"Mã bưu cục" ở Việt Nam?

Trần Minh Tú
(Tu Xuong)

Thành viên danh dự
Mình tin chắc bạn nào đã từng đăng kí tài khoản hòm thư, mua sắm v.v... trên mạng đều từng gặp rắc rối này: Bạn không biết điền gì vào ô Postal code/ZIP Code/Code postale/Postleitzahl (tạm dịch là Mã bưu cục), trong khi không có thông tin này thì không hoàn thành khai báo được. Với vài thủ thuật nhỏ (kiểu như điền bừa một dãy số vào đó) chuyện này có thể giải quyết được và bạn sẽ không để ý tới nó nữa.

Những bạn học sinh đi du học nước ngoài chắc quen với cái mã này rồi cũng không để ý.

Nhưng nếu bạn để ý, bạn sẽ thấy lạ rằng ở Việt Nam mình không có hệ thống mã này, trong khi Trung Quốc và các nước Đông Nam Á xung quanh cũng như các nước châu Âu hay Bắc Mĩ đều đã có.

http://en.wikipedia.org/wiki/Postal_code

Theo bạn việc không có mã bưu cục này có ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống cũng như giao dịch ở Việt Nam mình?
 
Có mã bưu cục thì vẫn hơn, ví dụ ở Úc chẳng hạn, mỗi 1 quận của 1 thành phố có mã riêng. Ví dụ mình đang ở South Hobart của Hobart thì khi ghi địa chỉ chỉ cần ghi 7004 là người ta hiểu liền, trong khi nói South Hobart thì có khi không biết nó nằm ở đâu :|
 
Có mã bưu cục thì vẫn hơn, ví dụ ở Úc chẳng hạn, mỗi 1 quận của 1 thành phố có mã riêng. Ví dụ mình đang ở South Hobart của Hobart thì khi ghi địa chỉ chỉ cần ghi 7004 là người ta hiểu liền, trong khi nói South Hobart thì có khi không biết nó nằm ở đâu :|

Chính vậy, ở các nước đã có postal code thì việc sử dụng nó đã trở thành việc bình thường trong cuộc sống. Ở Việt Nam hiện chưa có, cũng có thể là đang xây dựng, nên mọi người chưa biết nó là cái gì.

Nói cụ thể thì postal code là một mã thường gồm nhiều chữ số dùng để chỉ một khu vực trong phạm vi phân phát của một post office. Người ta viết nó kèm thêm vào địa chỉ để gửi thư hay bưu phẩm.

Ví dụ địa chỉ trường Hanoi-Amsterdam của mình là:

Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam
50 phố Nam Cao
Giảng Võ, Ba Đình
Hà Nội
Việt Nam

Sau khi đưa vào hệ thống mã bưu cục này, trường mình sẽ nằm trong phạm vi phân phát của một bưu cục blah blah nào đó với mã số 102354 chẳng hạn. Lúc này khi ghi địa chỉ người ta chỉ cần ghi là:

Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam
50 phố Nam Cao
102354 Hà Nội
Việt Nam

hay bằng tiếng Anh:

Hanoi - Amsterdam Highschool
50 Nam Cao Str.
102354 Hanoi
Vietnam

Vấn đề là việc đưa vào mã bưu cục này có lợi ích gì, và có thể có những vấn đề gì nảy sinh?
 
Từ trước đến nay mình vẫn dùng mã của Hà Nội là 10999, dựa theo website của TNT (chuyển phát nhanh trong nước) :D.
 
Từ trước đến nay mình vẫn dùng mã của Hà Nội là 10999, dựa theo website của TNT (chuyển phát nhanh trong nước) :D.
Mã này chỉ là mã nội bộ của hãng chuyển phát nhanh quốc tế TNT thôi, chứ không phải là mã chính thức của Bưu điện Quốc gia.

