Sân khấu - Văn học phi lý
- Bắt đầu quecay
- Ngày bắt đầu
Hoàng Quỳnh Trang
(hoangquynhtrang)
New Member
Cảm nghĩ về tác phẩm đó:
+Ban đầu đọc chả hiểu dek gì (nhưng vẫn thấy nó thú vị ở chỗ nó điên rồ)
+Sau khi nghe Lynh giảng qua quýt cho mới vỡ ra 1 tí.
+Tuy nhiên vẫn chỉ lơ mơ, chưa hết ngu .
Alo: Cần 1 bài phân tích riêng về nghệ thuật và ý đồ của tác giả. Ủng hộ em Chi và bạn Lynh 2 chân 2 tay.
+Ban đầu đọc chả hiểu dek gì (nhưng vẫn thấy nó thú vị ở chỗ nó điên rồ)
+Sau khi nghe Lynh giảng qua quýt cho mới vỡ ra 1 tí.
+Tuy nhiên vẫn chỉ lơ mơ, chưa hết ngu .
Alo: Cần 1 bài phân tích riêng về nghệ thuật và ý đồ của tác giả. Ủng hộ em Chi và bạn Lynh 2 chân 2 tay.
Truong Que Chi
(quecay)
New Member
chị đã định dựng nó hả.....Ôi ! sân khấu thể sẽ không có khán giả ....như vậy là không còn sân khấu...anh cần diễn để người khác hiểu ...anh cần phục vụ công chúng...mặt khác : có lẽ - sự vỡ lẽ phải nằm tường tận trong diễn viên và đạo diễn mới có thể dựng được vở này...bản thân chúng ta vẫn đang kém cỏi....cần đọc thêm nhiều...cực nhiều...
Hoàng Thùy Lynh
(thieng)
New Member
Chuối này, ừ . chẳng biết nói gì nữa, (hừ, chắc ko đọc kĩ cái ta đưa hả) nhưng đại khái về sau sẽ nói tiếp về cái này (hôm nay chưa có thời gian gửi nó lên. Sò gì ngươi).
Thật ra ta nói để hiểu thì phải mất cả đời cũng có khi chưa hiểu đâu ngươi ạ.. ờ, thì phải có mà đọc thôi. Em Tri nói đúng.
Cái chuyện để có khán giả hay ko có khán giả, cũng như kiểu vị nghệ thuật hay vị nhân sinh --> phải tranh luận và phải bóp đầu nghĩ nhiều
À, em Chi: em bị treo nick YM đúng hông. (chụt chụt)
Thật ra ta nói để hiểu thì phải mất cả đời cũng có khi chưa hiểu đâu ngươi ạ.. ờ, thì phải có mà đọc thôi. Em Tri nói đúng.
Cái chuyện để có khán giả hay ko có khán giả, cũng như kiểu vị nghệ thuật hay vị nhân sinh --> phải tranh luận và phải bóp đầu nghĩ nhiều
À, em Chi: em bị treo nick YM đúng hông. (chụt chụt)
Hoàng Thùy Lynh
(thieng)
New Member
Albert Camus (1913-1960)
Albert Camus sinh tại Mondovi, thuộc vùng Constantinois, miền Ðông Algérie, ngày 7 tháng 11 năm 1913 và mất ở Villeblevin, gần Montereau, phía đông nam Paris, trong một tai nạn xe hơi ngày 4 tháng 1 năm 1960. Xuất thân trong một gia đình nghèo, học triết song phải bỏ dở vì bệnh lao. Bệnh tật và nghèo đói là hai yếu tố tác thành cái mà sau này Camus gọi là phi lý và tạo nên một ước muốn gần như vô vọng để sống còn, đó là nền móng cơ bản trong Camus con người và tác phẩm.
Bắt đầu viết báo và gia nhập đảng Cộng Sản từ năm 1934 đến 1937. Tại Alger, Camus xây dựng nhóm Théâtre du travail (Kịch Lao Ðộng), điều khiển một nhà văn hóa và cho in hai tập tiểu luận đầu tiên: L'envers et l'endroit (Bề Trái Và Bề Mặt), 1937 và Noces (Giao Cảm(1)), 1938. Giữa những năm 38 và 40, hoạt động của Camus trong tờ Alger Républicain rồi Soir Républicain tố cáo những bất hạnh của người Hồi giáo, đã buộc ông phải rời bỏ Algérie vì bị chính quyền thuộc địa trù ếm, không kiếm được việc làm.
Trong đại chiến thứ hai, tại Pháp, Camus làm việc cho Combat (Ðấu Tranh) ngay khi tờ báo còn trong thời kỳ bí mật. Sau khi nước Pháp được giải phóng, Camus trở thành chủ bút tờ Combat, một diễn đàn quan trọng trong lịch sử báo chí Pháp.
Năm 1942, cho in tập Le mythe de Sisyphe (Huyền Thoại Sisyphe) và cuốn tiểu thuyết đầu tiên L'étranger (Người Xa Lạ), hai tác phẩm chủ yếu của Camus. Tiếp theo là hai kịch bản Le malentendu (Ngộ Nhận) 1944 và Caligula 1945.
Năm 1945, khi người dân thành phố Sétif ở Algérie nổi dậy và bị đàn áp đẫm máu, Camus đã tìm mọi cách đánh động lương tâm người Pháp nội địa. Nhưng vô hiệu.
Albert Camus sinh tại Mondovi, thuộc vùng Constantinois, miền Ðông Algérie, ngày 7 tháng 11 năm 1913 và mất ở Villeblevin, gần Montereau, phía đông nam Paris, trong một tai nạn xe hơi ngày 4 tháng 1 năm 1960. Xuất thân trong một gia đình nghèo, học triết song phải bỏ dở vì bệnh lao. Bệnh tật và nghèo đói là hai yếu tố tác thành cái mà sau này Camus gọi là phi lý và tạo nên một ước muốn gần như vô vọng để sống còn, đó là nền móng cơ bản trong Camus con người và tác phẩm.
Bắt đầu viết báo và gia nhập đảng Cộng Sản từ năm 1934 đến 1937. Tại Alger, Camus xây dựng nhóm Théâtre du travail (Kịch Lao Ðộng), điều khiển một nhà văn hóa và cho in hai tập tiểu luận đầu tiên: L'envers et l'endroit (Bề Trái Và Bề Mặt), 1937 và Noces (Giao Cảm(1)), 1938. Giữa những năm 38 và 40, hoạt động của Camus trong tờ Alger Républicain rồi Soir Républicain tố cáo những bất hạnh của người Hồi giáo, đã buộc ông phải rời bỏ Algérie vì bị chính quyền thuộc địa trù ếm, không kiếm được việc làm.
Trong đại chiến thứ hai, tại Pháp, Camus làm việc cho Combat (Ðấu Tranh) ngay khi tờ báo còn trong thời kỳ bí mật. Sau khi nước Pháp được giải phóng, Camus trở thành chủ bút tờ Combat, một diễn đàn quan trọng trong lịch sử báo chí Pháp.
