Lịch sử không thể quên: nạn đói năm 1945

[Lưu Công Thành (congthanh)]

Cái này mặc dù ai cũng biết nhưng trong sách giáo khoa không nói nhiều, nên post để các bạn lưu ý.

Nạn đói năm Ất Dậu - 1945

Có thể nói nạn đói năm Át Dậu là một cảnh tượng khủng khiếp nhất trong lịch sử! Những tháng đầu năm đó, trên các nẻo đường chính ở những đô thị lớn, hàng đoàn người già trẻ, lớn bé thất thểu dắt nhau đi cầu thực, tất cả chỉ còn da bọc xương... Ở một vài nơi có Hội từ thiện tổ chức phát cháo cứu trợ, nhưng có người nhận cháo rồi vẫn lăn ra chết vì quá kiệt sức! Thật là một cảnh tượng thương tâm...

Thời điểm xảy ra nạn đói là vào mùa đông nên cứ mỗi đêm sáng ra lại có thêm rất nhiều người là nạn nhân của tử thần. Người chết nhiều đến nỗi Sở Vệ sinh và Bệnh viện thành phố phải thuê xe bò đi hốt xác và tổ chức cho nhiều đơn vị tư nhân đấu thầu việc này. Số liệu năm đó cho biết: có hơn 2,5 triệu người chết!

Hậu quả là dân một số nơi gần như giảm đi quá nửa, một phần chết đói tại sinh quán, một phần bỏ làng đi rồi không trở về nữa. Tất cả dẫn đến tình trạng thiếu hụt sức lao động và ruộng canh tác bỏ không rất nhiều. Chăn nuôi cũng bị ảnh hưởng nặng, gia súc (kể cả chó) không còn bao nhiêu do bị giết để lấy thịt. Thậm chí có một số câu chuyện kể rằng đã có hiện tượng bắt cóc trẻ con để lấy thịt! Một nhân viên tại Sở Cảnh sát Hải Phòng thừa nhận như vậy, tuy nhiên chính quyền không xét xử công khai vì sợ lòng dân hoang mang.

Phân tích nguyên nhân, các nhà sử học cho biết có 3 nguyên nhân lớn:

1. Do chính sách thu thóc của Pháp: trung bình mỗi năm Bắc kỳ thu hoạch được 1.275.000 tấn thóc (1927-1931) (đã trừ ra 325.000 tấn dùng vào xuất khẩu, nấu rượu và làm giống). Tuy nhiên số thóc này phải nuôi đến 6.500.000 người dân, chưa kể đến năm 1944 lại có thêm 100.000 quân Nhật, bọn chúng lại còn lấy thêm để vận chuyển viện trợ cho lực lượng tại Quảng Tây. Tháng 7.1945, giá chính thức do Nhật ấn định là 55$ một tạ (giá mua vào của nhà nước), trong khi thị trường lên đến 800$ một tạ. Kết quả: nông dân Bắc kỳ nghèo xác xơ, phải bán cả nhà cửa con cái để có tiền nuôi gia đình. Năm 1944, Pháp còn bí mật thu thêm 186.180 tấn để trữ vào kho, làm lương thực khi có chiến tranh Pháp - Nhật.

2. Chính sách bắt dân nhổ lúa trồng cây công nghiệp cho Nhật: chính phủ Đông Dương bắt các tỉnh Bắc Ninh, Hải Dương, Nam Định, Thái Bình nhổ thóc trồng các cây công nghiệp để cung cấp cho Nhật. Tờ trình của thống sứ Bắc kỳ Chauvet năm 1944 cho biết: diện tích trồng các loại cây trên đã lên đến 45.000 mẫu. Làm một phép tính nhỏ thì với diện tích đó người dân có thể khai thác 585.000 tạ thóc (năng suất 13 tạ/mẫu). Nếu trồng thêm khoai, khoai mì thì được thêm 110.000 tạ, tính theo dinh dưỡng là tương đương 72.000 tạ thóc. Như vậy, 45.000 mẫu = 657.000 tạ thóc = 547.500 nhân mạng! Một con số lạnh lùng và tàn nhẫn!

