Một cuộc thảo luận
Một lát sau cùng ngày hôm đó
Khi Michael kết thúc câu chuyện, anh ta nhìn xung quanh phòng và thấy những người bạn cùng lớp cũ đang mỉm cười với mình.
Vài người lên tiếng cám ơn anh và nói rằng họ đã hiểu ra nhiều điều từ câu chuyện.
Nathan hỏi cả nhóm, “Một lát nữa chúng ta lại gặp nhau và nói về chuyện này chứ?”
Hầu hết đều đồng ý rằng họ muốn nói chuyện về điều này, và thế là họ hẹn nhau lát nữa gặp lại để uống chút đỉnh trước giờ ăn tối.
Vào buổi tối hôm đó, trong khi tụ tập với nhau trong sảnh của một khách sạn, họ bắt đầu đùa trêu nhau về chuyện tìm kiếm “miếng Pho mát” của mình và nhìn thấy chính mình trong
Mê cung.
Rồi Angela hỏi cả nhóm một cách rất tự nhiên, “Thế, các bạn là ai trong câu chuyện nào?
Đánh hơi, Nhanh nhẹn, Chậm chạp hay Ù lì?”
Carlos trả lời, “Ờ, tôi đã nghĩ về câu chuyện suốt cả buổi chiều. Tôi còn nhớ rất rõ vào dạo trước, khi tôi kinh doanh dụng cụ thể thao, tôi đã phải đối mặt một cách khó chịu với một sự thay đổi.”
“Tôi không phải là Đánh hơi – tôi đã không thấy trước tình huống và thấy được thay đổi sớm hơn. Và tôi cũng không xử sự như Nhanh nhẹn – tôi đã không hành động kịp thời.”
“Tôi có vẻ giống như Chậm chạp hơn, là người đã muốn yên thân trong lãnh địa của mình.
Sự thật là tôi đã không hề muốn đối phó với thay đổi. Thậm chí tôi đã không muốn thừa nhận nó nữa.”
Michael có cảm giác như chưa hề có một khoảng thời gian nào từ khi anh và Carlos quen thân nhau ở trường học, anh hỏi, “Cậu đang nói về chuyện gì vậy, Carlos?”
Carlos nói, “Một sự thay đổi trong công việc.”
Michael bật cười, “Cậu bị đuổi việc à?”
“Thôi thì cứ cho rằng tôi đã không chịu đi vào Mê cung để tìm kiếm Pho mát mới đi. Tôi nghĩ rằng mình có đầy đủ lý do để không phải chịu thay đổi. Thế cho nên tôi đã thất vọng
ghê gớm lúc đó.”
Vài người bạn từ nãy tới giờ vẫn im lặng đã cảm thấy tự tin hơn và bắt đầu lên tiếng, trong đó có cả Frank, một người lính đã xuất ngũ.
“Ù lì nhắc cho tôi nhớ lại một người bạn cũ của mình,” Frank nói, “Phòng làm việc của cậu ấy phải giải thể, mà cậu ta lại không chịu nhìn nhận chuyện đó. Người ta vẫn tái sắp xếp
nhân viên lại. Tất cả bọn tôi đều khuyên cậu ta vào những công việc đang có sẵn trong công ty vốn dành cho những người có thể xử sự linh động, nhưng cậu ấy không nghĩ rằng mình
phải thay đổi. Cậu ấy là người duy nhất bất ngờ khi người ta giải thể cái phòng đó.Và rồi lúc đó cậu ta gặp khó khăn để ứng phó với nhũng thay đổi mà cậu ta nghĩ rằng sẽ không thể xảy ra.”
Jessica nói. “Tôi cũng đã nghĩ rằng thay đổi lẽ ra không nên xảy ra với tôi, nhưng thực tế là “miếng Pho mát” của tôi đã bị lấy đi nhiều hơn một lần.”
Nhiều người trong bọn bật cười, trừ Nathan.
“Có thể vấn đề là ở đó,” Nathan nói, “Thay đổi xảy ra xung quanh chúng ta.”
Anh nói thêm, “Tôi ước gì gia đình chúng tôi đã nghe tới câu chuyện về miếng Pho mát này trước đây. Không may là chúng tôi không muốn nhìn nhận những thay đổi sẽ đến với công
việc của chúng tôi, và rồi thì mọi chuyện trở nên muộn màng – chúng tôi phải đóng rất nhiều cửa tiệm.”
Điều đó làm nhiều người trong bọn ngạc nhiên, vì họ tin rằng Nathan may mắn được có một công việc kinh doanh mà anh ta có thể tin tưởng, năm này sang năm khác.