Đọc cái link trên kia của Đạt thì thấy cũng đã có kế hoạch xây dựng rồi, nhưng chưa ổn lắm.
 
cái link danhba của anh Đạt, sao mã bưu chính của HN là 10, chỉ có 2 digit thôi à? Ở VN làm được thẻ visa rồi mà em định mua mấy thứ onl mà chả biết ghi zip code là gì :| ra po hỏi cũng chả ai biết :| nếu có thì tiện, tiết kiệm được chi phí đi lại, đỡ phải sang tận cửa hàng của nó để mua :D
em vào link này http://www.addressdoctor.com/lookup/default.aspx?lang=en search thì zip code lại thành 15000 :| chả hiểu thế nào nữa?
 
Chỉnh sửa lần cuối:
cứ điền zipcode HN la 100000.
bạn Tú có thể đọc bài báo này http://www.vnn.vn/cntt/xalo/2002/09/212251/.
Hì hì, đối với những người đã từng gửi hoặc nhận thư ra nước ngoài và biết cái postal code của họ, việc Việt Nam có postal code thì khi viết địa chỉ trông modern và professional hơn hẳn :)>- . Đấy cũng sẽ là suy nghĩ của mọi người nếu đã biết đến hệ thống postal code của các nước khác.

Nhưng bên cạnh đó, việc đưa vào hệ thống postal code này sẽ có những lợi ích cụ thể như thế nào. Chẳng hạn như Hong Kong và Macao là các trung tâm thương mại lớn vẫn không có hệ thống postal code (xem link wikipedia). Điều đó cho thấy việc sử dụng postal code phải có lí do của nó. Theo cái link đến vnn thì việc đưa vào postal code sẽ làm tăng tốc độ phân loại thư từ và tránh thất lạc. Ở Hong Kong và Macau lưu lượng thư chắc chắn là rất lớn, vậy tại sao người ta vẫn không cần hệ thống postal code mà vẫn đảm bảo được điều này? Thế nên mình nghĩ bài viết trên vnn chưa đến được the right point.
 
Chỉnh sửa lần cuối:
cái link danhba của anh Đạt, sao mã bưu chính của HN là 10, chỉ có 2 digit thôi à? Ở VN làm được thẻ visa rồi mà em định mua mấy thứ onl mà chả biết ghi zip code là gì :| ra po hỏi cũng chả ai biết :| nếu có thì tiện, tiết kiệm được chi phí đi lại, đỡ phải sang tận cửa hàng của nó để mua :D
em vào link này http://www.addressdoctor.com/lookup/default.aspx?lang=en search thì zip code lại thành 15000 :| chả hiểu thế nào nữa?

Đấy là hai chữ số đầu tiên của mã bưu cục của các địa điểm ở TP Hà Nội.

Mã bưu cục của một địa điểm cụ thể có 6 chữ số, cứ theo ví dụ ở trên kia mã bưu cục của khu vực mà trường Ams nằm trong đó là 102354 thì 10 là mã của Hà Nội, 23 là mã của quận Ba Đình, 54 là mã của khu vực cụ thể (một khu vực blah blah nào đó của phường Giảng Võ). Có mã này rồi người ta chỉ cần ghi 102354 Hà Nội là đủ. Tương tự thì một thư đến Thị trấn Đông Anh chẳng hạn sẽ có mã là 101798 trong đó 17 là mã của Huyện Đông Anh, 98 là mã của Thị trấn Đông Anh, và chỉ cần viết là 101798 TT Đông Anh, v.v.

Để hiểu vai trò của mã này như thế nào mọi người có thể thử tưởng tượng thế này:

Năm học sau Đoàn trường Ams mở dịch vụ chuyển thư. Thư ở đây có thể là thư làm quen;)) , thư trao đổi học hành, thư hẹn tập bóng rổ, thư hẹn đi chơi<:p , các thông báo, trưng cầu ý kiến, quà tặng, v.v... Yêu cầu là tất cả thư sẽ được phân loại trong giờ nghỉ 10' của mỗi buổi và phân phát hết đến tận tay người nhận trong 20' ra chơi của buổi đó\:d/ .

