"mười hai bến nước" thực ra là nói chung về số phận của con người chứ không chỉ riêng gì phụ nữ.Người ta hay gọi là "Thân gái mười hai bến nước" bởi vì các cô gái ngày xưa "yếu liễu đào tơ". "cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy", thân phận lệ thuộc, không có quyền quyết định số phận của mình nên các cụ thường nói: «Thân con gái như chiếc đò, hoặc gặp bến trong, hoặc mắc bến đục, hoặc đưa người tốt, hoặc đưa người xấu, may thì nhờ, rủi thì chịu" . Đặc biệt là những người con gái xinh đẹp, tài sắc vẹn toàn như Kiều chẳng hạn) thì thường dễ "hồng nhan bạc mệnh: số phận long đong lận đận và phải trải qua tất cả những ngọt bùi cay đắng của cuộc đời.
Trong đoạn đầu của bài thơ "Mười hai bến nước" nhà thơ Nguyễn Bính có miêu tả chị Trúc như sau:
"Nàng đẹp, đẹp từ hai khóe mắt
Làm mờ những ánh ngọc chân châu
Làm phai ánh nước hồ thu thắm
Làm nhạt bao nhiêu ánh nhiệm màu
Một cười héo cả trăm hoa nở
Say cả non sông đắm cả trời
Đuối cả mối sầu muôn vạn kiếp
Bẽ bàng tất cả những màu tươi
Ô kìa dòng suối thiên thai chảy
Ngỡ tưởng hoa đào với dáng tiên
Chả phải, đó là dòng suối tóc
Nàng buồn, gương lược vẫn chưa quen..."
Bài thơ được viết như một câu chuyện kể về cuộc đời bất hạnh của chị Trúc , sử dụng thành ngữ "Mười hai bến nước" .
"Mười hai bến nước" được sử dụng như một lối nói ước lệ, ẩn dụ và khái quát. Cụm từ này gán cho những ai là người đã từng trải, hiểu chuyện đời, đã giang hồ tứ hải, đã nặng nghiệp phong trần, lên thác xuống ghềnh. Họ trải qua nhiều thân phận, đã nếm đủ đắng, cay, ngọt bùi. Đã sống những đận giàu sang và đói rách, đã cao sang và hèn hạ. Họ thường lịch thiệp, hào hoa, hiểu lòng người.Người có nhiều "bến nước" là người đã trải qua nhiều cảnh ngộ. Họ có tâm hồn phong phú, đa dạng. Tình cảm nhạy bén và sâu sắc...
Thực ra thành ngữ này có bắt nguồn tương đối phức tạp, do con số 12 được người xưa sử dụng rất nhiều:
- Mười hai "cung" trong dịch lý tử vi như đã nói ở trên.
-Mười hai con giáp- tức "Thập nhị địa chi" : Tí, sửu dần, mão, thìn, tỵ, ngọ, mùi, thân, dậu, tuất, hợi.
-Mười hai nghề nghiệp cổ: Công, hầu, khanh, tướng - sĩ, nông, công, thương - ngư, tiều, canh, mục .
Con số 12 vẫn gây nhiều tranh cãi bởi vì tính chất "kì bí" của nó. Không hiểu vô tình hay hữu ý mà có rất nhiều thứ được chia thành 12 phần... Kể cả thời gian của chúng ta bây giờ cũng chia làm 12 giờ AM và PM đó thôi...