Năm 1942, cho in tập Le mythe de Sisyphe (Huyền Thoại Sisyphe) và cuốn tiểu thuyết đầu tiên L'étranger (Người Xa Lạ), hai tác phẩm chủ yếu của Camus. Tiếp theo là hai kịch bản Le malentendu (Ngộ Nhận) 1944 và Caligula 1945.
Năm 1945, khi người dân thành phố Sétif ở Algérie nổi dậy và bị đàn áp đẫm máu, Camus đã tìm mọi cách đánh động lương tâm người Pháp nội địa. Nhưng vô hiệu.
Chỉnh sửa lần cuối:
Hoàng Thùy Lynh
(thieng)
New Member
Năm 1937, tiểu thuyết La peste (Dịch Hạch) ra đời, tạo được tiếng vang lớn. Rồi sự xuất hiện của tập tiểu luận L'homme révolté (Người Nổi Loạn) năm 1951, dẫn đến các cuộc bút chiến sôi nổi và sự đoạn tuyệt giữa Sartre và Camus. Sartre trách Camus, trong cách phê bình đã lẫn lộn Nazi và Staline, trong khi Camus chỉ muốn xác lập một thứ đạo đức quần chúng hướng về tình nhân loại, trực diện với tội ác, một cách nối dài Dịch Hạch. 1956 xuất hiện La chute (Sa Ðọa(2)), tác phẩm quan trọng cuối cùng của Camus.
Giải thưởng Nobel 1957 trao cho toàn bộ sự nghiệp văn học của Albert Camus. Kết hợp hài hòa giữa ba yếu tố: Con người, hành động và tác phẩm, Camus tạo ra một toàn bộ chữ nghĩa hướng về thân phận con người, khởi đi từ phi lý, dẫn đến nổi loạn và tự do.
Albert Camus, giữa ánh dương và khốn cùng
"Je fus placé à mi-distance de la misère et du soleil". Tôi đã được đặt giữa khốn cùng và mặt trời. Tôi sinh ra giữa ánh dương và cùng khốn. Albert Camus viết như thế trong tập tiểu luận đầu tay L'envers et l'endroit (Bề Trái Và Bề Mặt) xuất hiện năm 1937 tại Alger. Khốn cùng và mặt trời, là hai diện sắc của Algérie Châu Phi, quê hương Albert Camus, nhà văn nhân bản nhất của Pháp trong thế kỷ XX.
Ngay từ những trước tác đầu tiên, khi còn rất trẻ, Camus đã nhìn nỗi đau Alger như một vết thương mở ngỏ về phía trời (Alger ... s'ouvre dans le ciel comme une bouche ou une blessure). Noces là một tập tùy bút tình ca viết cho quê hương Algérie, quê hương của màu da, của nghèo đói, dậy mùi khổ ngải(3) đắng cay, rạng ánh mặt trời và thẳm sâu biển cả. Noces là một tụng ca tình đất và tình người. Noces hôn phối những địa danh Tipasa, Djémila, Oran, Alger với sa mạc, với những khổ đau và nô lệ, với niềm hoan lạc vô bờ trong tình yêu và sự xác tín về cái chết vô vọng rút ra từ kinh nghiệm một "nghề làm người" (métier d'homme).
Sau này, Camus giải thích cách phân phối tác phẩm của mình:
"Trước hết, tôi muốn diễn tả sự phủ định dưới ba hình thức: bằng tiểu thuyết với Người Xa Lạ, bi kịch với Caligula và Ngộ Nhận, và tư tưởng với Huyền Thoại Sisyphe.
Tôi tiên liệu khía cạnh tích cực, cũng dưới ba hình thức: tiểu thuyết với Dịch Hạch, bi kịch với L'état de siège (Tình Trạng Giới Nghiêm) và Les justes (Những Kẻ Chính Trực) và tư tưởng với L'homme révolté (Người Nổi Loạn). Tôi còn ức đoán một từng lớp thứ ba chung quanh chủ đề tình yêu." Nhưng chủ đề cuối cùng chưa kịp viết xong, Camus mất.
*
Cùng trong phong trào hiện sinh, Albert Camus vừa gần, vừa xa Jean Paul Sartre ngay từ những năm 30. Từ lý thuyết hiện sinh -được định vị như sự đi tìm bản thể của con người- Albert Camus giữ lại những hướng chính, đặc biệt là:
- Nhân bản: Chủ nghĩa hiện sinh như một chủ nghĩa nhân bản (Sartre). Nhân bản đã nằm trong bản chất Camus con người, đã chi phối cái viết của Camus từ những tác phẩm đầu tiên nghiêng mình xuống Alger đau khổ, đã định hướng những hành động chính trị của Camus, chống lại tội ác đến từ mọi phía (chính phủ thuộc địa, Ðức Quốc Xã, Staline, ...)
- Phi lý như một cốt lõi của phận người. Ðưa ra mẫu hình người phi lý, nhân vật Meursault trong L'étranger.
- Dấn thân: Chỉ có hành động và qua hành động con người mới thật sự tự do, mới tạo được bản chất của mình.
Có thể nói Albert Camus và Simone de Beauvoir là hai nhánh lạc quan của hiện sinh, tin rằng con người có thể có hạnh phúc trong cuộc đời phi lý.
*
Hai tác phẩm lớn đầu tiên của Camus xuất hiện năm 42 là một cặp bài trùng: Huyền Thoại Sisyphe và Người Xa Lạ. Huyền Thoại Sisyphe phân tích phi lý dưới dạng triết lý, và tiểu thuyết Người Xa Lạ đưa ra hình ảnh cụ thể của người phi lý. Chính xác hơn Huyền Thoại Sisyphe là tập hiện tượng luận mổ xẻ hai vấn đề: phi lý và tự tử, tìm mối tương quan giữa hai hiện tượng này. Hai nhân vật Sisyphe và Meursault là chứng từ cho tính chất phi lý trong thân phận con người.
Mở đầu Huyền Thoại Sisyphe, Camus nói ngay:
"Chỉ có một vấn đề triết lý thực sự nghiêm chỉnh, đó là tự tử. Xét xem đời đáng sống hay không đáng sống, là trả lời cho câu hỏi cơ bản của triết học." (trang 17, Folio Essais, 1998). Và tác giả đã trả lời câu hỏi này bằng biện chứng phân tâm đối tượng.
Sisyphe là một nhân vật huyền thoại Hy Lạp, được Homère coi như kẻ minh mẫn nhất và cẩn trọng nhất trong bọn nhân sinh. Nhưng lại có những ý kiến khác rất tiêu cực về Sisyphe. Và đó là lý do khiến các vị thần thánh đã đầy đọa Sisyphe xuống địa ngục, bắt phải triền miên lấy hết sức bình sinh lăn một hòn đá lớn từ chân núi lên trên đỉnh núi, nhìn nó rơi xuống. Rồi lại từ từ xuống núi, và cố gắng lăn nó trở lên đỉnh...
