Huỳnh Bá Việt
(nhoclangthang)
Treo vì vi phạm quy định diễn đàn
TỰ HỌC LÀ BỘ PHẬN HỮU CƠ TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH - SINH VIÊN
I. Vị trí, tầm quan trọng của hoạt động tự học
Quá trình dạy học là một hệ thống, trong đó, hoạt động học là một nhân tố trung tâm, sự phát triển của lí luận dạy học ngày nay đang có xu hướng coi hoạt động học là nhân tố trung tâm duy nhất trong quá trình dạy học.
Học là một hoạt động có tính đa dạng nhằm bảo đảm cho sinh viên hoàn thành tốt các nhiệm vụ học tập nghề nghiệp, trong đó hoạt động tự học là một bộ phận không thể tách rời mà sinh viên phải tiến hành với ý thức và năng lực tự tổ chức, tự điều khiển ở trình độ cao. Trên thực tế, hàng tuần số thời gian dành cho tự học có thể từ 24 đến 30 tiết học. Những công việc theo thời khóa biểu, tuy có vai trò hết sức quan trọng, nhưng với đặc điểm hoạt động nhận thức có tính chất nghiên cứu của sinh viên; đặc điểm nội dung tri thức của nghề nghiệp tương lai; sự hạn chế về thời gian, phương tiện và cách thức làm việc trong các hoạt động theo thời khóa biểu, sinh viên không thể hoàn thành được các nhiệm vụ học tập của mình nếu chỉ sử dụng số thời gian hạn chế nói trên.
Tự học trước hết nhằm làm cho kiến thức thu được qua học tập có giáo viên hướng dẫn trực tiếp trở nên sâu sắc, vững chắc, tạo ra cơ sở để vận dụng vào thực tiễn học tập và công tác của mỗi sinh viên. Cùng với học tập theo thời khóa biểu, các bạn cần tiến hành học tập không theo thời khóa biểu, trong đó có tự học.
II. Thời gian tự học
Hoạt động tự học thường chiếm một thời gian tương ứng với thời gian học tập theo thời khóa biểu. Theo A. G. Môlibog, tỉ lệ giữa thời gian học tập theo thời khóa biểu và tự học một môn học được xác định theo công thức:
K = Tth / Tng
Trong đó: Tth là thời gian tự học dành cho môn học.
Tng là thời gian học tập trên lớp của môn học có giáo viên điều khiển trực tiếp.
Ở năm thứ nhất của trường đại học, K = 1; những năm sau K tăng lên một số lần. Hoạt động tự học nếu được tổ chức hợp lí, các bạn có thể hoàn thành được những công việc học tập như:
- Chuẩn bị nghe giảng
- Hoàn thành các bài tập
- Chuẩn bị đề cuơng xêmina, báo cáo khoa học, thí nghiệm...
- Ðào sâu, mở rộng, ghi nhớ... những tri thức đã lĩnh hội được.
Ngoài những nhiệm vụ học tập nhằm hoàn thành tốt chương trình đào tạo, nhờ tự học, các bạn còn nâng cao được trình độ văn hóa chung của mình. Mặt khác, tri thức nhân loại gồm nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau. Sự phát triển của mỗi lĩnh vực lại phân ngành hẹp hơn, sâu hơn thành những ngành nghề xác định. Mỗi lĩnh vực hẹp đó cũng là một kho tàng phong phú những tri thức mà cá nhân mỗi ngừơi không bao giờ có thể đi tới giới hạn cuối cùng được. Một cá nhân không thể am hiểu tất cả mọi lĩnh vực một cách sâu sắc. Một người không thể nào vừa là một bác sĩ, một nhà hội họa, một nhạc sĩ kiêm kĩ thuật giỏi đồng loạt như nhau được.
Mỗi người có một nghề nghiệp xác định, là có một lĩnh vực chuyên sâu. Song, con người phải có những kiến thức văn hóa chung về nhiều lĩnh vực ngoài chuyên môn của mình. Ðiều đó đảm bảo cho con ngừơi có điều kiện đi sâu hơn vào chuyên môn và đáp ứng được những yêu cầu phong phú trong cuộc sống đa dạng.
