn toàn có thể trở thành hiện thực. Chúng ta thường hay suy nghĩ viển vông, thiếu suy nghĩ thực tế và chưa có suy nghĩ học là để làm việc. 8. Tinh thần hợp tác làm việc theo nhóm (team work) còn hạn chế. Thế kỷ 21 là thế kỷ làm việc theo nhóm vì tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội ngay cả văn học và nghệ thuật, một cá nhân cũng không thể đảm đương được.9. Tác phong công nghiệp: Ðây là điểm rất quan trọng, có thể bao hàm một vài điểm đã nêu trước. Một nhà xã hội học Mỹ nói về nguồn gốc của cách làm việc tiểu nông như sau: "Anh nông dân sau khi gieo lúa xong có thể nhậu lai rai, ngủ dài dài và chờ đến thời điểm nhổ cỏ, bón phân mới làm tiếp. Mà việc này có làm muộn vài ngày cũng chẳng sao, không ảnh hưởng gì đến hoà bình thế giới. Nhưng một người công nhân đứng máy luôn luôn phải đúng giờ, có thao tác chính xác tuyệt đối và tinh thần kỷ luật cao. Một sơ suất nhỏ cũng có thể gây tác hại đến cả dây chuyền." Tiến sỹ Dương Thiệu Tống
-----------
Đó là những nhận xét của người "ngoài cuộc". Còn kẻ "trong nhà"? Thạc sỹ luật học TrươngTrọng Nghĩa "khái quát": Dân tộc Việt không có truyền thống kinh doanh. Vì theo ông, "Đất nước ta chưa bao giờ có một giai cấp hay một tầng lớp thương nhân chuyên nghiệp...". Đồng thời, trong kinh doanh, người Việt hay bắt chước nhưng lại thiếu tính sáng tạo. Giáo sư Nguyễn Chung Tú cho rằng: Người Việt thừa trí tuệ, rất khéo tay nhưng ngày nay ít người coi đạo đức là điều kiện tiên quyết của cuộc sống. Còn giáo sư Trần Đình Hượu: "Ta không quen đòi hỏi tính chính xác, tính hệ thống, tính nhất quán; ta không có thói quen tư duy triết học”...Hẳn rằng, trong chúng ta không ít người đã từng nghe những chuyện "tiếu lâm" về tính hợp tác của người Việt. Chẳng hạn: "Ba người Nga bằng một người Do thái, ba người Do thái bằng một người Việt Nam, song ba người Việt Nam thì..."!? Hoặc, "Một người Việt rơi xuống hồ thì tự leo lên được, nhưng ba người thì không"!? Về vấn đề này, giáo sư Cao Xuân Hạo đã từng nêu câu hỏi: Phải chăng “trong bụng mỗi người Việt Nam đều có một ông Quan lớn. Dù chỉ làm quan lớn của một người cũng nhất thiết phải làm, chứ nhường cho người kia thì... thà chết còn hơn?”.Theo một số học giả, người Việt hay mắc bệnh "sỹ", tác phong tùy tiện, thiếu tầm nhìn, ham vụn vặt, ít trọng chữ tín... là do ảnh hưởng của cuộc sống tiểu nông, của lề thói làng xã... Tuy nhiên, cũng có người khẳng định, một số "khuyết tật" của người Việt không hẳn đã do "truyền thống" mà do môi trường, "không gian" sống sau này (chả thế mà đạo diễn Trần Văn Thủy đã "dám" tuyên: "Chúng ta có nhiều nhược điểm hơn các cụ ngày xưa")?
Chân dung người thợ.
Những ngày cuối năm là thời điểm để nhìn lại chính mình, để ước mơ, hy vọng và chuẩn bị hành trang bước vào năm mới, diễn đàn VietNamNet mời các bạn cùng tham gia “phác thảo chân dung người Việt” với những “thế mạnh, thế yếu” và cả "điểm thừa, điểm thiếu" đang chi phối cách sống, cách nghĩ, cách làm việc, cách vui chơi, giải trí... của mỗi chúng ta.Tất cả, cũng để những người con mang dòng máu Lạc - Hồng thêm kiêu hãnh, tự hào; gạt bỏ nỗi tự ty, mặc cảm... trong tiến trình hội nhập với cộng đồng quốc tế. Nói như đạo diễn Trần Văn Thủy, nhà văn Lỗ Tấn viết cuốn tiểu thuyết AQ nổi tiếng là để "giải phẫu, chữa bệnh cho dân tộc mình" và "một dân tộc biết tự phê phán, mổ xẻ để vượt lên, dân tộc đó sẽ mạnh. Một dân tộc tự ngắm nghía, huyễn hoặc, dân tộc đó sẽ yếu!".
Người Việt xấu xí: Thiếu tính hợp tác
Nhiều người lớn từ lâu vẫn đùa chơi với một phép tính như thế này: ba người Nga thì bằng một người Do Thái, ba người Do Thái thì bằng một người Việt Nam, nhưng ba người Việt Nam thì... cái phép tính cuối cùng này mỗi người tính một cách, chỉ có chữ "nhưng" là vẫn giữ nguyên ý nghĩa cho phép người tiếp nhận dù không thể cân đo vẫn hiểu được thâm ý của phép so sánh. Lại còn một hình ảnh ví von khác, cũng chẳng biết là từ đâu ra: một người Việt Nam rớt xuống hồ thì tự leo lên được, nhưng ba người thì không, vì người này lên thì người kia kéo xuống...
...Những câu chuyện truyền miệng có tính phóng đại, ai cũng biết thế nhưng giải thích nguyên nhân thì thật khó khăn và thật khó hiểu nổi vì sao.
Cái tính thiếu hợp tác và manh mún, nhiều người còn nói nặng lời là tính đố kỵ nhau, rõ ràng đã là mâu thuẫn với tinh thần đoàn kết, nhất là tình đoàn kết chống ngoại xâm mà dân tộc Việt Nam đã có truyền thống từ bao đời. Hay là để sống cho hoà bình, trong xây dựng và ổn định, mình sống có khó khăn hơn?
Đoàn kết là một truyền thống của dân tộc Việt Nam, truyền thống tốt đẹp ấy không bao giờ mất. Nên cái băn khoăn mà câu hỏi vừa nêu ra tôi giới hạn câu trả lời của mình trong suy nghĩ về người trí thức, không nên suy diễn ra xa hơn nữa.