Sisyphe là biểu tượng của người phi lý: Hình ảnh Sisyphe không xa với hình ảnh một người thợ, một người lao động tay chân hay trí óc: suốt ngày làm một công việc, suốt đời làm một công việc, hoàn tất rồi, lại quay trở lại bắt đầu một công trình khác cũng y như trước. Thân phận con người nào cũng có một chút Sisyphe ở trong: sáng vác ô đi, tối vác ô về. Ðiều đáng chú ý nhất là lúc Sisyphe xuống núi, ý thức được những cố gắng mình vừa hoàn thành, ý thức được tính phi lý của đời mình mà còn có can đảm bắt đầu lại: Lúc đó Sisyphe lớn lao hơn định mệnh và ngoan cường hơn đá tảng: Ðó là giá trị, đó là hạnh phúc của con người. Camus kết luận: "Sự tranh đấu để đạt tới những đỉnh đủ để lấp đầy trái tim con người. Phải mường tượng là Sisyphe sung sướng." (trang 168)
Tất cả biện chứng trong huyền thoại Sisyphe quay quanh vấn đề: Ðời phi lý, vậy có đáng sống không? Và kết luận lô-gích nhất trong sự khám phá tính chất phi lý phổ quát của cuộc đời, đó là tự tử. Tại sao Sisyphe không tự tử để chấm dứt thân phận nghiệt ngã của mình? Camus từ chối lô-gích tự tử. Bởi cuộc đời dù phi lý, dù vô nghĩa, không có nghĩa là đời không đáng sống. Ngược lại, trong cái vô nghĩa ấy, con người tồn tại, Sisyphe chấp nhận tính vô nghĩa của cuộc đời và tìm thấy hạnh phúc trong thân phận phi lý.
*
Trong tiểu thuyết Người Xa Lạ, nhân vật Meursault trở thành người phi lý bằng xương bằng thịt, thoát khỏi huyền thoại.
Meursault bắt đầu câu chuyện của mình bằng câu:
"Hôm nay mẹ chết. Hay có thể là hôm qua. Tôi không biết." (trang 9, Folio, 1975)
Trong suốt hành trình tiểu thuyết, Meursault luôn luôn lập đi lập lại ý tưởng: Tôi không biết (je ne sais pas). Không có gì hết (rien). Sao cũng được (ça m'est égal). Thì cũng thế thôi (ça revient au même): Bất khả tri là bộ mặt thứ nhất của hiện sinh con người.
Mẹ chết ở nhà dưỡng lão. Meursault đến thăm mẹ ở nhà xác. Người gác cửa đề nghị mở quan tài cho anh ta xem mặt mẹ. Meursault từ chối. Hỏi tại sao. Trả lời không biết.
Lang thang trên bờ biển với bạn. Rồi đánh lộn. Rồi giết người. Ra tòa, người ta hỏi: tại sao giết người? Meursault trả lời: Không biết. Rồi bỗng buột miệng: Tại trời nắng (à cause du soleil). Cả tòa cười ầm lên.
Meursault không hiểu tại sao người ta cười. Tất cả bi kịch của Meursault xoay quanh hai vấn đề: Tính chất phi lý và bất khả tri trong thân phận con người.
Bất khả tri -Meursault không biết, không hiểu- Meursault là nguồn cội của sự "xa lạ", nơi con người, đối chất với những biện luận, biện chứng của ý thức hệ chính trị, đạo đức hay tôn giáo, luôn luôn có tính cách giác ngộ giáo điều, làm chủ tình thế, làm chủ cái biết, muốn dạy bảo và giáo dục con người.
Meursault biểu trưng cho "cái không biết" của con người, về người khác, về chính mình. Cái "xa lạ" giữa mình với người khác, cái xa lạ giữa mình và chính mình. Và đó là nỗi đơn côi cùng cực của con người đối với chính mình: Sự xa lạ đối với chính mình.
Dưới ánh nắng chói chang của Alger, trong lúc lang thang trên bờ biển, sau khi đánh lộn, nếu trời không nắng quá. Xin nhấn mạnh: nếu trời không nắng quá, Meursault có lẽ đã không phải bước dấn lên một bước để tránh ánh mặt trời chói chang rọi vào mắt. Chính cái bước dấn thêm đó đã làm cho gã Ả-Rập -vừa đánh lộn với bọn Meursault lúc trước- giật mình, rút dao găm ra để phòng thủ và đưa Meursault đến hành động giết người -cũng để tự vệ-.
Nhưng cái nắng quái ác đó không nằm trong một lô-gích chấp nhận được của quan tòa, mặc dù: tính chất bất kỳ, phi lý là điều kiện thứ nhất của nhân sinh. Trừ mặt trời, Meursault không biết tại sao mình giết người. Trước tòa Meursault hoàn toàn ở trong sương mù như nghe người ta nói về một người khác: Quan tòa, thẩm phán, công tố, nhân chứng, luật sư ... gỡ tội hay buộc tội, mỗi người tạo ra một luận chứng hùng hồn, dựng lên những thoại xa lạ, hoàn toàn không dính dáng gì đến Meursault. Họ tạo nên một thế giới "xa lạ" của những con người không thực biết về nhau. Một thế giới bất khả tri. Bất khả tri nằm trong thân phận con người.
Mounier, khi phê bình Camus đưa ra nhận xét: "Con người phi lý không phải là con người được giải phóng mà là con người bị vây khổn không có ngày mai." Thật vậy. Con người phi lý không thể giải thích, bởi mọi giải thích đều vô ích, đều là đối thoại với bức tường. Chỉ còn lại hai giải pháp, hoặc là làm loạn, hoặc chấp nhận phi lý. Bị kết án tử hình. Thoạt tiên, đối diện với viên linh mục tư tế (aumônier), Meursault nổi loạn, chống đối, gào thét sự vô tội của mình. Chống đối tính chất phi lý của thân phận. Nhưng rồi Meursault chấp nhận phi lý và cuối cùng, trước khi bị xử, "anh cảm thấy mình hạnh phúc và mong ước có nhiều người đi xem cuộc hành hình và đón nhận anh với những lời hò hét căm thù." (trang 187)
Người Xa Lạ một trong những cuốn tiểu thuyết chủ yếu của Pháp trong thế kỷ XX. Tính chất bí mật, văn phong lạ, cách đặt vấn đề thân phận con người lồng trong hai nét chính phi lý và bất khả tri, mở cửa cho nhiều ngòi bút khác đến sau. Người xa lạ như một bi kịch kín của con người muốn khám phá bản thân mình trong một mê cung, không lối thoát, và cho đến phút chót, người ấy vẫn "xa lạ" với chính mình.
*
Trong Dịch Hạch (La peste) thủ phạm của phi lý là vi trùng bệnh dịch. Oran, thành phố Algérie bên bờ Ðịa Trung Hải, thành phố bị bệnh dịch hạch, Oran đóng cửa trao thân cho dịch hạch, cắt đứt với thế giới bên ngoài và ném dân mình chồng chất lên nhau mà chết, người nọ đè lên người kia, trong cô đơn, không lối thoát.
Vi trùng dịch hạch ẩn dụ thực tại lịch sử: Ðại chiến thứ hai với vi-rút Nazi tàn phá, tiêu diệt con người. Dịch hạch chao đảo giữa hai thực tại: bệnh dịch thể xác và bệnh dịch tâm hồn, trở thành một mẫu mực về sự tàn phá nhân sinh, tự tâm thế của nhân sinh; chúng cầm chân con ngườì trong một tư thế bấp bênh giới hạn giữa sống và chết.