Ngay trong lĩnh vực chuyên môn, hiểu biết của mỗi người dù có sâu, có rộng đến đâu cũng còn có thể làm sâu sắc hơn nữa, mở rộng hơn nữa. "Mỗi người đến suốt đời cứ bổ sung mãi cho kiến thức học được ở nhà trường"
Vì vậy mỗi người chúng ta đều phải tự học rất nhiều mới đáp ứng được đòi hỏi của cuộc sống đặt ra. Nếu tổ chức tốt công tác tự học trong thời gian học tập tại trường sẽ giúp cho các bạn:
- Phát triển được tính tự giác, tính tích cực và tính độc lập nhận thức, đề phòng tính thụ động, ỉ lại vào thầy.
- Làm quen với cách thức làm việc độc lập. Những cách thức này không những giúp cho việc nâng cao kết quả học tập mà còn tạo tiền đề, cơ sở để tiếp tục nâng cao học vấn, đáp ứng sự phát triển của khoa học kĩ thuật trong thực tiễn công tác sau này.
- Bồi dưỡng hứng thú học tập, nâng cao niềm tin vào năng lực bản thân.
Ngược lại, không tổ chức tốt công tác tự học, không có ý thức đầy đủ, không có nghị lực trong tự học sẽ làm cho kiến thức thiếu tính vững chắc, kết quả học tập thấp. Ðiều tai hại hơn là tạo ra thói quen lười suy nghĩ, nhanh chóng lạc hậu với thực tiễn đang từng ngày, từng giờ vận động và phát triển. Ðối với các bạn học tập theo chế độ tại chức, tự học là hình thức học tập chủ yếu. Việc học tập lại xen kẽ với công tác lao động. Ðiều đó đặt ra cho bạn phải có phương pháp tự học rất khoa học, có sự nỗ lực ý chí và quyết tâm cao, có kế hoạch tự học hợp lí và thuờng xuyên.
III. Xác định mục đích tự học
Ðể tự học có kết quả, điều quan trọng trước tiên là phải có thái độ và động cơ học tập đúng đắn, tức là mục đích học tập phải được rõ ràng. Chữ "học tập" bắt nguồn từ gốc chữ latin "studere", có nghĩa là nỗ lực. Khi có động cơ, mục đích học tập mạnh mẽ sẽ thúc đẩy chúng ta vượt mọi khó khăn, huy động hết mọi năng lực để đạt được mục đích đó. Các bạn phải nhận thức rõ ràng, việc học tập bao giờ cũng là trách nhiệm của cá nhân đối với xã hội và gắn liền với quyền lợi của cá nhân. Giành được kết quả học tập cao là các bạn đã thể hiện được phần nào trách nhiệm đó của mình. Trong khi đó, kết quả học tập thu được luôn tuơng xứng với ý thức sẵn sàng của các bạn, và ý thức đó lại phụ thuộc vào thái độ, vào quan điểm đối với học tập. Việc các bạn không ngừng đúc rút kinh nghiệm để lĩnh hội ngày càng nhiều tri thức chính là quá trình xác định và thể hiện quan điểm, thái độ đúng đắn. Ðó còn là quá trình tự điều khiển bản thân một cách có ý thức của mỗi ngừơi chúng ta.
Học tập không phải là một việc đơn giản, dễ dàng. Ðể trở thành một nhà khoa học chân chính, chúng ta phải dũng cảm vượt qua mọi khó khăn cản trở, hướng tới mục đích hiểu biết ngày càng sâu sắc hơn, làm chủ ngày càng đầy đủ hơn thế giới tự nhiên, xã hội và chính bản thân mình. C. Mác đã viết: "Trong khoa học không có con đường nào rộng rãi, thênh thang cả. Chỉ có người nào không sợ gian khổ mới dám mạnh dạn bước trên con đường nhỏ hẹp, đầy sỏi đá mà vươn tới đỉnh cao chói lọi của khoa học mà thôi." Trong quá trình tự học không có sự giám sát trực tiếp của giáo viên, các bạn phải tự đặt mình vào trạng thái tự định hướng hoạt động, tự kiểm tra, phát hiện, và nếu cần thiết tự điều chỉnh thái độ và quan điểm về học tập, nghiên cứu của mình. Làm được như vậy là các bạn đang hướng tới năng lực và phẩm chất của một nhà khoa học chân chính. Cũng cần nhắc lại một lần nữa là, điều chủ yếu nhất trong tự học là nghị lực vượt được khó khăn trong chính bản thân mình. Càng có thái độ nghiêm túc, càng có động cơ đúng đắn, rõ ràng, kiên trì với mục đích đó thì chắc chắn các bạn sẽ đạt được mục đích cao đẹp của mình.