Tôi xin bắt đầu bằng một kỷ niệm. Năm 1970, tại một hội nghị quốc tế về giáo dục ở Tokyo, một đồng nghiệp Nhật Bản đã nói với tôi trong một cuộc trò chuyện thân mật: "Các ông trí thức Việt Nam giống như những viên kim cương, còn chúng tôi là một bãi cát...". Là một người Việt Nam, tôi nhạy cảm với mọi lời nhận xét của người nước ngoài về nước mình, nhưng lúc đó tôi chỉ nghĩ đó là một lối nói khiêm tốn đặc trưng của người Nhật Bản, và sau đó không ngừng nhắc lại câu nói ấy với các đồng nghiệp trong nước để cùng nhau hởi lòng hởi dạ. Chúng mình là kim cương cơ mà!
Nhưng rồi khi lòng mình lắng lại, dần dần cùng với thực tế, nghĩ thêm và đọc thêm, tôi mới nhận ra hết được ý nghĩa thâm thuý của câu nói ấy. Thì ra ông bạn Nhật Bản muốn nhắc một câu nói của Tôn Dật Tiên, từng ví dân tộc Trung Hoa trước cách mạng là "một bãi cát lỏng lẻo", nhưng cách mạng đã biến họ thành "một tảng đá cứng được hình thành bằng cát trộn với xi măng". Từ đó tôi luôn đặt câu hỏi trí thức Việt Nam có thật, và có nên nghĩ rằng mình là những viên kim cương hay không?
Kim cương thì quý, vì hiếm nên quí chứ không hẳn do công dụng thực tiễn của nó. Nhưng kim cương thì khó đẽo gọt, lại khó có thứ gì như xi măng để có thể kết hợp chúng lại thành "một tảng đá cứng". Mà ai cũng biết tự cho mình là viên kim cương cả nên muốn dùng ánh sáng của riêng mình để tự phát sáng, hay tự phô trương...
Nguyên nhân của sự "khó ngồi với nhau" còn đó, nên khi chưa được sử dụng đúng với vai trò của mình nên hiều khi kim cương lại bị coi là cát. Thời bình cần trí thức nhiều hơn và một trong những điều kiện bắt buộc là họ cũng "ngồi với nhau", là phải cũng hướng đến lợi ích chung, phải quên bớt bản thân mình đi.
Nhiều khi trí thức Nhật Bản mà tôi thấy, khi đứng riêng lẻ ai cũng là người giỏi nhất, nhưng khi họ biết cách làm việc cùng nhau, họ đã làm được những công trình thật sự lớn lao. Quá trình hiện đại hóa càng phát triển lại càng đòi hỏi nơi mỗi cá nhân một sự hợp tác chặt chẽ và đó là một đòi hỏi tất yếu.
Tiến sỹ Dương Thiệu Tống
-----------
Người Việt xấu xí: Lòng ganh tị của các nhà khoa học
Lòng ganh tị của một nhà khoa học Đức đối với một bạn đồng nghiệp được thể hiện bằng cách bỏ ra 5 năm học hết lý thuyết của người ấy và bỏ thêm 5 năm nữa để nâng lên thành một lý thuyết cao hơn. Lòng ganh tị của một nhà khoa học Việt Nam đối với bạn đồng nghiệp được thể hiện bằng việc tìm cách chuyển sang ngạch hành chính tổ chức để ngăn chặn việc công bố và ứng dụng lý thuyết của hắn ta.
Muốn hơn đồng nghiệp, tốt nhất là chuyển sang quản lý đồng nghiệp
Sở dĩ như vậy là vì trong phần lớn các cơ quan của ta, kể cả cơ quan khoa học, dân chuyên môn thường lép vế một cách tuyệt đối nếu đồng thời không phải là cán bộ hành chính hay tổ chức.
Ngay cả về phương diện chuyên môn, cán bộ hành chính hay tổ chức, dù không phải là dân chuyên môn, cũng có quyền quyết định khi xét duyệt các công trình chuyên môn (quyết định đưa vào kế hoạch, quyết định cho phép công bố hay thi công, quyết định cách đánh giá khi xét “lao động tiên tiến” hay “chiến sĩ thi đua”…). Điều này hoàn toàn hợp lý, vì mỗi công trình khoa học hay nghệ thuật đều là một đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và của nhân dân.
Hơn nữa, ta thấy có những người nhường quyền tác giả công trình nếu liệu chừng công trình sẽ khó được khen thưởng do tác giả có sai phạm gì đó về đạo đức hay thuộc một thành phần có vấn đề, để “dồn” thành tích lại cho một người khác có những ưu thế khiến cho họ dễ được chấp nhận thành tích hơn.
Vì vậy, các chuyên gia lần lượt thôi làm khoa học kỹ thuật và chuyển sang ngạch hành chính tổ chức để có thực quyền về khoa học kỹ thuật.
Cao Xuân Hạo
------------
Ai dám nhận là mình xấu xí?
Nếu coi mỗi dân tộc gần như cá tính một con người: anh Pháp hào hoa làm thơ hay, anh Trung Quốc buôn bán giỏi và mưu lược, anh Lào hiền lành... thì nếu chỉ nhìn vào chuyện giữ gìn vốn cổ không thôi, tôi vẫn nghĩ, anh Việt Nam là người hay nói dối. Dối mình và dối người. Họ quyết tâm giữ gìn bản sắc dân tộc cho đậm đà bằng cái cách cho phép xây nhà hộp tràn lan và nói đơn giản là "thí điểm"? Bằng nhập xe máy Trung Quốc ồ ạt? Bằng cho phép đập biệt thự xưa để xây nhà kính? Bằng xóa sổ cái nhúm di tích vốn đã rất mỏng mảnh của nước ta với lý do để thuận tiện cho hiện đại hóa? Và vẫn không quên kêu gọi giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
1.
Bạn đã đi Ðà Lạt chưa? Ðã đến Sài Gòn chưa? Ðã về những làng Bắc bộ chưa?
Nếu chưa, thì bạn nên đi. Bạn nên đi sớm.
Ði trước khi những biệt thự bị bỏ hoang đến tàn lụi.
Ði trước khi rêu trên tường chùa bị cạo và tượng bị sơn son thếp vàng.