Tuy Rieux là người "anh hùng" đứng lên chống dịch hạch, nhưng Camus từ chối mọi lý tưởng có tính chất lãng mạn cổ điển thánh giáo; ông tin vào hiện hữu, tin vào mỗi giây phút hiện tại của đời sống. Tranh đấu chống dịch hạch, bác sĩ Rieux không ở trong khái niệm "anh hùng" kiểu Malraux, Rieux nhận trách nhiệm của mình như một kẻ hành nghề, vì nghề, nghề thuốc và nghề làm người.
Rieux trả lời cha Paneloux:
"Cứu rỗi nhân sinh là một chữ quá lớn đối với tôi. Tôi không nhìn xa như thế. Tôi chỉ chú ý đến sức khỏe. Sức khỏe con người trước tiên." (trang 198, Folio 1980)
Bởi sức khỏe là hiện sinh, là đời sống, là đang sống, là vấn đề của con người. Cứu rỗi là lý tưởng, là hy vọng, là kiếp sau, là vấn đề của Thượng Ðế. Người thầy thuốc không hy vọng vào sự sống ra ngoài sự sống như người thầy tu. Sáng suốt, Rieux biết rõ: Cái chết đối với con người chỉ là án treo. Cuối cùng rồi ai cũng phải chết. Rieux ý thức được rằng chiến đấu với bệnh dịch chỉ để kéo dài thêm án treo, và cuộc chiến đấu ấy vô ích, có tính chất Sisyphe ở trong, nhưng không thể không có được. Vì nó là cơ bản, là nguồn hạnh phúc và lý do tồn tại của con người.
Camus - L'homme révolté, Người Nổi Loạn
Trong tác phẩm Dich Hạch, bệnh dịch Nazi càn quét, tiêu hủy Âu Châu, nhưng vẫn có những Rieux điềm tĩnh và can trường "hành nghề làm người", cố gắng phấn đấu với dịch trùng, ngăn chặn làn sóng giết người, chống lại phi nhân bằng có nhân, chống lại tội ác bằng nhân bản. Dịch Hạch là tác phẩm của một Camus lạc quan và tin tưởng vào cuộc đời phi lý.
L'homme révolté, Người Nổi Loạn, có thể xem như một biến điệu của Dịch Hạch trong thể tiểu luận hùng văn. Tác giả muốn đề nghị với độc giả một suy nghiệm toàn bộ về tiến trình nổi loạn và tội ác.
Ðứng trước tính chất phi lý của cuộc đời, nổi loạn là cần thiết, là phương tiện duy nhất để vượt qua thân phận phi lý. Nhưng tại sao từ cơ nguyên chính đáng của những người bị đàn áp, người nổi loạn lại chuyển hướng, liên kết với tội ác để tác thành những thể chế độc tài, toàn trị trong thế kỷ XX?
Người Nổi Loạn được Camus xác định như một cố gắng của tác giả để tìm hiểu thế hệ của ông. Theo Camus, vấn đề chủ yếu trong thế kỷ XX là vấn đề giết người.
Camus viết: "Ở thời điểm phủ định, đặt vấn đề tự tử là hữu ích. Ở thời điểm ý thức hệ, phải luận về sự sát nhân. Nếu giết người có những lý do của nó, thì thế hệ chúng ta và chính chúng ta cùng liên hệ. Nếu giết người không có lý do thì chúng ta đang điên rồ, và không có ngả nào khác hơn ngoài sự nhìn nhận hậu quả hoặc phải chuyển hướng. Dù sao chăng nữa, chúng ta phải trả lời rõ ràng câu hỏi đặt ra, trong máu và trong tiếng gào thét của thế kỷ, bởi vì chúng ta đang bị tra vấn. Ba mươi năm trước, trước khi quyết định giết người, người ta đã chối dài, đến độ tự chối bằng tự tử. Thượng Ðế lừa dối, con người đồng lõa, trong có chính tôi, vì vậy tôi chết: tự tử là vấn đề.
Ý thức hệ hôm nay chỉ phủ nhận người khác như những kẻ duy nhất lừa dối. Vì thế người ta giết người. Tảng sáng, những kẻ sát nhân huy chương đầy ngực mò về tiểu tổ: Tội ác là vấn đề." (L'homme révolté, trang 16-17, Folio, Essais)
Giải thưởng Nobel 1957 trao cho toàn bộ sự nghiệp văn học của Albert Camus. Kết hợp hài hòa giữa ba yếu tố: Con người, hành động và tác phẩm, Camus tạo ra một toàn bộ chữ nghĩa hướng về thân phận con người, khởi đi từ phi lý, dẫn đến nổi loạn và tự do.
Albert Camus, giữa ánh dương và khốn cùng
"Je fus placé à mi-distance de la misère et du soleil". Tôi đã được đặt giữa khốn cùng và mặt trời. Tôi sinh ra giữa ánh dương và cùng khốn. Albert Camus viết như thế trong tập tiểu luận đầu tay L'envers et l'endroit (Bề Trái Và Bề Mặt) xuất hiện năm 1937 tại Alger. Khốn cùng và mặt trời, là hai diện sắc của Algérie Châu Phi, quê hương Albert Camus, nhà văn nhân bản nhất của Pháp trong thế kỷ XX.
Ngay từ những trước tác đầu tiên, khi còn rất trẻ, Camus đã nhìn nỗi đau Alger như một vết thương mở ngỏ về phía trời (Alger ... s'ouvre dans le ciel comme une bouche ou une blessure). Noces là một tập tùy bút tình ca viết cho quê hương Algérie, quê hương của màu da, của nghèo đói, dậy mùi khổ ngải(3) đắng cay, rạng ánh mặt trời và thẳm sâu biển cả. Noces là một tụng ca tình đất và tình người. Noces hôn phối những địa danh Tipasa, Djémila, Oran, Alger với sa mạc, với những khổ đau và nô lệ, với niềm hoan lạc vô bờ trong tình yêu và sự xác tín về cái chết vô vọng rút ra từ kinh nghiệm một "nghề làm người" (métier d'homme).
Sau này, Camus giải thích cách phân phối tác phẩm của mình:
"Trước hết, tôi muốn diễn tả sự phủ định dưới ba hình thức: bằng tiểu thuyết với Người Xa Lạ, bi kịch với Caligula và Ngộ Nhận, và tư tưởng với Huyền Thoại Sisyphe.
Tôi tiên liệu khía cạnh tích cực, cũng dưới ba hình thức: tiểu thuyết với Dịch Hạch, bi kịch với L'état de siège (Tình Trạng Giới Nghiêm) và Les justes (Những Kẻ Chính Trực) và tư tưởng với L'homme révolté (Người Nổi Loạn). Tôi còn ức đoán một từng lớp thứ ba chung quanh chủ đề tình yêu." Nhưng chủ đề cuối cùng chưa kịp viết xong, Camus mất.