IV Quan hệ giữa hoạt động tự học của cá nhân với vai trò chỉ đạo của giáo viên và tập thể
Bản chất của quá trình dạy học ở đại học là hoạt động nhận thức có tính chất nghiên cứu của sinh viên dưới sự chỉ đạo của giáo viên. Hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của sinh viên luôn thống nhất với nhau, tác động qua lại với nhau. Ðó là một qui luật cơ bản của quá trình dạy học ở đại học. Hoạt động tự học của các bạn trong thời gian đào tạo không chỉ là một hình thức dạy học mà còn là một phương pháp dạy học quan trọng. Vì vậy, tự học không thể tách hoàn toàn khỏi sự chỉ đạo của giáo viên. Ðể tự học đạt hiệu quả cao, ít tốn công sức và thời gian, các bạn phải:
- Tranh thủ sự chỉ đạo giúp đỡ của giáo viên, nhưng không ỷ lại.
- Hoàn thành đầy đủ và nghiêm túc những nhiệm vụ tự học mà giáo viên giao cho.
- Tổ chức quá trình tự học có kế hoạch khoa học, có phương pháp hợp lí và sự nỗ lực cao nhất của bản thân
- Thường xuyên tự kiểm tra, tự đánh giá nghiêm túc bản thân mình, từ đó tự điều chỉnh, tự thúc đẩy hoạt động tự học của mình trên cơ sở thống nhất với sự chỉ đạo của giáo viên.
Vớì các bạn học tập theo chế độ tại chức, phải tranh thủ mọi sự hướng dẫn khi làm việc trực tiếp với giáo viên, chú ý lĩnh hội đầy đủ những yêu cầu của giáo viên. Khi xa giáo viên, trong khi thực hiện nghiêm túc những yêu cầu đó, hoàn thành đầy đủ những nhiệm vụ học tập được giao, phải kịp thời phát hiện những chỗ vướng mắc để khi gặp giáo viên sẽ trao đổi, giữa hai lần tập trung học tập. Cần nhớ rằng, chỉ có thực hiện đầy đủ các yêu cầu của giáo viên thì các bạn mới lĩnh hội được chương trình đào tạo tại chức. Hoạt động tự học của cá nhân luôn nằm trong mối liên hệ với tập thể lớp, nhất là đào tạo chính qui, tập trung. Tập thể không chỉ là môi trường tạo ra động cơ học tập đúng đắn mà còn là nơi các bạn trao đổi những tìm tòi, suy nghĩ của mình; kiểm nghiệm và hoàn thiện những tri thức đã lĩnh hội được. Vì vậy, các bạn cần thừơng xuyên thảo luận, tranh luận với tập thể, với nhóm; tham gia đầy đủ các hoạt động tập thể như các buổi xêmina, hội thảo, trao đổi kinh nghiệm... qua đó đối chiếu đánh giá mình. Tập thể còn giúp các bạn làm phong phú thêm phương pháp tự học để hoạt động này đạt tới hiệu quả cao nhất. Như vậy, tự học là hoạt động không thể thiếu trong quá trình đào tạo và trong cuộc sống của mỗi người chúng ta. Tự học của cá nhân không tách biệt hoàn toàn với sự chỉ đạo của giáo viên và mối quan hệ với tập thể. Ðộng cơ và thái độ học tập có ý nghĩa quyết định tới kết quả tự học. Sự nỗ lực ý chí là điều kiện không thể thiếu trong tự học. Ðó là những yêu cầu quan trọng nhất mà mỗi người chúng ta phải thỏa mãn để tự học đạt được kết quả mong muốn.