3. Sự cố ý của Pháp để thủ tiêu tinh thần khởi nghĩa của nhân dân và kế hoạch thuê nhân công với giá thành rẻ, một khi tại các nông thôn đã không còn đủ ăn. Bulletin économique de l'Indochine năm 1944 cho biết: "người ta vẫn thấy gạo Nam kỳ chở ra tới Vinh, nhưng người Pháp cho tích trữ lại trong các kho ở đó và chỉ cho ra tới Bắc kỳ một số rất ít.", năm đó tại Nam kỳ giá gạo rẻ đến nỗi nhà đèn Chợ Quán phải đốt thóc thay thế cho than đá.

Còn Desrousseaux thì viết: "người nhà quê Việt Nam chỉ chịu rời bỏ làng xóm để làm việc khi hắn chết đói nên phải đi tới kết luận lạ lùng này là phương thuốc để chữa sự quẫn bách hiện tại (việc thiếu nhân công ở các đồn điền cao su và mỏ) là phải bần cùng hóa nông thôn, rút bỏ những sự cấp phát, hạ giá nông nghiệp."

 

[Nguyễn Vân Trang (Van Trang)]

Cho em hỏi cuối cùng vụ này được giải quyết thế nào nhỉ, hình như em chỉ nhớ là phát động phong trào quyên góp trong dân đúng ko nhỉ???

 

[Hoàng Lê Vĩnh Hưng (hungmk)]

Sau vụ này VN được viện trợ, thực phẩm từ nước ngoài(hình như không phải chỉ từ 1 nước). Nhân dân được phát lương thực. Có người bảo là sau đó còn có nạn chết no- cái này hình như là bịa ra.

 

[Hoàng Lê Vĩnh Hưng (hungmk)]

Một bài viết kể về nạn đói 1945:
--- Lê Văn Lăng ---



Để đến được mùa Thu tháng Tám 1945 lịch sử, dân tộc ta còn phải gánh chịu nhiều đau khổ lắm. Có lẽ ít ai trong chúng ta giờ đây đã phải từng nếm trải cái khổ đau rất "con người" là "nạn đói".

Cùng với cả miền Bắc Việt Nam lúc đó, cuối năm 1944, đầu năm 1945, Thái Bình cũng đã phải gánh chịu "quốc nạn" này. Tôi chỉ xin thuật lại những mẩu chuyện "mắt thấy tai nghe"trong những tháng ngày đen tối ấy.

Tháng 11 năm ấy, tiết trời đặc biệt rét đến sớm hơn mọi năm, khiến con người ta ai cũng thấy đói "mọi lúc mọi nơi", chỉ có lúc ních vào thật no căng bụng người ta mới cảm thấy đỡ lạnh. Không phải vô lý mà ông bà ta ghép hai từ "đói" và "rét" đi chung với nhau. Càng rét người ta lại càng thấy đói, càng đói người ta lại càng thấy rét, cái vòng luẩn quẩn ấy bao vây dân nghèo ngày một gay gắt hơn bao giờ hết. Thái Bình hồi ấy được mệnh danh là "vựa lúa" của miền Bắc với những cánh đồng "cò bay thẳng cánh, chó chạy cong đuôi". Nhưng thật trớ trêu, chính ở trên mảnh đất ấy, cái đói đến với tầng lớp "lê dân" mới thật là dữ dội kinh khiếp nhất, vượt quá sức chịu đựng bình thường của con người. Quân Nhật thông qua chính quyền bảo hộ Pháp buộc nông dân phải nộp hết thóc lúa cho chúng để phục vụ cho lính "Thiên Hoàng", rồi lại cưỡng ép phá hoại trồng lúa trong vụ Đông Xuân năm ấy, để dành đất trồng đay làm bao công sự chiến đấu chống lại quân đồng minh. Thật là "hoạ vô đơn chí", năm đó Thái Bình bị mất trắng vụ lúa do bị hạn hán hoành hành khắp nơi, đất đai thiếu nước khô nứt nẻ ra từng mảng, từng mảng, cây trái xơ xác, ruộng vườn hoang vắng tiêu điều. Tất cả những gì ăn được người ta đã ăn hết cả rồi, khoai sắn củ còn non biến mất quá nhanh vào dạ dày lép kẹp, rồi gia súc cho mèo đều lần lượt phải "hy sinh" cho bao tử của chủ.