Nếu chỉ có 10 thư, công việc chắc chắn rất đơn giản:-j . Nếu đến 100 thư, vấn đề đã khó khăn hơn nhiều~x( . Nếu đến 1500 tờ trưng cầu ý kiến đến tất cả học sinh trong trường, nếu không tổ chức hợp lí, sẽ không thực hiện được mục tiêu đề ra :(( .

Mọi người thử đề xuất giải pháp xem *-:) .
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Em nhớ mấy chương trình khuyến mãi thỉnh thoảng có địa chỉ gửi thư là "hòm thư số xyz bưu cục abc" gì gì mà.:-??
Nhưng mà nó chỉ có trong Nam thôi thì phải.:-<
 
Theo anh hiểu, đấy là những ai muốn lập hộp thư tại Bưu điện thì sẽ có cái mày em vừa nói đấy, còn nếu kô cũng chả có cái mã bưu cục cho từng người từng nhà, từng thành phố đâu

Pháp cũng thế, toàn bộ tất cả các tỉnh đều có mã, xếp theo ABC mà đánh số, mã đấy dùng cho cả đánh biển số xe, bưu điện, v.v... Nói số thì người ta biết, chứ nói tên tỉnh chả ai biết ở đâu:)):)):)) Làm ăn thế rất thuận tiện
 
Em nhớ mấy chương trình khuyến mãi thỉnh thoảng có địa chỉ gửi thư là "hòm thư số xyz bưu cục abc" gì gì mà.:-??
Nhưng mà nó chỉ có trong Nam thôi thì phải.:-<

Cái này ở Hà Nội cũng có mà, đấy là P.O. Box (Post office box) mà nếu muốn người ta có thể mở ở Bưu điện. Lúc ấy thì hòm thư của người ta đặt ở Bưu cục đó và người ta sẽ đến đấy để lấy thư.

Còn bình thường người ta có một hòm thư (Mailbox, Letter box) ở nhà, người đưa thư sẽ bỏ thư hòm thư trước cửa nhà, người ta lấy thư khi về nhà.

Có hòm thư này sẽ tránh được thất lạc thư và đảm bảo an toàn thư tín cá nhân hơn. Chỉ có điều vì ở Việt Nam do khác biệt văn hóa giao dịch qua thư từ trước đến nay hầu như không có, nên phần lớn các gia đình không có hòm thư. Đến lúc cần gửi nhận thư bị thất lạc thì không làm gì được nữa.
 
Cái này tiện lợi thì có, nhưng mà chủ yếu là ngành bưu điện được thuận lợi hơn trong việc chuyển phát thôi. Vì thông thường mã bưu cục sẽ được đặt theo 1 trật tự nào đó và do đó sẽ dễ dàng phân loại thư, còn nếu chỉ nói tên đường thì sẽ khó phân loại thư hơn vì tên đường thường là không được đặt theo một trình tự nào cả.

Đối với dân thường thì chẳng có tí lợi ích nào cả. Làm gì có người dân nào nói tên đường không biết mà nói mã bưu cục lại biết ngay được.

Trên thực tế bảng tên đường thì có, chứ làm gì có bảng mã bưu cục gắn ở đầu đường đâu :D, ai muốn biết mã bưu cục của 1 chỗ nào đó cũng còn phải tìm hiểu chán :p

Ở Việt Nam, chừng nào ngành bưu điện cảm thấy vãn ứng phó được với hệ thống đường xá và lưu lượng thư tín thì chuyện mã bưu cục chẳng quan trọng lắm :p Bao giờ cảm thấy không ứng phó nổi thì tự khắc sẽ phải xúc tiến cái vụ mã bưu cục kia thôi :D
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Thế thì hình như mọi người nhầm rồi, Việt Nam có mã bưu cục, ít nhất thì Hà Nội chắc chắn có. (10 000) Vấn đề là Zip code thường chia theo các tỉnh thành, mà VN mình quanh đi quẩn lại lèo tèo vài tỉnh, vùng làng quê lấy đâu ra cột mốc. Nói chung cái gì có cầu thì sẽ có cung thôi, hoạt động thư tín của VN có thể nói là hầu như ko có gì, khi nào cái đấy cải thiện tự khắc người ta sẽ theo Zip thôi.
 