“Chuyện gì đã xảy ra vậy?” Jessica thắc mắc.
“Dãy cửa hiệu của chúng tôi đột nhiên trở nên lạc hậu khi những của hàng to lớn xuất hiện trong thành phố với nguồn hàng khổng lồ và giá cả hạ.”
“Bây giờ tôi có thể nhận ra thay vì làm như Đánh hơi và Nhanh nhẹn, chúng tôi lại giống như Ù lì. Chúng tôi cứ giữ nguyên công việc và không chịu thay đổi. Chúng tôi cố gắng không thèm để ý tới tình hình, rồi chúng tôi đã gặp rắc rối. Lẽ ra chúng tôi đã có thể học được vài điều từ Chậm chạp – bởi vì đúng là chúng tôi đã không thể tự cười chính mình và thay đổi cách làm của mình.”
Laura, người đã trở nên thành đạt trong việc kinh doanh, nãy giờ chỉ ngồi nghe mà không nói gì nhiều chợt lên tiếng. “Tôi cũng nghĩ tới câu chuyện này cả buổi chiều. Tôi không hiểu
sao mình lại giống như Chậm chạp hơn và nhận ra mình đang sai lầm điều gì – bật cười, thay đổi theo và mọi chuyện tốt đẹp hơn lên.” Và rồi cô hỏi, “Tôi có điều này không hiểu. Có
những ai trong số chúng ta ngại sự thay đổi?” Không ai trả lời, nên cô đề nghị, “Hay là giơ tay lên cũng được.”
Chỉ có một cánh tay đưa lên, “Coi nào, có vẻ như chúng ta đã có người thành thực nhất trong bọn rồi đấy!” cô nói, và rồi tiếp tục, “Có thể các bạn sẽ thích câu hỏi kế tiếp này hơn.
Các bạn có nghĩ rằng mọi người khác đều sợ thay đổi?” Một cách tự giác mọi người đều giơ tay lên. Cả bọn bật cười.
“Điều này cho chúng ta biết cái gì?”
“Sự không thừa nhận.” Nathan trả lời.
“Đúng đấy,” Michael thừa nhận. “Nhiều lúc chúng ta không nhận thức được chúng ta sợ cái gì. Tôi hiểu tôi cũng có lúc như thế. Khi tôi nghe câu chuyện này lần đầu, tôi thích câu hỏi:
‘Người ta sẽ làm gì nếu không sợ hãi?’”
Rồi Jessica nói thêm, “Tôi nhận ra từ câu chuyện này là thay đổi xảy ra khắp nơi và tôi sẽ làm tốt hơn nếu tôi có thể thích ứng với mọi chuyện nhanh hơn.”
“Tôi còn nhớ nhiều năm trước đây khi công ty của chúng tôi bán ra một bộ tự diển bách khoa gồm hơn hai mươi cuốn. Một người đã cố công khuyên chúng tôi nên dồn chúng vào
một cái đĩa và bán rẻ hơn. Như thế thì khi cập nhật sẽ dễ dàng hơn, và chi phí sản xuất cũng thấp hơn nữa, và có thể bán cho nhiều người hơn. Nhưng tất cả bọn tôi đã không nghe.”
“Sao mà các bạn không nghe theo?” Nathan hỏi.
“Vì chúng tôi cho rằng yếu tố quyết định của chúng tôi là lực lượng bán hàng, là những người bán lẻ giao hàng tận nhà. Chúng tôi giữ chân lực lượng bán hàng này bằng những khoản hoa hồng hậu hĩnh từ doanh số bán hàng của họ. Chúng tôi đã làm chuyện này khá lâu một cách thành công, và nghĩ rằng nó có thể kéo dài mãi.”
Laura nói, “Có lẽ đó là điều mà câu chuyện muốn nói khi kể về Chậm chạp va Ù lì đã tỏ ra tự mãn với thành công. Họ không để ý thấy rằng họ phải thay đổi chính cái điều mà trước đây còn thích hợp.”
Nathan nói, “Có nghĩa là bạn nghĩ rằng Pho mát của bạn là Pho mát duy nhất của bạn.”
“Đúng thế, và chúng tôi muốn duy trì nó mãi. Khi tôi nhìn nhận lại sự việc đã xảy ra, tôi hiểu ra rằng không phải chỉ là chuyện miếng Pho mát bị lấy đi, mà còn là chuyện miếng Pho mát có một cuộc sống riêng của nó nữa và thậm chí nó còn kết thúc nữa.”