*
Cùng trong phong trào hiện sinh, Albert Camus vừa gần, vừa xa Jean Paul Sartre ngay từ những năm 30. Từ lý thuyết hiện sinh -được định vị như sự đi tìm bản thể của con người- Albert Camus giữ lại những hướng chính, đặc biệt là:
- Nhân bản: Chủ nghĩa hiện sinh như một chủ nghĩa nhân bản (Sartre). Nhân bản đã nằm trong bản chất Camus con người, đã chi phối cái viết của Camus từ những tác phẩm đầu tiên nghiêng mình xuống Alger đau khổ, đã định hướng những hành động chính trị của Camus, chống lại tội ác đến từ mọi phía (chính phủ thuộc địa, Ðức Quốc Xã, Staline, ...)
- Phi lý như một cốt lõi của phận người. Ðưa ra mẫu hình người phi lý, nhân vật Meursault trong L'étranger.
- Dấn thân: Chỉ có hành động và qua hành động con người mới thật sự tự do, mới tạo được bản chất của mình.
Có thể nói Albert Camus và Simone de Beauvoir là hai nhánh lạc quan của hiện sinh, tin rằng con người có thể có hạnh phúc trong cuộc đời phi lý.
*
Hai tác phẩm lớn đầu tiên của Camus xuất hiện năm 42 là một cặp bài trùng: Huyền Thoại Sisyphe và Người Xa Lạ. Huyền Thoại Sisyphe phân tích phi lý dưới dạng triết lý, và tiểu thuyết Người Xa Lạ đưa ra hình ảnh cụ thể của người phi lý. Chính xác hơn Huyền Thoại Sisyphe là tập hiện tượng luận mổ xẻ hai vấn đề: phi lý và tự tử, tìm mối tương quan giữa hai hiện tượng này. Hai nhân vật Sisyphe và Meursault là chứng từ cho tính chất phi lý trong thân phận con người.
Mở đầu Huyền Thoại Sisyphe, Camus nói ngay:
"Chỉ có một vấn đề triết lý thực sự nghiêm chỉnh, đó là tự tử. Xét xem đời đáng sống hay không đáng sống, là trả lời cho câu hỏi cơ bản của triết học." (trang 17, Folio Essais, 1998). Và tác giả đã trả lời câu hỏi này bằng biện chứng phân tâm đối tượng.
Sisyphe là một nhân vật huyền thoại Hy Lạp, được Homère coi như kẻ minh mẫn nhất và cẩn trọng nhất trong bọn nhân sinh. Nhưng lại có những ý kiến khác rất tiêu cực về Sisyphe. Và đó là lý do khiến các vị thần thánh đã đầy đọa Sisyphe xuống địa ngục, bắt phải triền miên lấy hết sức bình sinh lăn một hòn đá lớn từ chân núi lên trên đỉnh núi, nhìn nó rơi xuống. Rồi lại từ từ xuống núi, và cố gắng lăn nó trở lên đỉnh...
Sisyphe là biểu tượng của người phi lý: Hình ảnh Sisyphe không xa với hình ảnh một người thợ, một người lao động tay chân hay trí óc: suốt ngày làm một công việc, suốt đời làm một công việc, hoàn tất rồi, lại quay trở lại bắt đầu một công trình khác cũng y như trước. Thân phận con người nào cũng có một chút Sisyphe ở trong: sáng vác ô đi, tối vác ô về. Ðiều đáng chú ý nhất là lúc Sisyphe xuống núi, ý thức được những cố gắng mình vừa hoàn thành, ý thức được tính phi lý của đời mình mà còn có can đảm bắt đầu lại: Lúc đó Sisyphe lớn lao hơn định mệnh và ngoan cường hơn đá tảng: Ðó là giá trị, đó là hạnh phúc của con người. Camus kết luận: "Sự tranh đấu để đạt tới những đỉnh đủ để lấp đầy trái tim con người. Phải mường tượng là Sisyphe sung sướng." (trang 168)
Tất cả biện chứng trong huyền thoại Sisyphe quay quanh vấn đề: Ðời phi lý, vậy có đáng sống không? Và kết luận lô-gích nhất trong sự khám phá tính chất phi lý phổ quát của cuộc đời, đó là tự tử. Tại sao Sisyphe không tự tử để chấm dứt thân phận nghiệt ngã của mình? Camus từ chối lô-gích tự tử. Bởi cuộc đời dù phi lý, dù vô nghĩa, không có nghĩa là đời không đáng sống. Ngược lại, trong cái vô nghĩa ấy, con người tồn tại, Sisyphe chấp nhận tính vô nghĩa của cuộc đời và tìm thấy hạnh phúc trong thân phận phi lý.
*
Trong tiểu thuyết Người Xa Lạ, nhân vật Meursault trở thành người phi lý bằng xương bằng thịt, thoát khỏi huyền thoại.
Meursault bắt đầu câu chuyện của mình bằng câu:
"Hôm nay mẹ chết. Hay có thể là hôm qua. Tôi không biết." (trang 9, Folio, 1975)
Trong suốt hành trình tiểu thuyết, Meursault luôn luôn lập đi lập lại ý tưởng: Tôi không biết (je ne sais pas). Không có gì hết (rien). Sao cũng được (ça m'est égal). Thì cũng thế thôi (ça revient au même): Bất khả tri là bộ mặt thứ nhất của hiện sinh con người.
Mẹ chết ở nhà dưỡng lão. Meursault đến thăm mẹ ở nhà xác. Người gác cửa đề nghị mở quan tài cho anh ta xem mặt mẹ. Meursault từ chối. Hỏi tại sao. Trả lời không biết.
Lang thang trên bờ biển với bạn. Rồi đánh lộn. Rồi giết người. Ra tòa, người ta hỏi: tại sao giết người? Meursault trả lời: Không biết. Rồi bỗng buột miệng: Tại trời nắng (à cause du soleil). Cả tòa cười ầm lên.
Meursault không hiểu tại sao người ta cười. Tất cả bi kịch của Meursault xoay quanh hai vấn đề: Tính chất phi lý và bất khả tri trong thân phận con người.
Bất khả tri -Meursault không biết, không hiểu- Meursault là nguồn cội của sự "xa lạ", nơi con người, đối chất với những biện luận, biện chứng của ý thức hệ chính trị, đạo đức hay tôn giáo, luôn luôn có tính cách giác ngộ giáo điều, làm chủ tình thế, làm chủ cái biết, muốn dạy bảo và giáo dục con người.
Meursault biểu trưng cho "cái không biết" của con người, về người khác, về chính mình. Cái "xa lạ" giữa mình với người khác, cái xa lạ giữa mình và chính mình. Và đó là nỗi đơn côi cùng cực của con người đối với chính mình: Sự xa lạ đối với chính mình.
Dưới ánh nắng chói chang của Alger, trong lúc lang thang trên bờ biển, sau khi đánh lộn, nếu trời không nắng quá. Xin nhấn mạnh: nếu trời không nắng quá, Meursault có lẽ đã không phải bước dấn lên một bước để tránh ánh mặt trời chói chang rọi vào mắt. Chính cái bước dấn thêm đó đã làm cho gã Ả-Rập -vừa đánh lộn với bọn Meursault lúc trước- giật mình, rút dao găm ra để phòng thủ và đưa Meursault đến hành động giết người -cũng để tự vệ-.