Ði trước khi thành phố lớn muốn tạo những dấu chân hiện đại khổng lồ, dẫm lên chính những khẩu hiệu bảo tồn vốn cổ mà mình đã hô hào trước đó.
2.
Cách đây mới ba năm thôi, thành phố Hồ Chí Minh của tôi linh đình tổ chức kỷ niệm Sài Gòn 300 năm. Những ảnh cũ được đem ra, món ăn khẩn hoang nấu lại, nhà nhà nghe tên ông Nguyễn Hữu Cảnh, người người nghe lại những địa danh xưa: Gò Cây Mai, đình Thông Tây Hội, kinh Tàu Hủ với bến Bình Ðông...
Bến Bình Ðông, thì năm nay, người ta sắp dẹp nó, để mà làm đại lộ Ðông Tây. Cụ Nguyễn Ðình Ðầu đã phải kêu lên trên báo Tuổi Trẻ: "Xin giữ lấy cảnh quan của Sài Gòn sông nước trên bến dưới thuyền".
Bạn phải đi qua khu vực này, thấy được vẻ đẹp (bị bỏ phí của nó) bạn mới hiểu được tiếng kêu của cụ. Thật chẳng khác nào lời kêu cứu và khẩn nài; không biết ví thế này có quá không, nhưng như tiếng kêu của cụ bà Sài Gòn, sau lễ thượng thọ phải nài xin con cháu đừng ném đi cơi trầu cũ với di ảnh cụ ông...
Bến Bình Ðông, với hai bên bờ là nhà cổ, xưởng xay lúa, là những thứ mà cái túi "vốn cổ" của chúng ta chẳng có nhiều, nhất đây lại là cái thứ hữu hình, bằng nước, bằng gạch, bằng kiểu nhà, cách sinh sống; chứ không phải những thứ lù mù truyền thống, phục hồi lại mỗi nơi một màu cờ phướn và một kiểu đuôi nheo.
Thế nhưng, nếu đại lộ Ðông Tây đi qua, số phận cảnh trên bến dưới thuyền rất Nam Bộ xưa của bến Bình Ðông sẽ chẳng khác gì số phận rêu trăm tuổi của tháp Rùa. Giải tán một khu vực thật chẳng khó, cũng như việc dọn rêu thôi, nhưng cái nỗi ám ảnh rằng mình đã phá tan chỗ trú ngụ của hàng trăm năm lịch sử có đeo đuổi được những người ký quyết định không?
Và những người đó là ai? Họ nghĩ gì trong đầu nhỉ? Họ quyết tâm giữ gìn bản sắc dân tộc cho đậm đà bằng cái cách gì đây? Bằng cho phép xây nhà hộp tràn lan và nói đơn giản là "thí điểm"? Bằng nhập xe máy Trung Quốc ồ ạt? Bằng cho phép đập biệt thự xưa để xây nhà kính? Bằng xóa sổ cái nhúm di tích vốn đã rất mỏng mảnh của nước ta với lý do để thuận tiện cho hiện đại hóa?
Thử tưởng tượng hai mươi năm sau thôi, những khu nhà cổ (chưa bị đập) ngày hôm nay lên bưu ảnh. Và sẽ có những người chỉ cho con cái mình mà nói: "Chỗ này ngày xưa bố (mẹ) có đi qua, đẹp lắm." Và có những người sẽ không dám chỉ tay vào ảnh mà nói: "Cái khu này chính bố đã ký quyết định đập đi."
3.
Tôi lại đọc báo Tia Sáng, có bài của tác giả Vũ Khánh về tiếp thị một hình ảnh Việt Nam. Vậy đấy, cứ rành mạch liệt kê cái vốn ít ỏi của mình ra rồi khai thác triệt để thì khéo lại thành giàu có. Tác giả kể ra, chúng ta có áo dài, có nón, có phở, có nem. Nghe dễ chịu như nghe một người nói đơn giản: "Tôi là thợ may. Lương tôi đủ sống. Tôi thích mặc áo xanh." Một người như vậy cũng hấp dẫn lắm chứ! Cái mộc mạc của họ, cái nghề của họ, sở thích của họ không giống anh, không giống tôi. Việc gì cứ phải thổi phồng lên những gì mình không có, để rồi phá bỏ những cái (tuy ít mà) quý giá của mình?
Nếu coi mỗi dân tộc gần như cá tính một con người: anh Pháp hào hoa làm thơ hay, anh Trung Quốc buôn bán giỏi và mưu lược, anh Lào hiền lành... thì nếu chỉ nhìn vào chuyện giữ gìn vốn cổ không thôi, tôi vẫn nghĩ, anh Việt Nam là người hay nói dối. Dối mình và dối người.
Chúng ta nói dối nhiều quá. Dối ở chỗ có nhiều việc chúng ta nói một đằng và làm một nẻo. Chúng ta nói, tôi là người có văn hóa và thích chơi đồ cổ, nhưng có con chuột chạy qua là chúng ta (quyết) ném chuột đến vỡ cả bình quý. Chúng ta cung kính ào ạt cho một lễ hội 300 năm Sài Gòn, rồi sau đó thì sẵn sàng thực thi một dự án có phá bỏ những phần cổ kính của Sài Gòn 303 tuổi. Chúng ta không tiếc cả kho tính từ mỹ miều cho cái Chùa Một Cột, nhưng lại tiếc một cái cột bằng gỗ cho nó, khiến bao nhiêu khách phương xa phải chưng hửng. Chúng ta biết mình nghèo mà cứ huênh hoang là mình giàu.
Mà trong khi đó, có đứa con nào dám trách mẹ nghèo! Ừ, nước của tôi là thế đấy, nhưng mà chúng tôi tự hào, để tôi cho anh thấy: Cha ông để lại có một chút của (cẩn thận mở gói ra), chúng tôi gìn giữ còn được thế này đây (thấy vẫn còn nguyên), và chúng tôi sẽ giữ cho con cháu (cẩn thận gói lại). Anh cười thì mặc anh!
4.
Ông Bá Dương, tác giả người Trung Quốc, có viết một đoạn thế này: "Ðã nhiều năm nay, tôi muốn viết một quyển sách dưới tên gọi: 'Người Trung Quốc Xấu Xí'. Tôi nhớ quyển sách 'Người Mỹ Xấu Xí' sau khi viết xong đã được Quốc vụ viện Mỹ dùng làm tài liệu tham khảo cho sách lược của mình. Người Nhật cũng có một quyển sách 'Người Nhật Xấu Xí". Tác giả là Ðại sứ Nhật tại Ác-hen-ti-na. Ngài đại sứ này (sau khi viết cuốn sách đó) liền bị cách chức. Ðấy có lẽ là cái khác nhau giữa Ðông phương và Tây phương..."