Không phải mọi người đều chịu cái đói, ở thành thị, công chức, người đi buôn vẫn sống bình thường, tuy có điều vất vả, chính nông dân ở các làng mới bị đói nhiều ngày trên mảnh đất ruộng vườn của họ. Không còn gì để bỏ vào bụng nữa, người dân lam lũ từ các vùng chung quanh bắt đầu ùn ùn kéo nhau về thị xã trung tâm. Nhiều huyện như Kiến Xương, Tiền Hải người ta kiếm ăn bằng mọi cách để rồi ngã chết ra cả nhà. Những người còn sức đi được thì đi thành từng đoàn, họ lê bước trên những nẻo đường về thị xã với bộ quần áo rách rưới, có người gần như trần truồng vì đã bán những bộ quần áo lành lặn để đi đổi lấy gạo ăn. Cái đói cái rét cắt thịt như thúc giục họ tiến bước về phía trước. Những người nào đói quá thì lả đi gục xuống để rồi không bao giờ dậy nổi nữa. Hai bên đường, thây người chết đói ngã ra như rạ, lại càng thúc giục họ đổ về thị xã Thái Bình bất chấp một vành đai lính tráng bao quanh khu vực thị xã ngăn không cho họ vào. Tôi nhớ rất rõ lúc ấy là vào khoảng gần tết, trời mưa phùn âm ỉ kéo dài suốt cả tuần lễ khiến cho cái rét lạnh căm căm càng thúc đẩy làm tăng cái đói cồn cào xé ruột xé gan, ăn được một chút là thấy đói ngay, lúc nào cũng cảm thấy đói.

Ở các chợ trong thị xã người dồn về rất đông mặc dù bị lính xua đuổi rất ráo riết, nhưng sáng nào người ta cũng hốt được vài ba xác chết vì đói rét, hoặc nằm ngang chợ hoặc dưới các mái hiên nhà. Lúc này tôi đang ở trọ nhà ông Hào Thuỳ để vừa dạy kèm cho con cái của ông và cũng dạy học ở trường Tư thục Pascal, hôm nào đến trường cũng nhặt được hai hay ba xác trẻ em đã chết cóng từ đêm trước, tôi cùng học trò phải mang đi chôn sau trường. Một hôm nhân có việc đi chợ Kiến Xương thì tôi bắt gặp một người đàn ông có dáng lực điền đang gánh một gánh có vẻ khá nặng, phía trên có đậy một chiếc nón lá rách. Bỗng tôi phát hiện có tiếng gì tựa như âm thanh của trẻ sơ sinh phát ra từ đôi quang gánh ấy, tôi bèn lập tức níu ông ta lại xem có phải không, thì mới biết trong đó có khoảng chục đứa bé mới sinh còn đỏ hỏn mà vài đứa đã chết. Ông ta thú thật là đã gánh chúng đến từ một làng vùng xa định đến Duyên Hà gửi cho các bà xơ từ thiện chuyên nuôi trẻ mồ côi ở đó và nhân tiện hỏi thăm tôi xem đường xá đến đó còn bao xa. Tôi hết sức phẫn nộ và bảo ông ta còn đến gần 30 cây số đường đất nữa mới đến được chỗ ấy, mà chắc chắn là khi đến nơi thì những đứa bé sẽ không còn sống nữa đâu. Vả lại ở Duyên Hà từ lâu nơi nuôi trẻ đã đóng cửa, xác trẻ con chất đống ở Duyên Hà, vì mọi nơi mang đến. Tôi liền chỉ cho ông ta gánh vào nhà của ông Lại Mân (Ông Lại Mân là nhà địa chủ giàu nhất ở Thái Bình và cũng đứng ra thu mua thóc gạo cho chính quyền lúc đó) ở đó và nói ở đó là có ông giáo gửi. Tôi tiếp tục đi đến chợ Kiến Xương thì thấy rất nhiều xác chết nằm la liệt trên sân chợ. Có một người phụ nữ đã chết không biết từ lúc nào nhưng đứa con nhỏ vẫn còn sống, đang bám vào ngực mẹ nó mà bươi bươi đôi vú một cách cuống quýt rồi nhai lấy nhai để không thôi. Sau đó vài giờ, tôi về ngang chợ thì thấy đứa bé cũng đã chết, có lẽ nó đã kịp theo mẹ nó thoát khỏi cuộc đời đau khổ rồi. Bữa nọ có dịp đi ngang qua Cầu Bo thấy có vẻ khác lạ ở đầu cầu, tôi cùng các học trò tò mò đứng nhìn xem, thì đã phát giác có khoảng ba, bốn gia đình đang ở đó, có người đang luộc thịt những người hàng xóm để ăn, xương tay xương chân vứt ngay bên cạnh! Đêm mùa đông rét mướt lạnh lẽo cũng trở nên không yên tĩnh chút nào khi hằng đêm đương ngủ, thỉnh thoảng người ta nghe tiếng ré lên của trẻ con. Phóng vội ra ngõ với cây đèn bão trên tay, mọi người sẽ bắt gặp xác đứa trẻ bị người lớn hút máu nóng với que tre cắm trong cuống họng. Đêm nào cũng có vài ba vụ như vậy mà kẻ thủ ác cũng vẫn không có người buồn bắt bớ tra cứu nữa. Cái đói kéo dài quá lâu đã khiến cho con người ta trở thành ác thú đối với ngay những đồng loại yếu ớt của mình.