Nhưng cái nắng quái ác đó không nằm trong một lô-gích chấp nhận được của quan tòa, mặc dù: tính chất bất kỳ, phi lý là điều kiện thứ nhất của nhân sinh. Trừ mặt trời, Meursault không biết tại sao mình giết người. Trước tòa Meursault hoàn toàn ở trong sương mù như nghe người ta nói về một người khác: Quan tòa, thẩm phán, công tố, nhân chứng, luật sư ... gỡ tội hay buộc tội, mỗi người tạo ra một luận chứng hùng hồn, dựng lên những thoại xa lạ, hoàn toàn không dính dáng gì đến Meursault. Họ tạo nên một thế giới "xa lạ" của những con người không thực biết về nhau. Một thế giới bất khả tri. Bất khả tri nằm trong thân phận con người.
Mounier, khi phê bình Camus đưa ra nhận xét: "Con người phi lý không phải là con người được giải phóng mà là con người bị vây khổn không có ngày mai." Thật vậy. Con người phi lý không thể giải thích, bởi mọi giải thích đều vô ích, đều là đối thoại với bức tường. Chỉ còn lại hai giải pháp, hoặc là làm loạn, hoặc chấp nhận phi lý. Bị kết án tử hình. Thoạt tiên, đối diện với viên linh mục tư tế (aumônier), Meursault nổi loạn, chống đối, gào thét sự vô tội của mình. Chống đối tính chất phi lý của thân phận. Nhưng rồi Meursault chấp nhận phi lý và cuối cùng, trước khi bị xử, "anh cảm thấy mình hạnh phúc và mong ước có nhiều người đi xem cuộc hành hình và đón nhận anh với những lời hò hét căm thù." (trang 187)
Người Xa Lạ một trong những cuốn tiểu thuyết chủ yếu của Pháp trong thế kỷ XX. Tính chất bí mật, văn phong lạ, cách đặt vấn đề thân phận con người lồng trong hai nét chính phi lý và bất khả tri, mở cửa cho nhiều ngòi bút khác đến sau. Người xa lạ như một bi kịch kín của con người muốn khám phá bản thân mình trong một mê cung, không lối thoát, và cho đến phút chót, người ấy vẫn "xa lạ" với chính mình.
*
Trong Dịch Hạch (La peste) thủ phạm của phi lý là vi trùng bệnh dịch. Oran, thành phố Algérie bên bờ Ðịa Trung Hải, thành phố bị bệnh dịch hạch, Oran đóng cửa trao thân cho dịch hạch, cắt đứt với thế giới bên ngoài và ném dân mình chồng chất lên nhau mà chết, người nọ đè lên người kia, trong cô đơn, không lối thoát.
Vi trùng dịch hạch ẩn dụ thực tại lịch sử: Ðại chiến thứ hai với vi-rút Nazi tàn phá, tiêu diệt con người. Dịch hạch chao đảo giữa hai thực tại: bệnh dịch thể xác và bệnh dịch tâm hồn, trở thành một mẫu mực về sự tàn phá nhân sinh, tự tâm thế của nhân sinh; chúng cầm chân con ngườì trong một tư thế bấp bênh giới hạn giữa sống và chết.
Tuy Rieux là người "anh hùng" đứng lên chống dịch hạch, nhưng Camus từ chối mọi lý tưởng có tính chất lãng mạn cổ điển thánh giáo; ông tin vào hiện hữu, tin vào mỗi giây phút hiện tại của đời sống. Tranh đấu chống dịch hạch, bác sĩ Rieux không ở trong khái niệm "anh hùng" kiểu Malraux, Rieux nhận trách nhiệm của mình như một kẻ hành nghề, vì nghề, nghề thuốc và nghề làm người.
Rieux trả lời cha Paneloux:
"Cứu rỗi nhân sinh là một chữ quá lớn đối với tôi. Tôi không nhìn xa như thế. Tôi chỉ chú ý đến sức khỏe. Sức khỏe con người trước tiên." (trang 198, Folio 1980)
Bởi sức khỏe là hiện sinh, là đời sống, là đang sống, là vấn đề của con người. Cứu rỗi là lý tưởng, là hy vọng, là kiếp sau, là vấn đề của Thượng Ðế. Người thầy thuốc không hy vọng vào sự sống ra ngoài sự sống như người thầy tu. Sáng suốt, Rieux biết rõ: Cái chết đối với con người chỉ là án treo. Cuối cùng rồi ai cũng phải chết. Rieux ý thức được rằng chiến đấu với bệnh dịch chỉ để kéo dài thêm án treo, và cuộc chiến đấu ấy vô ích, có tính chất Sisyphe ở trong, nhưng không thể không có được. Vì nó là cơ bản, là nguồn hạnh phúc và lý do tồn tại của con người.
Camus - L'homme révolté, Người Nổi Loạn
Trong tác phẩm Dich Hạch, bệnh dịch Nazi càn quét, tiêu hủy Âu Châu, nhưng vẫn có những Rieux điềm tĩnh và can trường "hành nghề làm người", cố gắng phấn đấu với dịch trùng, ngăn chặn làn sóng giết người, chống lại phi nhân bằng có nhân, chống lại tội ác bằng nhân bản. Dịch Hạch là tác phẩm của một Camus lạc quan và tin tưởng vào cuộc đời phi lý.
L'homme révolté, Người Nổi Loạn, có thể xem như một biến điệu của Dịch Hạch trong thể tiểu luận hùng văn. Tác giả muốn đề nghị với độc giả một suy nghiệm toàn bộ về tiến trình nổi loạn và tội ác.
Ðứng trước tính chất phi lý của cuộc đời, nổi loạn là cần thiết, là phương tiện duy nhất để vượt qua thân phận phi lý. Nhưng tại sao từ cơ nguyên chính đáng của những người bị đàn áp, người nổi loạn lại chuyển hướng, liên kết với tội ác để tác thành những thể chế độc tài, toàn trị trong thế kỷ XX?
Người Nổi Loạn được Camus xác định như một cố gắng của tác giả để tìm hiểu thế hệ của ông. Theo Camus, vấn đề chủ yếu trong thế kỷ XX là vấn đề giết người.
Camus viết: "Ở thời điểm phủ định, đặt vấn đề tự tử là hữu ích. Ở thời điểm ý thức hệ, phải luận về sự sát nhân. Nếu giết người có những lý do của nó, thì thế hệ chúng ta và chính chúng ta cùng liên hệ. Nếu giết người không có lý do thì chúng ta đang điên rồ, và không có ngả nào khác hơn ngoài sự nhìn nhận hậu quả hoặc phải chuyển hướng. Dù sao chăng nữa, chúng ta phải trả lời rõ ràng câu hỏi đặt ra, trong máu và trong tiếng gào thét của thế kỷ, bởi vì chúng ta đang bị tra vấn. Ba mươi năm trước, trước khi quyết định giết người, người ta đã chối dài, đến độ tự chối bằng tự tử. Thượng Ðế lừa dối, con người đồng lõa, trong có chính tôi, vì vậy tôi chết: tự tử là vấn đề.