Nhưng ở Trung Quốc, người ta đã in "Người Trung Quốc Xấu Xí" của ông Bá Dương.
Và không phải vì thế mà người Trung Quốc bị nhìn là xấu hơn. Trái lại.
Phan Thị Vàng Anh
-------------
Người Việt xấu xí: “Sợ” những vật lạ
Nếu bỗng nhặt được vật thể lạ, người Việt ta sẽ về gọi mọi người cùng ra xem, sau đó cãi nhau như mổ bò mỗi người một ý, tiếp đó mỗi anh tự về bắt chước làm một cái vật na ná với cái vật lạ mà họ chưa biết gọi tên kia. Còn cái tên gọi thật, bản chất thật của cái vật đó, là việc cần biết nhất thì vẫn không ai biết...
Đứng trước vật thể lạ, bạn nghĩ sao?
* Khuê Văn. "Ðể tìm hiểu tính cách của các quốc gia trên trái đất, người vũ trụ mà toàn thể người trên trái đất chưa bao giờ nhìn thấy, thả một vật thể xuống giữa đường rồi ngồi trên đĩa bay chờ xem phản ứng của người trái đất ra sao nếu người đó nhặt vật thể ấy lên.
Sau khi nhặt vật lên, nếu chăm chú nhìn vật đó từ mọi góc độ có lẽ đó là người Pháp. Ngược lại, nếu người đó nhặt lên rồi ghé vào tai lắc lắc thì đó là người Ðức. Người Pháp là dân tộc có năng khiếu hội hoạ nên họ sẽ cố gắng lý giải đồ vật dưới góc độ thị giác, còn người Ðức lại có năng khiếu âm nhạc, dân tộc đã sản sinh ra Beethoven sẽ cố gắng nhận thức vật đó bằng thính giác.
Thế nhưng, nếu là người Tây Ban Nha, đất nước của trò đấu bò tót, khi nhặt vật đó lên, để thoả trí tò mò họ sẽ đập vỡ nó ngay chứ không xem xét bằng tai hay bằng mắt gì cả.
Người Anh không giống với người Tây Ban Nha là hành động trước rồi mới suy nghĩ. Là người Anh, họ sẽ nhặt vật đó lên, kiên trì sử dụng nó vào việc này hay việc khác và sau khi rút ra kinh nghiệm mọi người sẽ tập trung lại rút ra kết luận đó là vật gì.
Còn Người Trung quốc, một dân tộc già dặn và kiên nhẫn hơn người Anh rất nhiều, nên trước khi nhặt vật đó lên người ta sẽ nhìn xung quanh rất kỹ, sau khi xác định là không có ai nhìn thấy thì "người quân tử" đó nhặt nó lên thận trọng đút vào tay áo. Với anh ta, vấn đề không phải đó là cái gì mà là việc vật đó tồn tại mới quan trọng, bởi vì rồi cũng có lúc anh ta biết đó là vật gì.
Với người Hàn Quốc, một dân tộc từng bị đói khổ trong trong thời kỳ Nhật thống trị trước kia, phản ứng trước tiên là phải thử bằng lưỡi.
Trong cuộc thể nghiệm này tất nhiên không thể thiếu được người Mỹ và người Nga, hai đại diện của phía Tây và Ðông, có lẽ trái với sự chờ đợi của chúng ta, họ không có phản ứng gì đặc biệt, không phải đau đầu suy nghĩ!
Vậy thái độ của người Nhật sẽ như thế nào? Với người Nhật, họ không cầm lên ngắm nghía hay lắc thử, cũng không đập vỡ hay lặng lẽ cho vào tay áo. Họ không nhờ sự trợ giúp của máy tính hay đảng phái nào bởi vì là những con người rất hiếu kỳ. Quả là như vậy, sau khi nhặt lên, người Nhật sẽ làm thử một cái giống như thế và chắc chắn không chỉ để chế tạo ra một vật hoàn toàn đúng kích thước của vật thật mà còn thu nhỏ lại một cách tinh xảo, gọn tới mức có thể cho vào lòng bàn tay. Sau đó, họ sẽ ngắm nghía một cách kỹ càng và nói: "Nasudoho!" (à, ra thế!) và vỗ đùi sung sướng.
Bạn thử nghĩ xem, nếu người Việt chúng ta nhặt được vật đó, thái độ sẽ thế nào?"
Tôi cảm thấy nóng gáy. Tất nhiên không chỉ để tìm ra câu trả lời về phản ứng của người Việt chúng ta. Trong các liệt kê ở đây không có người Việt, có nghĩa là chúng ta vẫn bị xem như một xứ nhược tiểu.
Tính cách dân tộc của chúng ta không đủ mạnh cũng như tầm vóc của chúng ta chưa đủ lớn để có thể liệt kê với các dân tộc khác trên thế giới. Song, dù thế nào chúng ta cũng phải có một phản ứng trước vật thể lạ kia nếu chẳng may trên đường đi chúng ta bắt gặp chứ! Vậy thì người Việt sẽ làm gì? Ðây là suy đoán của tôi:
nhìn thấy vật đó, người Việt sẽ chạy đi tìm nhiều người khác cùng đến xem. Sau khi phỏng đoán xem vật đó là gì, một cuộc tranh cãi khủng khiếp đã diễn ra, chỉ vì không ai chịu công nhận tuyên bố của kẻ khác. Ai cũng cho rằng mình đúng. Rồi mệt mỏi, bất phân thắng bại, mỗi người về tự làm một vật giống với vật mà họ đã trông thấy theo trí tưởng tượng của riêng mình. Kết quả là có rất nhiều vật trông có vẻ giống với vật lạ mà họ thấy nhưng vật kia là gì thì họ vẫn không thể biết được. Ðối với người Việt thì "vật kia là gì?" có vẻ không quan trọng bằng việc ai đoán đúng.