(Theo Phương pháp tự học)
CỦA HỌC SINH - SINH VIÊN
I. Vị trí, tầm quan trọng của hoạt động tự học
Quá trình dạy học là một hệ thống, trong đó, hoạt động học là một nhân tố trung tâm, sự phát triển của lí luận dạy học ngày nay đang có xu hướng coi hoạt động học là nhân tố trung tâm duy nhất trong quá trình dạy học.
Học là một hoạt động có tính đa dạng nhằm bảo đảm cho sinh viên hoàn thành tốt các nhiệm vụ học tập nghề nghiệp, trong đó hoạt động tự học là một bộ phận không thể tách rời mà sinh viên phải tiến hành với ý thức và năng lực tự tổ chức, tự điều khiển ở trình độ cao. Trên thực tế, hàng tuần số thời gian dành cho tự học có thể từ 24 đến 30 tiết học. Những công việc theo thời khóa biểu, tuy có vai trò hết sức quan trọng, nhưng với đặc điểm hoạt động nhận thức có tính chất nghiên cứu của sinh viên; đặc điểm nội dung tri thức của nghề nghiệp tương lai; sự hạn chế về thời gian, phương tiện và cách thức làm việc trong các hoạt động theo thời khóa biểu, sinh viên không thể hoàn thành được các nhiệm vụ học tập của mình nếu chỉ sử dụng số thời gian hạn chế nói trên.
Tự học trước hết nhằm làm cho kiến thức thu được qua học tập có giáo viên hướng dẫn trực tiếp trở nên sâu sắc, vững chắc, tạo ra cơ sở để vận dụng vào thực tiễn học tập và công tác của mỗi sinh viên. Cùng với học tập theo thời khóa biểu, các bạn cần tiến hành học tập không theo thời khóa biểu, trong đó có tự học.
II. Thời gian tự học
Hoạt động tự học thường chiếm một thời gian tương ứng với thời gian học tập theo thời khóa biểu. Theo A. G. Môlibog, tỉ lệ giữa thời gian học tập theo thời khóa biểu và tự học một môn học được xác định theo công thức:
K = Tth / Tng
Trong đó: Tth là thời gian tự học dành cho môn học.
Tng là thời gian học tập trên lớp của môn học có giáo viên điều khiển trực tiếp.
Ở năm thứ nhất của trường đại học, K = 1; những năm sau K tăng lên một số lần. Hoạt động tự học nếu được tổ chức hợp lí, các bạn có thể hoàn thành được những công việc học tập như:
- Chuẩn bị nghe giảng
- Hoàn thành các bài tập
- Chuẩn bị đề cuơng xêmina, báo cáo khoa học, thí nghiệm...
- Ðào sâu, mở rộng, ghi nhớ... những tri thức đã lĩnh hội được.
Ngoài những nhiệm vụ học tập nhằm hoàn thành tốt chương trình đào tạo, nhờ tự học, các bạn còn nâng cao được trình độ văn hóa chung của mình. Mặt khác, tri thức nhân loại gồm nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau. Sự phát triển của mỗi lĩnh vực lại phân ngành hẹp hơn, sâu hơn thành những ngành nghề xác định. Mỗi lĩnh vực hẹp đó cũng là một kho tàng phong phú những tri thức mà cá nhân mỗi ngừơi không bao giờ có thể đi tới giới hạn cuối cùng được. Một cá nhân không thể am hiểu tất cả mọi lĩnh vực một cách sâu sắc. Một người không thể nào vừa là một bác sĩ, một nhà hội họa, một nhạc sĩ kiêm kĩ thuật giỏi đồng loạt như nhau được.
Mỗi người có một nghề nghiệp xác định, là có một lĩnh vực chuyên sâu. Song, con người phải có những kiến thức văn hóa chung về nhiều lĩnh vực ngoài chuyên môn của mình. Ðiều đó đảm bảo cho con ngừơi có điều kiện đi sâu hơn vào chuyên môn và đáp ứng được những yêu cầu phong phú trong cuộc sống đa dạng.