“Nói gì thì nói, chúng tôi đã không thay đổi. Nhưng một đối thủ cạnh tranh thì có và doanh số của chúng tôi suy giảm tệ hại. Chúng tôi đã trải qua một thời kỳ cực kỳ khó khăn. Và bây
giờ đã có một sự đổi mới về công nghệ rất lớn trong ngành công nghiệp và có vẻ như chẳng ai trong công ty muốn đương đầu với thực tế đó. Mọi chuyện không có vẻ tốt đẹp tí nào. Tôi nghĩ cứ như thế này thì có lẽ tôi sẽ nhanh chóng phải mất việc thôi.”
“Tới lúc vào Mê cung rồi!” Carlos nói to lên. Mọi người đều cười, kể cả Jessica.
Carlos quay sang nói với Jessica, “Nếu người ta có thể cười chính mình thì hay lắm.”
Frank đưa ra ý kiến, “Đó là điều tôi rút ra được từ câu chuyện. Tôi có xu hướng trầm trọng hóa mọi vấn đề của mình. Tôi đã để ý tới cách Chậm chạp thay đổi khi cuối cùng anh ta cũng đã tự cười chính bản thân mình và cả những chuyện mình đã làm nữa. Chẳng ngạc nhiên tí nào khi anh ta tên là Chậm chạp”
Cả nhóm bật cười về sự chơi chữ rõ ràng ấy.
Angela hỏi, “Các bạn có nghĩ rằng có bao giờ Ù lì thay đổi để tìm thấy Pho mát không?”
Elaine nói, “Tôi nghĩ là có.”
“Còn tôi thì không,” Cory nói. “Có những người chẳng bao giờ thay đổi, và họ phải trả giá cho điều đó. Tôi biết có những người như Ù lì trong khi hành nghề thầy thuốc của mình.
Những người này nghĩ rằng họ được chỉ định miếng Pho mát của họ. Họ có cảm giác mình là nạn nhân khi nó bị lấy đi, và họ đổ lỗi cho người khác. Họ suy sụp hơn nhiều so với những
người bỏ qua để tiến lên.”
Rồi Nathan nói lặng lẽ, như anh chỉ nói với chính mình, “Tôi cho rằng câu hỏi đặt ra là, ‘Chúng ta phải bỏ đi cái gì và chúng ta săn tìm cái gì?”
Trong một khoảng thời gian không ai lên tiếng.
“Tôi phải thừa nhận rằng,” Nathan nói tiếp, “Tôi đã thấy chuyện gì sẽ đến với những cửa hàng giống như của chúng tôi ở những nơi khác rtên đất nước, nhưng tôi đã mong rằng nó
sẽ không ảnh hưởng tới mình. Tôi nghĩ rằng biết trước thay đổi thì tốt hơn rất nhiều khi người ta cố gắng ứng phó và điều chỉnh cho thích hợp với nó. Có lẽ chúng ta nên di chuyển chính miếng Pho mát của mình.”
“Bạn muốn nói gì?” Frank hỏi lại.
Nathan trả lời, “Tôi cứ mãi tự hỏi rằng bây giờ chúng tôi đã như thế nào nếu như chúng tôi bán tất cả những miếng đất của các của hàng đó và xây dựng chỉ một của hàng hiện đại để
tập trung sức cạnh tranh mạnh nhất với họ.”
Laura nói, “Có thể đó là điều mà Chậm chạp muốn nói khi viết lên tường câu: ‘Nhấm nháp phiêu lưu và di chuyển cùng với miếng Pho mát.’”
Frank nói, “Tôi nghĩ cũng có chuyện không nên thay đổi. Lấy ví dụ tôi luôn muốn giữ lại giá trị cơ bản của tôi. Nhưng hiện giờ tôi cũng nhận ra rằng tôi đã khá hơn rất nhiều nếu tôi đã
di chuyển sớm hơn nữa trong cuộc sống.”
“Thế, Michael à, câu chuyện nhỏ này thật hay,” Richard, một người thuộc chủ nghĩa hoài nghi nói, “Nhưng bạn đã ứng dụng nó vào công ty như thế nào?”
Cả nhóm chưa biết, nhưng Richard đã từng trải qua nhiều kinh nghiệm của chính bản thân mình. Anh vừa chia tay với người vợ của mình và đang cố gắng cân bằng giữa công việc và nuôi dạy đứa con mới lớn của mình.
Michael trả lời, “Bạn biết đấy, tôi đã nghĩ rằng công việc của tôi chỉ là xử lý công việc hàng ngày khi chúng xảy ra, trong lúc lẽ ra cái tôi phải làm là nhìn tới phía trước và lưu ý tới điều mà chúng tôi sẽ gặp.”