Nếu vật kia là vật chất, trên thị trường sẽ có rất nhiều hàng giả, giống như thật nhưng không dùng được. Nếu vật kia là siêu hình, một học thuyết hoặc một tư tưởng, một chủ trương nó sẽ được áp dụng rất thô bạo và sai lệch bởi vì điều quan trọng nhất: "Nó là cái gì?" thì người Việt Nam thường tỏ ra kém năng khiếu khi giải thích bản chất sự vật. Chúng ta đã có bao nhiêu bài học vì sự sai lệch này?
Và điều mà chúng tôi vẫn muốn quan tâm là: theo bạn, người Việt Nam chúng ta sẽ làm gì?
* Thảo Hảo. Ở nước ta, bản thân việc nhặt được vật lạ chưa phải là tốt hay xấu, mà phải đợi cho có kết luận của cơ quan chức năng sau khi xem xét mới biết là rủi hay may. Chính điều này nhiều khi làm ta lưỡng lự khi bất chợt thấy một vật lạ trên đường.
"Có nên mang về không? Có nên hét lên cho mọi người biết là nó "lạ" không?" Ta tự hỏi. Bởi vì ta đã biết bố mẹ chúng ta hình như hơi sợ những cái gì là "lạ", họ cho rằng hệ tiêu hóa của chúng ta còn non nớt. Nếu chúng ta hét lên, họ giấu béng vào tủ, và chúng ta cũng mất luôn cả cái cơ hội gọi bạn bè đến mà thảo luận về bản chất cũng như tên gọi của cái vật lạ kia.
Nếu bạn thường xuyên sống trong tâm trạng "không-để-bố-biết-mình-nhặt-được-vật-lạ", thì lâu dần, bạn sẽ mất thói quen ngắm nghía vật lạ ngay cả khi nó nằm hẳn trong lòng bàn tay. Trong khi con cái nhà người ta, được bố mẹ khuyến khích đi tìm cái lạ, sẽ băng rừng, vào núi, mang về những thứ lóng lánh để mà tự hào. Cũng có khi mang về, bố mẹ nó sẽ cho nó biết, vật này thường lắm, chẳng lạ đâu con, khiến nó thất vọng vứt đi, thì ít nhất cái cuộc hành trình đi tìm cái lạ của nó cũng đã là một phần thưởng.
Thế đấy, người Việt Nam ta là con nhà lành, bố mẹ cẩn thận (có lý do). Cẩn thận dạy con tránh vật lạ ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường, với những bài văn không được đi chệch lối, sách đọc tham khảo thì chỉ nên đọc tác giả này (tức là thầy) mà đừng đọc tác giả kia, không thì điểm kém. Cẩn thận tránh ngắm những triển lãm nhìn-mãi-không-hiểu-ý; tránh cho nhau đọc những từ ngữ mạnh bạo, tình tính dục gì đó - những cái có thể đề cập đến tận đáy sâu con người; Ở tầng nông, lửng lơ thôi, vì đáy sâu là đáy lạ, không ai xuống tận nơi thẩm tra được.
Chúng ta đã được giáo dục để tránh xa cái lạ, đến mức gán cho cái lạ đến 70% là nguy hiểm. Trước những vật thể lạ, chúng ta không dại mà cầm lên ngay, dí sát vào mắt tìm tương quan thị giác như người Pháp, càng không mạo hiểm lắc lắc bên tai tìm tiếng nhạc như người Ðức, càng quyết không đập vỡ xem cái bản chất, cái tận cùng của nó là gì, như chú Tây Ban Nha...(những cái này tôi lấy ở đọan trích trong bài của Khuê Văn, chứ "lạ" thế, tự tôi không nghĩ ra.)
Không, chúng ta không liều mạng thế. Việc trước nhất, ta phải ghi nhớ: đã lạ là nhiều phần nguy hiểm. Nên nếu thấy vật lạ, chúng ta cần rủ vài người cùng đến xem cho có nhiều kẻ cùng phạm tội. Ta đứng từ xa, và quyết không đưa ra ý kiến rõ ràng. Bởi vì, nếu ý kiến của ta hay, anh bên cạnh sẽ ăn cắp mất (và đăng trên báo khác), nếu ý kiến của ta nhỡ đâu không đúng, thế thì mất mặt ta. Mà thật ra, ta không phát biểu bởi vì ta cũng không chắc được lời ta nói ra là đúng hay là sai, là hay hay là dở. Về vật lạ, ta cần có một cơ quan thẩm định, với những nhân vật ta biết thẩm định còn dở hơn ta, họ hẹn 2h nhưng 6h vẫn chưa thấy tới. Nhưng ta phải đợi họ đến, vì không thì ai là người chịu trách nhiệm trước cái vật lạ khốn kiếp tự nhiên rơi xuống cuộc đời đều đặn và an nhàn này.
Thế rồi ta oán vật lạ... Lạ làm gì không biết cơ chứ!
Cơ quan thẩm định rồi cũng tới, khi tất cả đều đã mòn mỏi. Và vì họ cũng là người Việt Nam, cho nên họ cũng sẽ im lặng, vì họ cũng hoang mang như ta...
Tất cả sẽ đợi như thế. Trăng sẽ lên. Trong ánh trăng bàng bạc mà cô độc ấy, vật thể lạ trên mặt đường tan dần, tan dần. Nó teo tóp lại, lộ rõ vẻ vô hại, bợt bạt dần đi, mang theo cả cái bí mật trong lòng, trôi đi mất cả xuất xứ.
Và chúng ta ra về, hội đồng giám định về trước vì có xe con. Chúng ta ra về sau, lòng hơi buồn buồn, vì mãi vẫn không có ai sờ được đến vật lạ đó, ngửi tới nó, thậm chí đá vào nó một cái. Và nhất là, trong lòng ta lại tiếc rẻ, nếu biết nó không hại như thế này, thì lúc nãy mình đã liều khen một câu, rồi mang về, bán.
-------------
Người Việt xấu xí: Chữ tín không quan trọng
Người Việt Nam mạnh về nghĩa mà yếu về tín. Lời ấy dễ khiến người nghe giật mình vì sự nặng lời. Ai cũng cảm thấy mình như là bị "sốc", mặc dù vẫn lờ mờ hiểu rằng điều đó không phải là không có lý.
Nhà nghiên cứu Cao Tự Thanh: Để trả lời trước hết cần đặt thêm một câu hỏi, chữ tín cần cho ai?
