Ăng-ghen(1820-1895) - lãnh tụ và người thầy cảu giai cấp vô sản, đã cùng với Các-Mác sáng lập ra học thuyết Mác-xít,lý luận chủ nghĩa cộng sản khoa học,triết học về chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử . Ông là người Đức, thời trẻ, đã từng mong muốn tham gia cuộc đấu tranh nhằm cải tạo các quan hệ xã hội đương thời. Trong thời gian này, ăng-ghen đã đứng lên phê phán một cách sâu sắc va mạnh mẽ những tư tưởng thần bí phản động. Đồng thời, ông cũng phê phán cả Hê-ghen về những kết luận bảo thủ và về những mâu thuẫn trong phép biện chứng duy tâm của Hê-ghen . Sau khi tiếp xúc với đời sống giai cấp công nhân ở những nước tư bản phát triển nhất thời bấy giờ, Ăng-ghen bắt đầu suy nghĩ về nguyên nhân khiến giai cấp vô sản mất chính quyền và nền kình tế nghèo nàn , ông đã nghiên cứu những thiếu sót trong tư tưởng của họ. Kết quả ông đã cho ra đời các tác phẩm "Đại cương phê phán chính trị kinh tế học", "Tình cảnh giai cấp công nhân ở Anh". Trông các tác phẩm này, Ăng-ghen đã luận chứng một cách khoa học sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản và lần đầu tiên đã chứng minh rằng giai cấp vô sản không chỉ là giai cấp đau khổ mà còn phải biết đấu tẻanh để tự giải phóng. Tại ANh , Ăng-ghen đã trở thành một một nhà xã hội chủ nghĩa. Sau đó năm 1844, ông gặp Mác ở Pari và 2 người có 1 mối tình bạn sắc. Hai người đã sáng tác chung một số cuốn sách nằhm phê phán các những quan điểm của Hê-ghen và Phơ-bách và các môn đồ của họ và nhằm đề ra những nguyên lýcủa chủ nghĩa duy vật biện chgứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, Năm 1847, ĂNg -ghen đã viết dự thảo cương lĩnh của Đồng minh - Nguyên lý sâu xa của chủ nghĩa cộng sản; về sau trên cơ sở đó, MÁc và Ăng-ghen đã cùng nhau sáng tạo "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ", báo hiệu một học thuyết Mác-xít hoàn chỉnh đã ra đời, hệ tư tưởng khoa học của giai cấp công nhân . Sau những năm chiến đấu trong quân Đức, Ăng-ghen đã sống lưu vong và tổng kết kinh nghiệm của Cách mạng Đức .Sau khi sang Anh, nơi MÁc sinh sống, Ăng-ghen đã tích cực tham gia phong trào công nhân , tham gia thành lập Quốc tế thứ I. Sau khi Mác qua đời, Ăng ghen tiếp tục viết nốt bộ sách "Tư bản " của bạn. Ăng-ghen đã tiếp tục việc luận chứng và phát triển một cách toàn diện triết học chủ ngjhãi duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. ăng-ghen có công rất lớn trong việc ấp dụng các tư tưởng chủ nghãi duy vật biện chứng và các môn khoa học tự nhiên . Những luận điểm của ĂQng-ghen trình bày vô cùng sau sắc tới mức phải mấy chục năm sau người ta mới hiểu được.Về thực chất , nó nhiều phát kiến cơ bản của khoa học thế kỉ XX đã được Ăng-ghjen tiên đoán như về: quan niệm về mối liên hệ không thể tách rời của vật chất và của vận động và học thuyết về sự thống nhất giữa không gian và thời gian gắn liền với quan niệm đó; Về tính vô tận của các hình thức vật chất và về cấu tạo phức tpj của cá nguyên tử ; về sự sống như một hình thức vận động của vật chất .Những kiến thức ấy đã giúp Ăng-ghen xây dựng được một hệ thống hoàn chỉnh về cách phân loại cá khoa học, lấy hình thức vận động khách quan cua rvật chất làm cơ sở cho đặc thù của từng bộ môn khoa học .ăng-ghen đã đem lại cho triết học cây kim chỉ nam để định hướng triết học giữa vô vàn trường phái và hệ thống của quá khứ , định hình được vấn đề cơ bản của triết học và chỉ rõ tính chất giai cấp của triết học . Cống hiến của Ăng-ghen về nhiều vấn đề thuộc logic biện chứng . Phát triển những luận điểm cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử, Ăng-ghen đã chú ý chú ý nhiều đến việc phê phán những quan niệm tầm thường về vấn đề này. Ăng-ghen đã CM vai trò quyết định của các điều kiện đời sống kinh tế của con người tyuết nhiên khôg làm giảm bớt vai trò của các tư tưởng cũng như vaio trò của cá nhân tronglịch sử và đấu tranh chống những quan niệm máy móc, lỗi thời. Ăng-ghen rất quan tâm tới phong trào Cách mạng ở Nga , tiên đoán được Cách mạng Nga sắp mở ra những và đặt nhiều hi vọng vào cuộc Cách mạng này. Cho đến giây phút cuối cùng cảu đời mình, Ăng-ghen vẫn tham gia vào đời sống chính trị của các nước Châu Âu và cùng với Mác là lãnh tụ được thừa nhận của phong trào công nhân.
Đây là những gì mình biết về Ăng-ghen, bạn nào có thông tin post lên nhé .
Mà bạn Vũ hỏi mấy cái trong SGK thôi chứ, không lại thành thứ cho các bạn khá câu bài.