Ý thức hệ hôm nay chỉ phủ nhận người khác như những kẻ duy nhất lừa dối. Vì thế người ta giết người. Tảng sáng, những kẻ sát nhân huy chương đầy ngực mò về tiểu tổ: Tội ác là vấn đề." (L'homme révolté, trang 16-17, Folio, Essais)
Truong Que Chi
(quecay)
New Member
Ghi chép và phản ghi chép
Bi kịch của ngôn ngữ
eugene ionesco
Năm 1948 , trước khi viết vở kịch đầu tay , tôi không định trở thành một tác giả sân khấu.Tôi chỉ có tham vọng tìm hiểu tiếng Anh. Việc học tiếng Anh không nhất thiết là dẫn tới nghệ thuật biên kịch . Ngược lại , chính do tôi học tiếng Anh nên đã trở thành nhà viết kịch.
Tôi cũng không viết các vở của tôi nhằm trả thù cho sự thất bại của tôi, dù người
đã nói vở đầu tay của tôi ( la cantatrice chauve ) là vở châm biếm giai cấp tư sản Anh. Nếu trước đó tôi định học tiếng Ý , tiếng Nga hay tiếng Thổ Nhĩ Kỳ mà không được thì người ta có thể nói vở kịch do học không thành là một vở kịch châm biểm xã hội Ý , hay Thổ Nhĩ Kỳ .Tôi thấy tôi cần phải giải thích .
Đây là tình hình đã xảy ra : cách đây chín năm hay mười năm gì đó, để học tiếng Anh tôi đã mua một quyển hội thoại Pháp-Anh cho những người mới học .tôi bắt đầu học.Tôi chép một cách cẩn thận , tôi lại học đươcj , không phải tiếng Anh mà là những sự thật kì lạ : rằng tỉ dụ , có bảy ngày trong một tuần - một điều tôi đã biết từ lâu, hoặc sàn nhà là ở phía dưới , trần nhà là ở trên đầu , những điều mà tôi cũng đã biết , hình như thế ,nhưng là những điều tôi chưa bao giờ suy nghĩ một cách nghiêm túc hoặc là tôi đã quên rồi , và bỗng chốc chúng trở nên vừa kì lạ vừa xác thực không thể chối cãi được.
Chắc chắn tôi cũng có đủ tinh thần triết học để nhận thấy đó không phải là những câu tiếng Anh giản đơn đã được dịch sang tiếng Pháp mà tôi đã chép lại trong vở của mình là những sự thật cơ bản , những nhận biết sâu sắc .
Tôi đã không vì thế mà bỏ việc học tiếng Anh.Thật may mắm , bởi vì đằng sau những sự thật bao quát đó, tác giả của cuốn giáo khoa đã hé mở cho tôi những sự thật đặc biệt , để thực hiện điều đó tác giả hẳn đã phỏng theo phơng pháp Platon để diễn đạt chúng qua phương tiện hình thức đối thoại .
Từ bài học thứ ba , hai người được đặt ngồi đối diện , tôi không bao giờ biết rõ họ là thật hay chỉ bịa ra : ông và bà Smith , một cặp vợ chồng người Anh . Trước sự ngạc nhiên ngơ ngác của tôi , bà Smith nói cho chồng bà biết là họ đã có nhiều con , họ sống trong vùng ngoại ô London và tên họ là Smith , ông smith là một viên chức , họ có một người hầu gái tên là Mary , cũng là người Anh, từ hai mươi năm nay , họ có những người bạn tên là Martin và ngôi nhà của họ là một cung điện bởi vì" nhà của một người Anh là cung điện đối với họ ."
Bi kịch của ngôn ngữ
eugene ionesco
Năm 1948 , trước khi viết vở kịch đầu tay , tôi không định trở thành một tác giả sân khấu.Tôi chỉ có tham vọng tìm hiểu tiếng Anh. Việc học tiếng Anh không nhất thiết là dẫn tới nghệ thuật biên kịch . Ngược lại , chính do tôi học tiếng Anh nên đã trở thành nhà viết kịch.
Tôi cũng không viết các vở của tôi nhằm trả thù cho sự thất bại của tôi, dù người
đã nói vở đầu tay của tôi ( la cantatrice chauve ) là vở châm biếm giai cấp tư sản Anh. Nếu trước đó tôi định học tiếng Ý , tiếng Nga hay tiếng Thổ Nhĩ Kỳ mà không được thì người ta có thể nói vở kịch do học không thành là một vở kịch châm biểm xã hội Ý , hay Thổ Nhĩ Kỳ .Tôi thấy tôi cần phải giải thích .
Đây là tình hình đã xảy ra : cách đây chín năm hay mười năm gì đó, để học tiếng Anh tôi đã mua một quyển hội thoại Pháp-Anh cho những người mới học .tôi bắt đầu học.Tôi chép một cách cẩn thận , tôi lại học đươcj , không phải tiếng Anh mà là những sự thật kì lạ : rằng tỉ dụ , có bảy ngày trong một tuần - một điều tôi đã biết từ lâu, hoặc sàn nhà là ở phía dưới , trần nhà là ở trên đầu , những điều mà tôi cũng đã biết , hình như thế ,nhưng là những điều tôi chưa bao giờ suy nghĩ một cách nghiêm túc hoặc là tôi đã quên rồi , và bỗng chốc chúng trở nên vừa kì lạ vừa xác thực không thể chối cãi được.
Chắc chắn tôi cũng có đủ tinh thần triết học để nhận thấy đó không phải là những câu tiếng Anh giản đơn đã được dịch sang tiếng Pháp mà tôi đã chép lại trong vở của mình là những sự thật cơ bản , những nhận biết sâu sắc .
Tôi đã không vì thế mà bỏ việc học tiếng Anh.Thật may mắm , bởi vì đằng sau những sự thật bao quát đó, tác giả của cuốn giáo khoa đã hé mở cho tôi những sự thật đặc biệt , để thực hiện điều đó tác giả hẳn đã phỏng theo phơng pháp Platon để diễn đạt chúng qua phương tiện hình thức đối thoại .
Từ bài học thứ ba , hai người được đặt ngồi đối diện , tôi không bao giờ biết rõ họ là thật hay chỉ bịa ra : ông và bà Smith , một cặp vợ chồng người Anh . Trước sự ngạc nhiên ngơ ngác của tôi , bà Smith nói cho chồng bà biết là họ đã có nhiều con , họ sống trong vùng ngoại ô London và tên họ là Smith , ông smith là một viên chức , họ có một người hầu gái tên là Mary , cũng là người Anh, từ hai mươi năm nay , họ có những người bạn tên là Martin và ngôi nhà của họ là một cung điện bởi vì" nhà của một người Anh là cung điện đối với họ ."
Truong Que Chi
(quecay)
New Member
Ghi chép và phản ghi chép
Bi kịch của ngôn ngữ
eugene ionesco
Năm 1948 , trước khi viết vở kịch đầu tay , tôi không định trở thành một tác giả sân khấu.Tôi chỉ có tham vọng tìm hiểu tiếng Anh. Việc học tiếng Anh không nhất thiết là dẫn tới nghệ thuật biên kịch . Ngược lại , chính do tôi học tiếng Anh nên đã trở thành nhà viết kịch.