Quá đỗi bức xúc trước tai hoạ khủng khiếp của dân mình, tôi bàn bạc với các học trò và bạn bè đồng nghiệp cần phải làm ngay một việc gì đó trước khi quá muộn. Cuối cùng chúng tôi thống nhất với nhau là sẽ phân chia ra nhiều nhóm đi vận động quyên góp những nhà nào dư ăn để giúp đỡ những đồng bào sắp chết vì đói. Hồi đó vì công tác xã hội từ thiện chưa được ai biết đến nên có lẽ là lần đầu tiên trong phong trào "lá lành đùm lá rách" được phát động ở Thái Bình. Tôi đã thuyết phục được ông chủ nhà Hào Thuỳ - là một hào phú trong vùng chuyên đi thu mua gạo cho nhà nước Pháp - nơi tôi đang ở trọ trước tiên, ông đã vui vẻ đóng góp mở màn 10 tạ gạo nếp. Khởi đầu khá thuận lợi khiến thày trò chúng tôi rất phấn khởi, rồi phong trào vận động quyên góp lan rộng đến các trường khác kể các các trường công, học sinh cùng phụ huynh các em sau khi hiểu đã rất tích cực tham gia.

Cũng gần đến tết nguyên đán rồi (đầu năm 1945) nên chúng tôi đã bàn nhau tổ chức nấu bánh chưng, thế là cả một phong trào rầm rộ được dấy lên lúc nào không biết. Nhân đây cũng xin nói là sở dĩ đề ra làm bánh chưng phát cho người nghèo đói, vì một phần là sắp đến tết, một phần là muốn dấy lên việc công tác xã hội thành một phong trào làm bánh chưng để có thể huy động được nhiều người cùng tham gia. Lúc đầu chỉ có phụ huynh học sinh, nhưng sau đó thì cả vợ con công chức toàn tỉnh kéo đến nườm nượp xin tham gia. Rồi thì, người thì góp gạo, người thì góp nếp, đậu, người khác lại góp lá dong... mọi người đã rất hăng hái đến trường chúng tôi gói bánh trong 5, 6 ngày liền.