Cái này tiện lợi thì có, nhưng mà chủ yếu là ngành bưu điện được thuận lợi hơn trong việc chuyển phát thôi. Vì thông thường mã bưu cục sẽ được đặt theo 1 trật tự nào đó và do đó sẽ dễ dàng phân loại thư, còn nếu chỉ nói tên đường thì sẽ khó phân loại thư hơn vì tên đường thường là không được đặt theo một trình tự nào cả.

Đối với dân thường thì chẳng có tí lợi ích nào cả. Làm gì có người dân nào nói tên đường không biết mà nói mã bưu cục lại biết ngay được.

Trên thực tế bảng tên đường thì có, chứ làm gì có bảng mã bưu cục gắn ở đầu đường đâu :D, ai muốn biết mã bưu cục của 1 chỗ nào đó cũng còn phải tìm hiểu chán :p

Ở Việt Nam, chừng nào ngành bưu điện cảm thấy vãn ứng phó được với hệ thống đường xá và lưu lượng thư tín thì chuyện mã bưu cục chẳng quan trọng lắm :p Bao giờ cảm thấy không ứng phó nổi thì tự khắc sẽ phải xúc tiến cái vụ mã bưu cục kia thôi :D

Em đồng ý. Lợi ích của việc lập mã bưu chính trước hết là cho chính ngành Bưu điện là vì mã bưu cục là một chìa khóa cho công việc điều phối (logistics) của ngành bưu điện. Nhờ có mã bưu chính mà không chỉ công việc phân loại mà quan trọng không kém là phân phát thư tín và bưu phẩm sẽ được hợp lí hóa.

Trở lại cái mô hình mã bưu cục trên kia: Theo thói quen khi em Tú muốn gửi một mẩu tin nhắn cho anh Tuấn thì em sẽ ghi là gửi:

Bùi Anh Tuấn
Lớp 12 Lí

Khi phân loại thì chỉ có thể căn cứ vào thông tin duy nhất là tên lớp. Thế nên để tiện lợi thì có thể mã hóa các lớp chuyên thành số theo thứ tự chẳng hạn như:

00 Văn
01 Anh 1
02 Nga
03 Pháp 1
04 Pháp 2
05 Toán 1
06 Lí 1
07 Hóa 1
08 Sinh
09 Tin
10 Toán 2
11 Lí 2
12 Hóa 2
13 Anh 2
14 Anh 3

Và thế là mình có một mã và em sẽ ghi người gửi là:

Bùi Anh Tuấn
Lớp 12 Lý
1206

Thế nhưng việc lập ra mã này chỉ có lợi ích là phân loại nhanh hơn, nhưng đối với phân phát thì chẳng có lợi gì cả, vì rõ ràng là các lớp nằm không theo một trật tự cố định nào.

Nếu như mình chọn số phòng của lớp làm mã thì lúc này em sẽ ghi chẳng hạn là:

Bùi Anh Tuấn
Lớp 12 Lý
405

Lúc này phân loại sẽ căn cứ vào vị trí của lớp, thực hiện vẫn như trên, nhưng khi phân phát có thể làm dễ dàng và nhanh hơn: Tùy theo số người mà có thể chia theo tầng (phân phát theo chữ số đầu tiên, các thư với mã 4xx được một người phân phát) hoặc chia theo dãy nhà (phân phát theo chữ số thứ hai, các thư với mã x0x thuộc dãy nhà chính, v.v.).

Một tiện lợi khác nữa là xử lí sai sót trong ghi chép địa chỉ đến: Nếu em ghi nhầm là:

Bùi Anh Tuấn
Lớp 12 Lý
407

thì người phân loại hoặc người phân phát có thể tự sửa lại được (vì phòng 407 và 405 không cách nhau xa, người phân phát biết rõ là lớp 12 Lý ở phòng 405). Trong khi đó nếu dùng mã theo tên lớp thì nếu nhầm có thể phải phân phát lại đến một phòng thuộc tầng khác hay một dãy nhà khác (vì lớp 12 Hóa có thể ở phòng 314 chẳng hạn).