Tôi cũng không viết các vở của tôi nhằm trả thù cho sự thất bại của tôi, dù người
đã nói vở đầu tay của tôi ( la cantatrice chauve ) là vở châm biếm giai cấp tư sản Anh. Nếu trước đó tôi định học tiếng Ý , tiếng Nga hay tiếng Thổ Nhĩ Kỳ mà không được thì người ta có thể nói vở kịch do học không thành là một vở kịch châm biểm xã hội Ý , hay Thổ Nhĩ Kỳ .Tôi thấy tôi cần phải giải thích .
Đây là tình hình đã xảy ra : cách đây chín năm hay mười năm gì đó, để học tiếng Anh tôi đã mua một quyển hội thoại Pháp-Anh cho những người mới học .tôi bắt đầu học.Tôi chép một cách cẩn thận , tôi lại học đươcj , không phải tiếng Anh mà là những sự thật kì lạ : rằng tỉ dụ , có bảy ngày trong một tuần - một điều tôi đã biết từ lâu, hoặc sàn nhà là ở phía dưới , trần nhà là ở trên đầu , những điều mà tôi cũng đã biết , hình như thế ,nhưng là những điều tôi chưa bao giờ suy nghĩ một cách nghiêm túc hoặc là tôi đã quên rồi , và bỗng chốc chúng trở nên vừa kì lạ vừa xác thực không thể chối cãi được.
Chắc chắn tôi cũng có đủ tinh thần triết học để nhận thấy đó không phải là những câu tiếng Anh giản đơn đã được dịch sang tiếng Pháp mà tôi đã chép lại trong vở của mình là những sự thật cơ bản , những nhận biết sâu sắc .
Tôi đã không vì thế mà bỏ việc học tiếng Anh.Thật may mắm , bởi vì đằng sau những sự thật bao quát đó, tác giả của cuốn giáo khoa đã hé mở cho tôi những sự thật đặc biệt , để thực hiện điều đó tác giả hẳn đã phỏng theo phơng pháp Platon để diễn đạt chúng qua phương tiện hình thức đối thoại .
Từ bài học thứ ba , hai người được đặt ngồi đối diện , tôi không bao giờ biết rõ họ là thật hay chỉ bịa ra : ông và bà Smith , một cặp vợ chồng người Anh . Trước sự ngạc nhiên ngơ ngác của tôi , bà Smith nói cho chồng bà biết là họ đã có nhiều con , họ sống trong vùng ngoại ô London và tên họ là Smith , ông smith là một viên chức , họ có một người hầu gái tên là Mary , cũng là người Anh, từ hai mươi năm nay , họ có những người bạn tên là Martin và ngôi nhà của họ là một cung điện bởi vì" nhà của một người Anh là cung điện đối với họ ."
còn nữa
Bi kịch của ngôn ngữ
eugene ionesco
Năm 1948 , trước khi viết vở kịch đầu tay , tôi không định trở thành một tác giả sân khấu.Tôi chỉ có tham vọng tìm hiểu tiếng Anh. Việc học tiếng Anh không nhất thiết là dẫn tới nghệ thuật biên kịch . Ngược lại , chính do tôi học tiếng Anh nên đã trở thành nhà viết kịch.
Tôi cũng không viết các vở của tôi nhằm trả thù cho sự thất bại của tôi, dù người
đã nói vở đầu tay của tôi ( la cantatrice chauve ) là vở châm biếm giai cấp tư sản Anh. Nếu trước đó tôi định học tiếng Ý , tiếng Nga hay tiếng Thổ Nhĩ Kỳ mà không được thì người ta có thể nói vở kịch do học không thành là một vở kịch châm biểm xã hội Ý , hay Thổ Nhĩ Kỳ .Tôi thấy tôi cần phải giải thích .
Đây là tình hình đã xảy ra : cách đây chín năm hay mười năm gì đó, để học tiếng Anh tôi đã mua một quyển hội thoại Pháp-Anh cho những người mới học .tôi bắt đầu học.Tôi chép một cách cẩn thận , tôi lại học đươcj , không phải tiếng Anh mà là những sự thật kì lạ : rằng tỉ dụ , có bảy ngày trong một tuần - một điều tôi đã biết từ lâu, hoặc sàn nhà là ở phía dưới , trần nhà là ở trên đầu , những điều mà tôi cũng đã biết , hình như thế ,nhưng là những điều tôi chưa bao giờ suy nghĩ một cách nghiêm túc hoặc là tôi đã quên rồi , và bỗng chốc chúng trở nên vừa kì lạ vừa xác thực không thể chối cãi được.
Chắc chắn tôi cũng có đủ tinh thần triết học để nhận thấy đó không phải là những câu tiếng Anh giản đơn đã được dịch sang tiếng Pháp mà tôi đã chép lại trong vở của mình là những sự thật cơ bản , những nhận biết sâu sắc .
Tôi đã không vì thế mà bỏ việc học tiếng Anh.Thật may mắm , bởi vì đằng sau những sự thật bao quát đó, tác giả của cuốn giáo khoa đã hé mở cho tôi những sự thật đặc biệt , để thực hiện điều đó tác giả hẳn đã phỏng theo phơng pháp Platon để diễn đạt chúng qua phương tiện hình thức đối thoại .
Từ bài học thứ ba , hai người được đặt ngồi đối diện , tôi không bao giờ biết rõ họ là thật hay chỉ bịa ra : ông và bà Smith , một cặp vợ chồng người Anh . Trước sự ngạc nhiên ngơ ngác của tôi , bà Smith nói cho chồng bà biết là họ đã có nhiều con , họ sống trong vùng ngoại ô London và tên họ là Smith , ông smith là một viên chức , họ có một người hầu gái tên là Mary , cũng là người Anh, từ hai mươi năm nay , họ có những người bạn tên là Martin và ngôi nhà của họ là một cung điện bởi vì" nhà của một người Anh là cung điện đối với họ ."
còn nữa
Hoàng Quỳnh Trang
(hoangquynhtrang)
New Member
Cam on Lynh va em Chi da post
To em Chi:Chi không định em ạ.
Sân khấu không có khán giả, ờ, đấy là một bi kịch. Nhưng đó không phải là lý do để từ bỏ 1 vở kịch ta muốn diễn và nên diễn.
Nhưng nói chung, với chị, mục đích không quá cao. Thành ra cũng không có gì để tiếc. Hơn nữa, thành lập 1 sân khấu nghệ thuật thực sự trong trường học là không thể,( ngay cả với quy mô của 1 trường đại học không chuyên), bởi rất nhiều yếu tố cộng lại. Vì thế, cũng không nên hy vọng nhiều và thất vọng nhiều. Ok?
To em Chi:Chi không định em ạ.
Sân khấu không có khán giả, ờ, đấy là một bi kịch. Nhưng đó không phải là lý do để từ bỏ 1 vở kịch ta muốn diễn và nên diễn.
Nhưng nói chung, với chị, mục đích không quá cao. Thành ra cũng không có gì để tiếc. Hơn nữa, thành lập 1 sân khấu nghệ thuật thực sự trong trường học là không thể,( ngay cả với quy mô của 1 trường đại học không chuyên), bởi rất nhiều yếu tố cộng lại. Vì thế, cũng không nên hy vọng nhiều và thất vọng nhiều. Ok?