Ngay trong lĩnh vực chuyên môn, hiểu biết của mỗi người dù có sâu, có rộng đến đâu cũng còn có thể làm sâu sắc hơn nữa, mở rộng hơn nữa. "Mỗi người đến suốt đời cứ bổ sung mãi cho kiến thức học được ở nhà trường"
Vì vậy mỗi người chúng ta đều phải tự học rất nhiều mới đáp ứng được đòi hỏi của cuộc sống đặt ra. Nếu tổ chức tốt công tác tự học trong thời gian học tập tại trường sẽ giúp cho các bạn:
- Phát triển được tính tự giác, tính tích cực và tính độc lập nhận thức, đề phòng tính thụ động, ỉ lại vào thầy.
- Làm quen với cách thức làm việc độc lập. Những cách thức này không những giúp cho việc nâng cao kết quả học tập mà còn tạo tiền đề, cơ sở để tiếp tục nâng cao học vấn, đáp ứng sự phát triển của khoa học kĩ thuật trong thực tiễn công tác sau này.
- Bồi dưỡng hứng thú học tập, nâng cao niềm tin vào năng lực bản thân.
Ngược lại, không tổ chức tốt công tác tự học, không có ý thức đầy đủ, không có nghị lực trong tự học sẽ làm cho kiến thức thiếu tính vững chắc, kết quả học tập thấp. Ðiều tai hại hơn là tạo ra thói quen lười suy nghĩ, nhanh chóng lạc hậu với thực tiễn đang từng ngày, từng giờ vận động và phát triển. Ðối với các bạn học tập theo chế độ tại chức, tự học là hình thức học tập chủ yếu. Việc học tập lại xen kẽ với công tác lao động. Ðiều đó đặt ra cho bạn phải có phương pháp tự học rất khoa học, có sự nỗ lực ý chí và quyết tâm cao, có kế hoạch tự học hợp lí và thuờng xuyên.
III. Xác định mục đích tự học
Ðể tự học có kết quả, điều quan trọng trước tiên là phải có thái độ và động cơ học tập đúng đắn, tức là mục đích học tập phải được rõ ràng. Chữ "học tập" bắt nguồn từ gốc chữ latin "studere", có nghĩa là nỗ lực. Khi có động cơ, mục đích học tập mạnh mẽ sẽ thúc đẩy chúng ta vượt mọi khó khăn, huy động hết mọi năng lực để đạt được mục đích đó. Các bạn phải nhận thức rõ ràng, việc học tập bao giờ cũng là trách nhiệm của cá nhân đối với xã hội và gắn liền với quyền lợi của cá nhân. Giành được kết quả học tập cao là các bạn đã thể hiện được phần nào trách nhiệm đó của mình. Trong khi đó, kết quả học tập thu được luôn tuơng xứng với ý thức sẵn sàng của các bạn, và ý thức đó lại phụ thuộc vào thái độ, vào quan điểm đối với học tập. Việc các bạn không ngừng đúc rút kinh nghiệm để lĩnh hội ngày càng nhiều tri thức chính là quá trình xác định và thể hiện quan điểm, thái độ đúng đắn. Ðó còn là quá trình tự điều khiển bản thân một cách có ý thức của mỗi ngừơi chúng ta.
Học tập không phải là một việc đơn giản, dễ dàng. Ðể trở thành một nhà khoa học chân chính, chúng ta phải dũng cảm vượt qua mọi khó khăn cản trở, hướng tới mục đích hiểu biết ngày càng sâu sắc hơn, làm chủ ngày càng đầy đủ hơn thế giới tự nhiên, xã hội và chính bản thân mình. C. Mác đã viết: "Trong khoa học không có con đường nào rộng rãi, thênh thang cả. Chỉ có người nào không sợ gian khổ mới dám mạnh dạn bước trên con đường nhỏ hẹp, đầy sỏi đá mà vươn tới đỉnh cao chói lọi của khoa học mà thôi." Trong quá trình tự học không có sự giám sát trực tiếp của giáo viên, các bạn phải tự đặt mình vào trạng thái tự định hướng hoạt động, tự kiểm tra, phát hiện, và nếu cần thiết tự điều chỉnh thái độ và quan điểm về học tập, nghiên cứu của mình. Làm được như vậy là các bạn đang hướng tới năng lực và phẩm chất của một nhà khoa học chân chính. Cũng cần nhắc lại một lần nữa là, điều chủ yếu nhất trong tự học là nghị lực vượt được khó khăn trong chính bản thân mình. Càng có thái độ nghiêm túc, càng có động cơ đúng đắn, rõ ràng, kiên trì với mục đích đó thì chắc chắn các bạn sẽ đạt được mục đích cao đẹp của mình.