“Và cách thức mà tôi xử lý chúng – suốt 24 tiếng đồng hồ mỗi ngày. Tôi chẳng vui vẻ gì khi bị cuốn theo chúng. Cứ như đang ở trong một vòng quay điên cuồng và không thể thoát ra.”
Laura nói, “Thế là bạn đã cố gắng xử lý trong lúc lẽ ra bạn nên lèo lái tình thế.”
“Chính xác,” Michael nói. “Và rồi khi nghe câu chuyện ‘Pho mát của tôi đâu rồi?’, Tôi nhận ra rằng tôi đã cố công tô vẽ một bức tranh về ‘Pho mát mới’ mà chúng tôi muốn theo đuổi,
để chúng tôi có thể hưởng được thú vui thay đổi và thành đạt, cho dù đó là ở trong công việc hay cuộc sống.”
Nathan hỏi, “Bạn đã làm gì ở công việc?”
“Thì tôi hỏi mọi người trong công ty rằng họ là ai trong câu chuyện. Tôi thấy chúng tôi có đầy đủ bốn nhân vật trong câu chuyện. Tôi bắt đầu hiểu ra rằng Đánh hơi, Nhanh nhẹn,
Chậm chạp và Ù lì cần phải được đối xử khác nhau.”
“Những anh chàng Đánh hơi của chúng tôi có thể ngửi thấy những thay đổi của chúng tôi trên thị trường, từ đó có thể giúp chúng tôi cập nhật được những hình ảnh công ty của mình.
Họ giúp xác định được lúc nào khách hàng của chúng tôi sẽ muốn có những thay đổi trong sản phẩm và dịch vụ của công ty. Những anh chàng Đánh hơi thích điều đó và nói với chúng
tôi rằng họ thích làm việc trong một tổ chức mà họ có thể nhận thấy những sự thay đổi và thích ứng được với nó kịp thời.”
“Những anh chàng Nhanh nhẹn thì thích hoàn thành công việc, cho nên họ được khuyến khích hành động, dựa trên những hình ảnh mới của công ty mình. Họ chỉ cần được theo dõi
để không nhanh nhẹn làm chệch hướng. Và họ sẽ được tưởng thưởng cho những hành động mang về được Pho mát mới cho công ty. Họ thích được làm cho các công ty nào biết đánh giá cao hành động và hiệu quả.”
“Thế còn những Chậm chạp và Ù lì?” Angela hỏi.
“Không may là những anh chàng Ù lì là những cái mỏ neo kéo chậm chúng tôi lại,” Michael trả lời. “Họ hoặc là quá tự mãn hoặc là quá ngại thay đổi. Vài người trong bọn họ chỉ thay
đổi chỉ khi nào chúng tôi vẽ ra cho họ thấy những hình ảnh đáng tin chỉ rõ ra rằng những thay đổi sẽ mang lại những điều tốt đẹp gì cho họ.”
“Những anh chàng Ù lì nói là họ thích làm việc trong một môi trường an toàn, thế nên những thay đổi là cần thiết để làm cho họ nhận thức rõ vấn đề và làm tăng ấn tượng an toàn. Khi họ nhận thấy mối nguy hiểm thực sự của chuyện không thay đổi, vài người trong bọn họ thay đổi và làm tốt. Những hình ảnh của chúng tôi vẽ ra đã làm một số người trong bọn họ trở thành Chậm chạp.”
“Thế cậu làm gì với những anh chàng Ù lì không thay đổi?” Frank thắc mắc.
“Chúng tôi đành phải để cho họ ra đi,” Michael nói một cách không vui. “Chúng tôi muốn giữ chân nhân viên của mình, nhưng chúng tôi hiểu rằng nếu không thay đổi nhanh chóng thì tất cả sẽ gặp rắc rối.”
Và rồi anh nói tiếp, “Cũng tốt là những anh chàng Chậm chạp mới đầu thì vẫn chậm chạp, nhưng họ đủ cởi mở để học được những điều mới, hành động khác đi và thích ứng kịp thời để giúp chúng tôi thành công.”
“Họ trở nên mong đợi thay đổi và chủ động tìm kiếm nó. Bởi vì họ hiểu nhân tính tự nhiên và thực tế họ đã giúp chúng tôi vẽ nên một hình ảnh về Pho mát mới có vẻ dễ hiểu hơn cho tất cả mọi người.”
“Họ nói với chúng tôi rằng họ thích được làm việc trong một tổ chức có cho người ta sự tự tin và phương tiện để thay đổi. Và họ giúp chúng tôi giữ được tính hài hước trong lúc đi tìm Pho mát Mới của mình.”