Kinh tế nông nghiệp không cần. Trong nông nghiệp, lao động không phải sản xuất, lao động chỉ tác động lên quá trình sinh học của vật nuôi và cây trồng. Người lao động trong nông nghiệp không làm chủ được kết quả lao động, nhiều khi công sức bỏ ra rất nhiều nhưng thiên tai một cái là trắng tay...
Còn trong công nghiệp, tôi bỏ từng này sắt, từng này thời gian, nhiệt độ, tôi biết sản phẩm của tôi thu được sẽ như thế nào. Đó chỉ là một ví dụ.
Do tính chất không đồng bộ của lao động và sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp nên tư duy co dãn, tính toán co dãn hình thành. Từ đó đẻ ra một tập quán du di, mười cũng như chín, xấu một chút cũng được, hôm nay cũng được mà mai cũng được, hôm nay không làm cỏ thì mai sẽ làm... Chữ tín ở đó không quan trọng. Một nền kinh tế hàng hóa thật sự thì hoàn toàn khác. Yêu cầu của kinh tế thương nghiệp là sự chính xác về số lượng, chất lượng và thời gian.
Trong bối cảnh mà quan hệ giữa các cá nhân đòi hỏi chữ tín tới cái mức chữ tín có ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động kinh tế hay lợi ích vật chất của họ, thì chữ tín đặc biệt sẽ nổi lên như một chuẩn mực. Người Việt Nam trong chiến tranh rất "tín" - chữ tín đó được quy định bởi kỷ luật quân đội. Nhưng kỷ luật quân sự tự nó cũng là một chuẩn mực xuất phát từ một thực tế là hoạt động của nhiều người với nhau, đòi hỏi một sự phối hợp nhịp nhàng, ăn khớp giữa các cá nhân, các nhóm người và điều đó ảnh hưởng tới sự thành bại, sống chết...
Nhà văn Sơn Nam: Vì sao người ta thất tín, vì tham cái vụn vặt, chỉ thấy cơ hội trước mắt, không thấy cơ hội lâu dài. Tôi đã từng thấy nhiều người, trẻ không lo học hỏi, đương chức đương quyền không lo làm hết trách nhiệm, đến lúc về già hết quyền hết chức mới nói đến trách nhiệm, mới lo đến dân đến nước thì còn lợi ích cho ai, mà biết là vì ai. Nói được mà không làm được khi có thể làm cũng là một sự bội tín.
Sự chụp giựt, lý luận mỗi lúc một khác, thiếu một chính sách một cách lâu dài (ngay từ những việc nhỏ như chuyện đặt tên đường, chuyện giải toả...) cũng là một cách đối xử không đúng với chữ tín
Vì sao Việt Nam vẫn nghèo?“Giấc mơ con đè nát cuộc đời con”
Đã bao giờ chúng ta tự hỏi: Vì sao một dân tộc được đánh giá là thông minh, nhanh nhạy và có nhiều đức tính quý báu khác như Việt Nam mà vẫn nghèo và đang đứng trước nguy cơ tụt hậu? Theo tôi, một trong những nguyên nhân cơ bản là người Việt Nam thiếu tầm nhìn xa trông rộng do sự ăn sâu của “tâm lý làng xã”, “tâm lý tiểu nông”.Chúng ta thông minh, nhanh nhạy, nhưng nếu không có tầm nhìn đúng thì sẽ không phát huy được những điểm mạnh trong những công việc thường ngày. Như hiện nay, công nghệ thông tin được giới trẻ Việt Nam tiếp cận nhanh chóng, nhưng chúng ta đang sử dụng nó như thế nào ? Những chiếc máy vi tính trở thành những chiếc máy chơi điện tử, trong những hàng Internet phần lớn người ta vào đó để tán gẫu với nhau. Nếu vẫn với những con người đó, thời gian đó, tiền bạc đó, nhưng chúng ta biết khai thác một cách thiết thực nhất thì tốt biết chừng nào. Sự hạn chế về tầm nhìn đã là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự lãng phí “tài nguyên” con người của Việt Nam trong thời gian qua. Chúng ta có rất nhiều những bộ óc tài giỏi, biểu hiện ở những cuộc thi quốc tế về những môn khoa học cơ bản như toán, lý, hoá, sinh... đạt được những thứ hạng rất cao; nhưng nhìn lại những sáng chế cải tiến phục vụ trực tiếp cho sản xuất lại chẳng có là bao. Cứ nhìn sự việc anh nông dân Nguyễn Đức Tâm đã chế tạo ra những chiếc máy rất phù hợp với sản xuất nông nghiệp và đang được bà con nông dân yêu thích, mà ước ao giá như mỗi nhà khoa học của ta chế tạo được vài loại máy như anh thì nền sản xuất nước nhà phát triển biết chừng nào.Một vấn đề bức xúc hàng đầu ở nước ta trong thời gian qua là sản xuất thiếu quy hoạch, quy hoạch yếu kém dẫn đến một cơ cấu kinh tế lạc hậu, mất cân đối cũng là vì tầm nhìn của chúng ta hạn hẹp, để lại hậu quả không nhỏ. Ví dụ như quy hoạch vùng trồng lúa không hợp lý ở Đồng bằng sông Cửu Long, tốn bao tiền của thau chua rửa mặn, rồi phải phá bỏ chuyển sang nuôi tôm. Tỉnh nào cũng xây nhà máy xi măng, nhà máy bia, nhà máy đường. Ngành dệt may, giày dép xuất khẩu được nhiều nhưng đến 50 - 70% nguyên liệu phải nhập khẩu từ bên ngoài. Chúng ta không nhìn thấy một thị trường tiêu thụ xe gắn máy ở Việt Nam rộng lớn, để cho nước ngoài chiếm lĩnh quá lâu mới sực tỉnh...Trong bài thơ Người đi tìm hình của nước, Chế Lan Viên có viết một số câu nhận xét về người Việt Nam những năm đầu thế kỷ XX :“Lũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹpGiấc mơ con đè nát cuộc đời con Hạnh phúc đựng trong một tà áo đẹp Một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn”“Giấc mơ con” vẫn mãi ám ảnh, không ít người hôm nay đua nhau mua sắm những chiếc xe ngoại đắt tiền, xây những ngôi nhà to lớn, những cuộc vui chơi thâu đêm suốt sáng.Tại Đại hội Đảng lần thứ IX vừa qua, nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế được xác định là một trong các nguy cơ lớn nhất của nước ta hiện nay. Có thể ví trình độ của chúng ta hiện nay như đang đi trên chiếc xe đạp, xe máy còn thế giới đang đi trên những chiếc tàu siêu tốc, máy bay. Khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam được đánh giá là kém (xếp 62/75 nước). Chúng ta có thể đua cùng họ được không? Để đi tắt đón đầu chúng ta cần nhìn thấy “đường tắt” ở đâu và chúng ta cũng cần phải có “phương tiện” tốt, “nội lực” mạnh. Đổi mới tư duy, nâng cao tầm nhìn là việc cấp thiết nếu như chúng ta không muốn tụt hậu xa hơn. Trong Cách mạng tháng Tám, Đảng đã lãnh đạo nhân dân cả nước chuẩn bị lực lượng tốt, khi thời cơ đến đã nắm bắt kịp thời. Vậy hôm nay chúng ta cũng phải chuẩn bị lực lượng thật tốt để làm cách mạng xoá đói nghèo.