Vì vậy nếu những chữ số đầu tiên được ghi đúng - việc này nói chung dễ dàng hơn là nhớ chính xác toàn bộ vị trí - thì công việc phân phát vẫn có thể thực hiện được mà không gặp trở ngại nào.

Những điều này hoàn toàn tương tự đối với một mã bưu cục thực. Đối với người dân thì việc có mã bưu cục này có vẻ không có lợi ích gì thiết thực lắm là bởi vì lợi ích của nó đối với người dân không phải là lợi ích trực tiếp mà là gián tiếp - nhờ có nó mà việc thư phân phát nhanh hơn và ít thất lạc hơn.

Nói chung người bình thường không thể nói mã bưu cục của bất kì một địa chỉ nào, nhưng Bưu điện hoàn toàn có thể cung cấp một dịch vụ [trên mạng chẳng hạn] để tra cứu. Một người chỉ cần nhớ mã địa chỉ nhà mình. Sau một thời gian gửi thư đến nhiều nơi khác nhau, người ta tự khắc sẽ có một "cảm giác" gần đúng về vị trí của một địa chỉ với mã bưu cục nào đó. [Chẳng hạn trong cái mô hình ở trên kia anh Tuấn chỉ cần nhớ mã của lớp anh là 405 và ghi kèm vào tên lớp, lúc này ai cần gửi cái gì cho anh chỉ cần chép cái mã này vào là xong.] Nếu xem xét kĩ hơn thì đây là một biện pháp hợp lí hóa rất hay: công việc sắp xếp phân loại thư đã được chuẩn bị bởi chính người gửi thông qua một vài việc rất đơn giản [chép lại kết quả phân loại nơi đến đã có sẵn là mã bưu cục].

Tất nhiên, toàn bộ hệ thống này chỉ có ý nghĩa khi lưu lượng thư lớn đòi hỏi tối ưu hóa quá trình điều phối vận chuyển thư tín bưu phẩm. Nếu chỉ giới hạn trong thư tín cá nhân, điều này là không cần thiết, nhưng bên cạnh thư tín cá nhân còn có các thư tín công vụ cũng như các thư tín thương mại, và rõ ràng là những loại thư tín này đóng vai trò quan trọng hơn nhiều.

Bên cạnh đó việc đưa vào mã bưu cục cũng là một công việc xây dựng hạ tầng (infrastructure) cho ngành Bưu điện và vì thế nó gắn liền với việc thay đổi cách thức hoạt động của toàn bộ ngành và cũng là thay đổi thói quen của người dân, vì thế không thể "nước đến chân mới nhảy" được.

Còn về khía cạnh văn hóa của giao dịch (hay có thể gọi là giao tiếp) thì có thể nói như thế này, thói quen giao dịch hiện tại là giao dịch cá nhân trực tiếp, ngay cả ở các giao dịch hành chính hay kinh tế vẫn chiếm một tỉ lệ lớn. Cách thức giao dịch này, trừ những trường hợp rất cần thiết không thể bỏ qua, thì trong rất nhiều trường hợp là phiền phức và tốn kém vì phải đi lại. Bên cạnh đó giao dịch trực tiếp như vậy khó chuẩn hóa và vì vậy khó điều chỉnh và kiểm soát bằng quy định và luật pháp hơn. Giao dịch thư tín là để dành cho mục đích này. Cách thức giao dịch hiện đại hơn là giao dịch điện tử cũng được phát triển từ cách thức giao dịch thư tín này. Cũng như trong những trường hợp nhất định giao dịch cá nhân trực tiếp là không thể bỏ qua, cũng có những trường hợp giao dịch thư tín là bắt buộc, và có những trường hợp chỉ cần giao dịch điện tử là đủ. [Tất nhiên các hình thức giao tiếp khác không được đề cập ở đây.]
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Back
Bên trên