IV Quan hệ giữa hoạt động tự học của cá nhân với vai trò chỉ đạo của giáo viên và tập thể
Bản chất của quá trình dạy học ở đại học là hoạt động nhận thức có tính chất nghiên cứu của sinh viên dưới sự chỉ đạo của giáo viên. Hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của sinh viên luôn thống nhất với nhau, tác động qua lại với nhau. Ðó là một qui luật cơ bản của quá trình dạy học ở đại học. Hoạt động tự học của các bạn trong thời gian đào tạo không chỉ là một hình thức dạy học mà còn là một phương pháp dạy học quan trọng. Vì vậy, tự học không thể tách hoàn toàn khỏi sự chỉ đạo của giáo viên. Ðể tự học đạt hiệu quả cao, ít tốn công sức và thời gian, các bạn phải:
- Tranh thủ sự chỉ đạo giúp đỡ của giáo viên, nhưng không ỷ lại.
- Hoàn thành đầy đủ và nghiêm túc những nhiệm vụ tự học mà giáo viên giao cho.
- Tổ chức quá trình tự học có kế hoạch khoa học, có phương pháp hợp lí và sự nỗ lực cao nhất của bản thân
- Thường xuyên tự kiểm tra, tự đánh giá nghiêm túc bản thân mình, từ đó tự điều chỉnh, tự thúc đẩy hoạt động tự học của mình trên cơ sở thống nhất với sự chỉ đạo của giáo viên.
Vớì các bạn học tập theo chế độ tại chức, phải tranh thủ mọi sự hướng dẫn khi làm việc trực tiếp với giáo viên, chú ý lĩnh hội đầy đủ những yêu cầu của giáo viên. Khi xa giáo viên, trong khi thực hiện nghiêm túc những yêu cầu đó, hoàn thành đầy đủ những nhiệm vụ học tập được giao, phải kịp thời phát hiện những chỗ vướng mắc để khi gặp giáo viên sẽ trao đổi, giữa hai lần tập trung học tập. Cần nhớ rằng, chỉ có thực hiện đầy đủ các yêu cầu của giáo viên thì các bạn mới lĩnh hội được chương trình đào tạo tại chức. Hoạt động tự học của cá nhân luôn nằm trong mối liên hệ với tập thể lớp, nhất là đào tạo chính qui, tập trung. Tập thể không chỉ là môi trường tạo ra động cơ học tập đúng đắn mà còn là nơi các bạn trao đổi những tìm tòi, suy nghĩ của mình; kiểm nghiệm và hoàn thiện những tri thức đã lĩnh hội được. Vì vậy, các bạn cần thừơng xuyên thảo luận, tranh luận với tập thể, với nhóm; tham gia đầy đủ các hoạt động tập thể như các buổi xêmina, hội thảo, trao đổi kinh nghiệm... qua đó đối chiếu đánh giá mình. Tập thể còn giúp các bạn làm phong phú thêm phương pháp tự học để hoạt động này đạt tới hiệu quả cao nhất. Như vậy, tự học là hoạt động không thể thiếu trong quá trình đào tạo và trong cuộc sống của mỗi người chúng ta. Tự học của cá nhân không tách biệt hoàn toàn với sự chỉ đạo của giáo viên và mối quan hệ với tập thể. Ðộng cơ và thái độ học tập có ý nghĩa quyết định tới kết quả tự học. Sự nỗ lực ý chí là điều kiện không thể thiếu trong tự học. Ðó là những yêu cầu quan trọng nhất mà mỗi người chúng ta phải thỏa mãn để tự học đạt được kết quả mong muốn.
(Theo Phương pháp tự học)