Đổi mới tư duy, nâng cao tầm nhìn bằng cách nào ? Cần phải có nền giáo dục tốt, một chiến lược giáo dục đào tạo với tầm nhìn xa trông rộng, sâu sắc, thống nhất. Một nền giáo dục thực hiện đầy đủ nhất vai trò đi trước dẫn đường cho kinh tế phát triển. Một chiến lược giáo dục đào tạo mà đạo đức, tài năng của đội ngũ giáo viên và phương thức đào tạo là những nhân tố quyết định.Trong bối cảnh đất nước và thế giới hôm nay, giảng dạy kinh tế trong nhà trường phổ thông là vấn đề cực kỳ cấp thiết. Nhưng chúng ta cần chú ý đến nội dung, cách thức giảng dạy một cách phù hợp, thiết thực nhất để học sinh có thể tiếp cận tốt, tránh hình thức, có được những kiến thức cơ bản trong lĩnh vực này và hình thành một tư duy kinh tế.Mác từng nhấn mạnh: Chúng ta không trói tay những người đi sau, mà đòi hỏi những người cách mạng thế hệ sau phải biết “đứng trên vai” chứ không phải “quỳ dưới chân” những người đi trước, để nhìn xa hơn rộng hơn. Các bạn trẻ, các bạn hãy trông xa hơn nhìn rộng hơn cùng đất nước tiến vào thế kỷ mới. Ngô Đức Hiền Lớp Kế hoạch 40B - ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội Theo Sinh viên VN***
Lý tưởng thanh niên thời đại: Nghèo là nỗi nhục lớn nhất?
Ông cha ta vẫn dạy rằng: “đói cho sạch, rách cho thơm”, rằng buôn bán là hạng nghề dưới đáy. Giàu luôn dễ bị gắn với mác trọc phú. Nhưng thời đại thay đổi, thế hệ trẻ ngày nay quan niệm rằng: đói không thể sạch mà rách cũng không thể thơm. Nghèo luôn gắn với nỗi hèn nhục khi mở cửa nhìn ra thế giới. Còn bạn, bạn nghĩ sao? Chuyên đề Nhịp sống Trẻ xin mở trang thảo luận dành cho các bạn về chủ đề này. Với bạn, làm giàu có là mục đích lớn nhất của tuổi trẻ thế hệ Thiên Niên Kỷ thứ Ba?Anh bạn trẻ vừa tốt nghiệp đại học được mấy năm. Qua trò chuyện cởi mở và tin cậy, anh thể hiện rõ lòng khao khát, hăm hở làm giàu. Anh bảo, mặc dù anh kính trọng sự cần cù và lương thiện của cha mẹ, nhưng anh rất bất mãn vì chỉ được thừa hưởng ở họ cái nghèo hèn và sự tủi nhục… Sự tủi nhục ấy anh đã phải chịu thua kém bạn bè thời đi học từ quyển vở, cái bút đến bộ quần áo. Đặc biệt khi bước chân vào trường đại học, sự cách biệt của anh với giới con ông cháu cha quá rõ: trong khi anh phải cọc cạch đạp chiếc xe cà tàng, phải đi làm tiếp thị, gia sư, phải suốt tháng ròng ăn mì tôm, thì bọn họ đi xe phân khối lớn, đến vũ trường… Để phá vỡ cái thân phận nghèo hèn ấy, anh chẳng ngại ngần làm bất cứ việc gì, bước đầu từ việc rửa bát thuê, bán máu, nhưng quyết tâm sẽ phải trở thành ông chủ. Anh thề sẽ không trở về quê nếu chưa thành đạt. Thậm chí anh còn nêu cụ thể sẽ chỉ ngồi trên ô tô riêng để về làng. Một mặt tôi chia sẻ với nỗi niềm bức xúc của anh, thậm chí thầm phục ý chí quyết tâm làm giàu của anh mà thế hệ chúng tôi không có được. Mặt khác trong thâm tâm tôi vẫn vương vấn một nỗi lo ngại mơ hồ. Quả thật, đất nước ta có biết bao chiến tích oanh liệt, nhưng vẫn nghèo. Bây giờ lớp trẻ phải coi cái nghèo ấy là nỗi nhục lớn của đất nước. Mà muốn nước mạnh thì dân phải giàu. Hiện nay chúng ta đang hô hào các bạn trẻ phấn đấu lập thân, lập nghiệp. Làm giàu là một cách lập nghiệp rất đáng khuyến khích. Các doanh nghiệp trẻ thành đạt là những tấm gương sáng để các bạn trẻ noi theo và đáng để xã hội ngưỡng vọng. Tuy nhiên, nếu lấy giàu làm mục đích cuối cùng như của anh bạn trẻ của tôi thì dường như vẫn chưa ổn lắm. Ngày xưa người ta đã đúc kết trong một câu tục ngữ: Có chí làm quan, có gan làm giàu. Có gan, tức là phải dám chấp chận mọi sự phiêu lưu mạo hiểm và chấp nhận cả những việc làm sai trái với đạo đức, bất chấp cả pháp luật nữa. Tôi có cả nghĩ quá không? Có phải cách nghĩ của tôi không còn phù hợp nữa chăng? Tôi vẫn mong anh bạn trẻ sẽ thành đạt, sẽ không còn phải nghèo đói như cha mẹ anh, như chúng tôi. Nhưng tôi vẫn mong cái chí làm giàu của anh sẽ vượt lên trên cái gan làm giàu mà anh đã manh nha thể hiện. Ý tôi muốn nói đến cái chí với nghĩa là ý chí vươn lên, là ý chí sáng suốt, và cao hơn nữa là lý tưởng của cuộc đời. Làm giàu, tốt lắm! Nhưng cũng vẫn nên đặt ra cho mình những câu hỏi: Làm giàu để làm gì? Làm giàu như thế nào cho sạch, cho thơm? Làm giàu có phải chỉ cho riêng mình hay còn để cho cộng đồng, cho đất nước? Có như thế việc làm giàu mới thực sự có ý nghĩa, cao hơn rất nhiều cái việc làm giàu của một kẻ trọc phú hay một kẻ gian thương. Vâng, có thể là tôi đã cả lo. Mong sao không phải như vậy! Nhữ NguyênSinh viên VN(Tintucvietnam.com)
###########################################
Những tính cách cản trở người Việt trẻ
"Cái gương nó bảo tớ đẹp thì chắc chắn là tớ đẹp thôi...!"