Cuối cùng ý đồ của chúng tôi lúc đó đã hoàn toàn thành công khi muốn công việc từ thiện có nhiều người tham gia để người có của thì góp của, kẻ góp công góp sức để ai nấy đều cảm thấy việc mình làm là có ích cho "cộng đồng". Từ đó thế là đã gây nên một không khí từ thiện trong thị xã Thái Bình mà vốn từ trước đến nay vẫn bất động và thờ ơ với cảnh đời đói rét quá thảm thương của đồng bào mình. Chiến dịch "làm và nấu bánh chưng" tính ra đã thu hút hơn 500 người gói bánh chưng tự nguyện và đã "sản xuất" được hơn 6.500 bánh mà mỗi bánh nặng ngót nghét 1 kilô. Rồi thì hàng mấy chục lò bánh xuất hiện ở sân trường chúng tôi những ngày giáp tết đáng nhớ năm ấy. Thầy trò chúng tôi cũng đã tổ chức luôn tại khu vực các lò nấu bánh một đống lửa trại lớn để cho các em học sinh vừa sinh hoạt tập thể về ý nghĩa của công tác từ thiện vừa canh bánh chín luôn thể, không khí và tinh thần của mọi người hăng hái dâng lên cao hơn bao giờ hết. Cánh nhà giáo chúng tôi cũng phấn chấn hẳn lên vì đã huy động được nhiều người tham gia vì "đồng bào mình". Sau khi công việc nấu bánh hoàn tất, "thành phẩm" của nhiều tấm lòng nhân ái đã được đem xếp gọn vào kho nhà ông Hào Thuỳ nơi tôi đang ở trọ. Đến đây thì tôi bí vấn đề mà ai cũng cho là "chuyện nhỏ", đó là việc "phân phát" cho những người đói thực sự để dân nghèo có một chút ấm lòng trong những ngày tết cổ truyền của dân tộc. Dân nghèo vốn đói đã lâu nên không dễ gì giữ được bình tĩnh khi thấy cái ăn, để chúng tôi có thể phân phát một cách "hoà bình".

Thoạt đầu tôi nảy ra "sáng kiến" là đem bánh ra khu nghĩa địa Thái Bình rồi chỉ mở cổng he hé cho từng người vào thôi, phân phát cho người nào xong sẽ đánh dấu + trên tay người ấy. Thời gian đầu công việc có vẻ thuận lợi và trật tự có lẽ vì chưa có nhiều người biết. Nhưng độ nửa giờ sau, chúng tôi quá đỗi kinh hoàng khi nghe thấy tiếng chạy của hàng ngàn người từ các làng lân cận kéo đến, họ vừa chạy vừa la "Phát bánh chưng chưa! Phát bánh chưng chưa!" với âm thanh ồn ào và náo nhiệt chưa từng thấy. Họ leo tường vào nghĩa địa một cách chóng vánh, rồi hàng nghìn người chen chúc dẫm đạp lên nhau, dẫm đạp lên cả bánh chưng. Tiếng người gọi nhau ơi ới hoà lẫn tiếng khóc thét của trẻ con trong khu vực nghĩa địa mênh mông đó. Chúng tôi chỉ còn biết bất lực đứng nhìn, ai nấy người đầy bùn đất nhão nhoẹt, để rồi khi đám đông rút đi thì dưới mặt đất nào là bánh chưng bị dẫm đạp nát nhoẹt cả ra, có vài ba xác trẻ em bị chèn đè dẫm đạp đến chết khi chúng cố tranh đua chen lấn với người lớn để được phát bánh. Để riêng ra vài cái bánh chưng để phát riêng cho các em quá đói đứng ngoài gầy gò, trần trụi giơ tay xin, chúng tôi thấy các em vồ lấy ăn ngấu nghiến cả lá gói. Tôi không thể cầm được nước mắt. Chúng tôi lắc đầu ngao ngán vì đã không thể nào lường trước được tình huống "bi kịch" này cả. Thế mới biết rằng : "Vật cho không quan trọng bằng cách cho", cũng may mà lúc đầu chỉ mang có vài trăm bánh gọi là "thử nghiệm", thấy không ổn nên chúng tôi lập tức họp lại để bàn nhau phương kế khác. Vào thời điểm này, ở Thái Bình có một ông Đốc học được gọi là ông Đốc Quýnh, và là một viên quan trông coi về giáo dục của toàn tỉnh Thái Bình. Trong một buổi họp các giáo học của các trường, ông Quýnh đã đến hỏi han chúng tôi về việc phát bánh chưng. Sau khi nghe thuật lại, ông Đốc Quýnh đã la rầy trách mắng chúng tôi một hồi, ông cười bảo rằng :"Các anh chẳng được tích sự gì, chỉ mỗi một việc phát bánh làm không xong thì còn làm ăn nỗi gì nữa nào! Để mai tôi làm một chuyến ra ngoài thành phân phát cho các anh xem nhé!".

Chúng tôi chỉ bấm nhau cười nhưng vẫn khuyên ông nên cẩn thận. Sáng hôm sau, ông Quýnh đóng bộ veston cà vạt cẩn thận có batoong bên cạnh, còn bà vợ ông thì áo dài đánh xe đến chỗ chúng tôi. Hai ông bà đi trên hai chiếc xe kéo rất ư là sang trọng (thời ấy người giàu có quan quyền đều có xe kéo riêng, phu xe được nuôi ăn ở trong nhà, xe được đóng rất kỹ lại được trang trí bằng đồng sáng loáng, rồi lại được sơn vàng toàn bộ rất rực rỡ) đến trường chúng tôi, gọi bảo chất lên cho mỗi xe độ khoảng 50 bánh chưng và lên đường xuất phát trực chỉ các làng xa ở ngoại thành. Tôi liền cho vài học sinh đi theo sau để nắm tình hình, thì khoảng độ non giờ sau có em về báo là ngài Đốc Quýnh và phu nhân đã "gặp nạn" rồi. Hoá ra, khi chỉ đi được ra ngoại thành non cây số, xe của ngài và phu nhân đã bị đám đông níu kéo lại. Khi tiếng thét :"Phát bánh chưng! Phát bánh chưng!" vang lừng từ đầu thôn đến cuối xóm. Quan ngài điên tiết dùng batoong phất lia lịa vào đám đông để mở đường nhưng vẫn không ăn thua gì. Rồi thì xe không thể nào tiến đi được nữa vì bị bao vây bởi hàng trăm con người rách rưới đói khát đã lâu ngày. Thôi thì họ dẫm đạp, chen lấn, dày xéo lên nhau để giật cướp bánh gây nên quang cảnh hỗn độn mà có lẽ ngài Đốc Quýnh lần đầu tiên trong đời vừa là người chứng kiến vừa là nạn nhân. Tàn cuộc "phát bánh chưng bất đắc dĩ", hai chiếc xe đẹp đẽ bị gãy nát thảm thương, hai ông bà thì quần áo rách bươm, mặt mày bùn đất bê bết ngao ngán lắc đầu, bánh chưng thì rơi vãi nhão nhoẹt trộn lẫn với bùn đất. Anh đánh xe thì mặt mũi bầm tím, cộng thêm xác vài ba đứa trẻ kiệt sức chết vì bị dẫm đạp trong cơn hỗn loạn.

Kể từ hôm đó, tôi không tài nào tìm được ngài Đốc Quýnh nữa. Cuối cùng thì chúng tôi cũng phân phát hết được số bánh chưng tồn đọng bằng cách cho các học sinh mang trong người mỗi em vài bánh, toả đến các làng xa vào ban đêm để phát cho từng nhà quá đói rét. Tất nhiên việc thiên vị của các em là không thể tránh khỏi khi đi phát như thế, nhưng húng tôi đã không thể có sự chọn lựa nào khác. Sau cái tết đáng ghi nhớ ấy, ngày nào tôi cũng cùng với các anh giáo viên khác (trong đó có anh Nguyễn Công Hoan vừa làm nhà văn vừa làm giáo học một trường công ở thị xã) đẩy xe đến từng nhà để nhặt cơm thừa rồi đem đi phân phát cho những người nghèo đói khổ. Khi mỗi bữa đi như vậy, có hàng chục người nối đuôi nhau đi với chúng tôi, họ là những người nghèo quá quá đói đi xin ăn ở thị xã. Trước đó, họ biết chúng tôi qua đợt phát bánh chưng nên khi đi "khất thực" như vậy, họ đồng gọi tôi là Vua ăn mày, hoặc là Bang chủ cùng Bang phó của "Cái bang" Thái Bình. Tôi và anh Hoan cảm thấy rất vui trong lòng với danh xưng ấy vì nghĩ rằng mình đã làm được một việc nhỏ cho dân mình trước cái đói quá nghiệt ngã đó.

 

[Hoàng Lê Vĩnh Hưng (hungmk)]

thêm thơ nữa này:

Tại Hà Nội cũng như bao tỉnh khác
Những thây ma ngày lết đến càng đông
Đem ruồi xanh cùng hơi hớm tanh nồng
Rồi ngã gục khắp đầu đường cuối ngã
Thường sớm sớm cửa mỗi nhà hé mở
Rụt rè xem có xác chết nào chăng
Từng chiếc xe bò bánh rít khô khan
Mỗi sáng dạo khắp nẻo đường nhặt xác
Xác chồng chất lù lù như đống rác
Đó đây thò khô đét một bàn chân
Hai cánh tay gầy tím ngắt teo răn
Giơ chới với như níu làn không khí
Như cầu cứu như vẫy người chú ý . . .
Có hơi thở tàn thoi thóp chưa thôi
Có tiếng cựa mình, tiếng nấc . . . .Những tròng ngươi .
Nhìn đẫm lệ người chôn người chửa chết !
Bốn ngoại ô mở ra từng dẫy huyệt .
Được lấp đầy bằng xác chết thường xuyên .
Ruồi như mây bây rợp cả một miền
Chết ! chết ! chết ! hai triệu người đã chết !

 

[Phan Huy Anh (HuyAnh)]

Đến năm nào tháng nào mới kết thúc nạn đói này ???

 

[Nguyễn Thu Trang (Nguyen Thu Trang)]

em đọc sách thấy người ta còn bảo là(ko biết có đúng ko) mấy bà đầm tây mặc áo dài trông thấy cảnh dân mình ăn, nôn(sory mọi người) ra đường, thế là dân mình cuống cuồng chạy lại để ăn....
Những mẩu chuyện như thế này thì nhiều lắm,càng đọc càng thấy thương dân ta hồi ấy..đúng là lịch sử đen tối...nhưng phải trải qua ngày hôm qua thì mới có được ngày hôm nay chứ

 

[Trần Thị Xuân Thảo (Thaosg151)]

Có người bảo là sau đó còn có nạn chết no- cái này hình như là bịa ra.

Em Hưng đã đọc truyện "Một bữa no" chưa nhỉ? Trên thực tế thì không biết nhưng trong văn học đã có rồi.

 

[Hoàng Lê Vĩnh Hưng (hungmk)]

Một bữa no có phải là chết no nghĩa đen đâu, đấy là đói quá phải đi ăn cắp(quên-ăn cướp) đấy chứ.

 

[Lê Đức Hạnh (Hanh)]

Hm chú Hưng này, một bữa no là chết no thật, chuyện kể về một bà cụ già quanh năm chịu đói, một bữa đói quá đến thăm đứa cháu đi ở, được ăn no, ăn nhiều quá thế là về bội thực chết.
Mấy bài này hay quá nhỉ. Trong bài đầu tiên, theo "phân tích của các nhà sử học VN", thì nguyên nhân của nạn đói hoàn toàn là tội ác của Pháp, Nhật cả. Mình thấy bài thứ 2 có vẻ thật hơn. Theo như các cụ kể lại, Thái Bình các năm trước đó mùa màng đã không tốt rồi, đến năm 45 thì mất mùa thê thảm, cái đói khổ mấy năm cộng dồn lại, lại còn nhổ lúa trồng đay, lại còn loạn lạc... nên mới xảy ra nạn đói khủng khiếp thế.

 

[Lưu Công Thành (congthanh)]

Gửi các bác một số tấm hình về nạn đói năm 1945 nhé

Người chết ở trên phố

Xe chở các xác chết