Người Việt còn nhiều tính xấu... Ai cũng nói rồi. Nhưng tính cách của con người là chuyện chẳng dễ gì thay đổi, nhất là khi người ta đã lớn. Những tính cách ấy, nhiều người cho là xấu, nhưng rồi họ lại chặc lưỡi bỏ qua: Mọi người cũng vậy thôi! Và thế nên, cái chặc lưỡi ấy cũng là một cản trở của người Việt trẻ trên đường hội nhập với thế giới. 1. "Giờ cao su": Nhìn chung, ý thức giờ giấc của người Việt Nam rất kém. Nhiều sinh viên đi du học ở các nước phát triển lúc đầu rất hay bị bỡ ngỡ. Họ dễ bị trễ tàu, lỗi hẹn với bạn bè bản xứ, nhưng lâu dần họ cũng khắc phục được. Tuy nhiên, đến khi về nước họ lại tiếp tục "giờ cao su" và bào chữa cho mình với quan niệm: Nhập gia tuỳ tục!2. Thiếu tự tin và óc phê phán: Ðây cũng là nhược điểm của văn hoá phương Ðông có lối sống khép kín. Nhiều sinh viên năm thứ ba, thứ tư đại học mà vẫn ngại phát biểu ý kiến hoặc trình bày vấn đề trước đám đông vì thiếu tự tin, thiếu thói quen suy nghĩ, đi học chỉ biết "chép chính tả". Kiểu giáo dục thụ động luôn tỉ lệ thuận với sức ì của tư duy và tỉ lệ nghịch với óc phê phán (critical thinking) của thanh niên.3. Bệnh hình thức: Có bạn trong cơ quan hay công ty mình làm việc đang chẳng đâu vào đâu thì lại đi học master. Có bạn tốt nghiệp rồi mà chưa tìm được việc làm cũng đi học master. Tư duy nặng về "điểm chác", bằng cấp rất phổ biến. Không xác định tư tưởng học để làm việc mà học để lấy bằng. Người Mỹ có quan điểm: to learn is to change (học tập là để thay đổi). Còn chúng ta ra sức theo học rất nhiều lớp nhưng rốt cuộc cách làm việc không thay đổi gì cả. Điều duy nhất khác là chúng ta có thêm mấy cái bằng bổ sung vào hồ sơ cá nhân.4. Không tiết kiệm: hay tâm lí thích tiêu xài phung phí. Ðây là virus đang rất phổ biến và rất dễ lây lan trong giới trẻ. Họ quan tâm đặc biệt đến quảng cáo, thích xem các loại tem nhãn quần áo, nhận xét, đánh giá người khác qua tài sản, thấy thèm muốn, thán phục nếu ai đó có nhiều quần áo, xe, điện thoại, nhà..."xịn" hoặc tiêu xài sang hơn mình. Chúng ta đang tiêu dùng nhiều hơn chúng ta kiếm được.5. Thiếu trách nhiệm cá nhân, thừa trách nhiệm tập thể: Nói chung trong những người bình thường, chúng ta thường hay đùn đẩy trách nhiệm, bất kỳ việc gì chuyển được sang cho người khác cũng đều thấy nhẹ cả người. Khi xảy ra sai phạm đó sẽ là lỗi chung của cả tập thể chứ không của riêng cá nhân nào.6. Thể lực kém: xuất phát từ nhiều nguyên nhân như chế độ dinh dưỡng, chương trình học quá tải, học lệch, tâm lí lười vận động... Và hậu quả là khi làm việc với các đồng nghiệp nước ngoài, mặc dù rất cố gắng nhưng người Việt trẻ vẫn rất hay bị hụt hơi và cảm thấy khó có thể theo được cường độ làm việc của họ.7. Thiếu thực tế: Ông Kim Woo Choong - Chủ tịch Công ty Deawoo viết: "Tuổi trẻ không có ước mơ thì không phải là tuổi trẻ... lịch sử thuộc về những người biết ước mơ". Nhưng đó là những ước mơ hoàn toàn có thể trở thành hiện thực. Chúng ta thường hay suy nghĩ viển vông, thiếu suy nghĩ thực tế và chưa có suy nghĩ học là để làm việc. 8. Tinh thần hợp tác làm việc theo nhóm (team work) còn hạn chế. Thế kỷ 21 là thế kỷ làm việc theo nhóm vì tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội ngay cả văn học và nghệ thuật, một cá nhân cũng không thể đảm đương được.9. Tác phong công nghiệp: Ðây là điểm rất quan trọng, có thể bao hàm một vài điểm đã nêu trước. Một nhà xã hội học Mỹ nói về nguồn gốc của cách làm việc tiểu nông như sau: "Anh nông dân sau khi gieo lúa xong có thể nhậu lai rai, ngủ dài dài và chờ đến thời điểm nhổ cỏ, bón phân mới làm tiếp. Mà việc này có làm muộn vài ngày cũng chẳng sao, không ảnh hưởng gì đến hoà bình thế giới. Nhưng một người công nhân đứng máy luôn luôn phải đúng giờ, có thao tác chính xác tuyệt đối và tinh thần kỷ luật cao. Một sơ suất nhỏ cũng có thể gây tác hại đến cả dây chuyền." Tiến sỹ Dương Thiệu Tống
-----------
Chỉnh sửa lần cuối:
