Help! Dịch ca dao

Nguyen Le Huong
(pipiNhai)

New Member
Em đang phải dịch bài ca dao này mà bí quá. Xin các bậc cao thủ ra tay giúp cho! Các bác bảo phải dịch làm sao để cho trẻ con Mỹ hiểu được cái thần của bài ca dao và làm sao để cho nó amaze được trẻ con Mỹ bây giờ?

Bao giờ cho đến tháng Ba
Ếch cắn cổ rắn cõng ra ngoài đồng
Hổ nằm cho lợn liếm lông
Một chục quả hồng nuốt lão tám mươi
Nắm xôi nuốt trẻ lên mười
Con gà nậm rượu nuốt người lao đao
Lươn nằm cho trúm bò vào
Một đàn cào cào đuổi bắt cá rô
Thóc giống cắn chuột trong bồ
Một trăm lá mạ đè vồ con trâu
Chim trích cắn cổ diều hâu
Gà con tha quạ biết đâu mà tìm

Nhân tiện hỏi luôn mọi người thấy văn hoá Việt Nam mình thì khía cạnh nào có sức hấp dẫn nhất với trẻ con nước ngoài? Nhật thì có Origami, Haiku, trà đạo... Em muốn dạy chúng nó làm thơ lục bát nhưng không biến thể đi thì khó quá. Mà biến thể thì không biết theo kiểu nào cho nó phù hợp. Các bác có cao kiến gì không ạ?
 
Hường em, dạy thơ la chuyện không ổn vì khác biệt giữa ngôn ngữ rất lớn, mà thơ thì chủ yếu dựa vào âm vần. Dạy bọn trẻ con múa may quay cuồng gì đó có phải dễ hơn không, lấy mấy cái gậy rồi dạy múa sạp cũng được đấy chứ ;)
 
Nhưng mà mày ơi tao dạy nhảy sạp mất rồi. Với lại đây là tao đang thiết kế một course học về văn hóa cho bọn trẻ con cấp I, chứ không phải chỉ là giao lưu cho vui. Phải mang tính sư phạm và đặc trưng cho văn hóa Việt Nam cơ. Thơ lục bát thì Việt Nam quá rồi, nhưng mà khó quá, hic. Dù sao cũng thankx mày. Hết stress chưa em?

Các bác ơi, giúp đỡ đi, chứ tinh thân dân tộc bị động chạm quá. Bọn trẻ con ở đây đang đồng thời học về văn hóa Việt Nam và văn hóa Nhật. Tuần trước chúng nó vừa triển lãm thành quả. Văn hóa Nhật thì tưng bừng mà văn hóa Việt Nam mình thì thảm quá, mà lại còn bị bóp méo thảm hại vì không có native view. :<

Các bác cho xin ý tưởng cái. Lấy tinh thần quảng bá văn hóa Việt Nam cho bọn Tây con còn biết đường mà thưởng thức. Hichic...
 
á à chị Hường nhà ta bây giờ mới xuất đầu lộ diện hả? sang đây lâu chưa mà chẳng thấy tăm hơi mày đâu hết? chào bạn cái nhỉ? mày ơi đừng nghe con Trang nhé, nó chả biết gì đâu, tiếng Việt còn không thạo nữa là hahhahahah

trẻ con cấp 1 hả, dạy nó chơi trò chơi dân gian vừa đọc thơ vừa chơi được không? chơi tập tầm vông này, không thì nhảy lò cò, chơi ô ăn quan, chơi ném long hhehehheheh, văn hóa hơn thì chơi rồng rắn lên mây, không thì kể chuyện cổ tích cho chúng nó choáng hehhehehe, dịch vài chuyện cổ tích ngắn ngắn cũng dễ mà đỡ mệt nữa như sự tích bánh trưng bánh dày, rồi chạy ra chợ mua đồ làm vài cái bánh trưng nho nhỏ... have fun với trẻ con nhé!
 
Thơ có luật thơ. Trong thơ Việt Nam có luật : “Nhất tam ngũ bất luận, Nhị tứ lục phân minh” nghĩa là trong một câu thơ thì các từ thứ nhất, thứ ba và thứ năm các âm có thể có dấu tuỳ ý, các từ thứ hai thứ tư và thứ sáu phải theo quy luật bằng trắc nhất định. Em có thể thử hướng dẫn mấy đứa làm thơ theo cách này được không?
 
Chị Giao ơi, dạy trẻ em Mỹ làm thơ kiểu VN thì phải dạy bọn nó tiếng Việt trước :) Dịch thơ đã khó, dịch ca dao chắc còn khó hơn nữa. Hay là quay sang kể truyện cổ tích đi em :) Còn ko thì dạy bọn nó chơi trò chơi đi. Bây giờ bóng tennis sẵn lắm, chỉ ko biết còn chuyền năm chuyền ba được nữa ko thôi. Bọn trẻ con chắc khoái trò này, múa may lung tung, lại còn có lời kèm theo. Dạy chúng nó vừa chơi vừa ca bằng tiếng Việt nữa là nhất :D
 
Nguyen Le Huong đã viết:
1) Em đang phải dịch bài ca dao này mà bí quá. Xin các bậc cao thủ ra tay giúp cho! Các bác bảo phải dịch làm sao để cho trẻ con Mỹ hiểu được cái thần của bài ca dao và làm sao để cho nó amaze được trẻ con Mỹ bây giờ?
....

2) Nhân tiện hỏi luôn mọi người thấy văn hoá Việt Nam mình thì khía cạnh nào có sức hấp dẫn nhất với trẻ con nước ngoài? Nhật thì có Origami, Haiku, trà đạo... Em muốn dạy chúng nó làm thơ lục bát nhưng không biến thể đi thì khó quá. Mà biến thể thì không biết theo kiểu nào cho nó phù hợp. Các bác có cao kiến gì không ạ?

Bạn iu ambitious quá.

1) Nếu không nhất thiết phải dùng cái bài vè ấy thì thử tìm xem có bài nào đã được dịch sẵn sang tiếng Anh rồi không. Theo tớ biết thì Huỳnh Sanh Thông & Nguyễn Ngọc Bích đã dịch khá nhiều thơ VN sang tiếng Anh & xuất bản bên này. Bạn vào lục trong thư viện, thể nào cũng ra. Nhưng dạy thơ như vậy với mục đích giới thiệu văn hóa dân gian thì được, chứ tập trung vào khía cạnh ngôn ngữ thì e rằng không ổn (lý do vì sao thì HTrang đã nói rõ rồi đấy).

2) Với bọn trẻ con, cứ cái gì khác & mới lạ thì đều hấp dẫn cả. Tớ được cái tâm hồn ăn uống nên phải khẳng định trước tiên là VN mỉnh có cái văn hóa ẩm thực cực kì đặc sắc. Chưa nói đến chuyện chợ búa, bếp núc hay bản thân các món ăn, riêng khoản etiquette trong bữa ăn của người Việt mình đã thể hiện rất nhiều yếu tố văn hóa rồi: hierarchical order, filial piety, sense of community (vs. individuality), thậm chí cả spiritual beliefs nữa (tất nhiên khi dạy bọn trẻ con thì có thể dùng những khái niệm đơn giản hơn).
Ngoài cái đấy ra thì còn có vô số các loại lễ hội & tập tục, từ đám cưới, đám ma, đám giỗ đến tết nguyên đán, rằm trung thu, rằm tháng bảy, ông công ông táo... để cho bạn tự hào về văn hóa VN. Thích thì tham khảo quyển Culture and Custom in Vietnam by Mark W. McLeod & Nguyen Thi Dieu.
Mà bạn định design cái course này theo kiểu integrated learning à? Có đi sâu vào topic nào cụ thể không? Có phải làm lesson plan sao cho các lesson connect với nhau không hay mỗi lesson là một project riêng biệt? Bạn nói chung chung là dạy về văn hóa thì hơi khó gợi ý...
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Ý tưởng trung tâm của cái course này là văn hóa Việt Nam dưới góc nhìn của trẻ em, theo hướng inquiry based, tức là chủ yếu gợi được sự tò mò và muốn học hỏi ở trẻ em. Kĩ năng cần phát triển là kĩ năng đặt câu hỏi và phương pháp tìm câu trả lời cho những câu hỏi đó, khuyến khích học sinh tìm câu trả lời từ nhiều nguồn, kể cả online. Nội dung thì tất nhiên là văn hóa Việt Nam, mở rộng tầm hiểu biết về các nền văn hóa khác biệt để tăng empathy của học sinh. Cái khó là yêu cầu sử dụng hands-on approach thay vì text- based. Ngoài ra còn phải đáp ứng được các educational standard của New York State nữa.

To anh Trung: Anh có rất nhiều ý tưởng trùng với em vì em có ý định sử dụng rất nhiều truyện cổ tích nhưng tận dụng như thế nào cho triệt để và làm toát lên được văn hóa Việt Nam từ đó. Anh có cao kiến gì không? Em cũng định dạy chơi chuyền nhưng chắc là lời cũng phải dịch sang tiếng Anh (chính xác hơn chắc là phải invent lời mới) vì em dạy chúng nó bài "Có con chim vành khuyên nhỏ" bằng tiếng Việt, tất cả những gì chúng nó nhớ được là câu "Ừ nhỉ" :p

BTW, có ai nhớ lời hát của trò chơi chuyền thì post luôn đi. Lâu rồi không chơi, quên sạch mất rồi. Hồi tưởng tuổi thơ tý đi nhỉ.

To Mylu: Tớ post thử một lesson mới design lên cho ấy dễ hình dung nhé. Nhờ mọi người cho ý kiến đánh giá luôn.

Mid-Autumn Festival and Halloween: An Exploration of Vietnam’s and America’s Festival for Children

 Standard
• ELA: Standard 1: Language for information and understanding
• Social Studies: Standard 2: World History

 Purpose: Students will compare two biggest festivals for children respectively in the U.S.A. and Vietnam. Students will be able to show the comparisons they make using a Venn diagram.
• Extra activity: Students are engaged in making Ong Dia masks/ costumes based on Vietnam’s favorite story features.

 Materials needed: Halloween vs. Mid-Autumn Festival Venn diagram worksheets, texts on Mid-Autumn festival, computer, projector, blackboard site with pictures and text on Mid-Autumn festival.

 Engagement
• Ask the students what they did last Halloween
• Ask students what they like most about Halloween
• Ask students if they know the original meaning of Halloween
• Tell the students that today they are going to learn about a similar festival for children in Vietnam, called the Mid-Autumn festival
• Ask students to imagine what such a festival may be like

 Procedures
1. Issue Facts about Mid-Autumn Festival sheets to students, asking them to decide whether the statements is True or False by circling the corresponding letters (T/F)
2. Ask students to share their answers to some of the questions, and explain why they think it’s true or false
3. Ask students to open the text and read about Mid-Autumn Festival (the text will cover the meaning of the Day, special food for the day, and especially special kids’ activities to celebrate the festival)
4. Ask the kids to count how many correct answers they got and ask them to think of the reasons why they made the right/ wrong choices
5. Issue the Venn diagram sheets, explain to students how the diagram works, and ask them to use the information they have read to complete the diagram


 Closure
• Ask students after learning about the Mid-Autumn Festival, what more do they want to know about it (either new facts or more detailed facts about what they have learned)
• Tell students we are going to use the blackboard site to find out answers to those questions next time
• Tell students we are going to make masks and costumes for Mid-Autumn Festival next time
• Ask students to think of a Vietnamese story character that they want to dress like, think of what they will need to make such a mask/ costume, and where they can find the supplies.
• Ask students to report to the teacher what they need before the next class so that we can have the right supplies beforehand.
 
Bàn 1:
Chiếc cột
Dựng nhà
Con gà
Mới đẻ
Trẻ que
Cắm hàng rào
Con dao
Thái thịt
Thin thít
Lên bàn đôi

Bàn đôi

Đôi tôi
Đôi chị
Đôi cành thị
Đôi cành đa
Đôi lên ba

Bàn ba

Ba đi ra
Ba đi vào
Ba cành đào
Một lên tư


(Tạm thế đã, chị chạy đi làm đây, tối về post tiếp cho em sau)
 
Chỉnh sửa lần cuối:
hehe... Cám ơn chị Giao. Hóa ra có nhiều dị bản nhỉ, vì em nhớ hồi em chơi thì bàn một nó thế này cơ:

Cái mốt
Cái mai
Con trai
Con hến
Con nhện
Chăng tơ
Quả mơ
Quả mận
Trần trẫn (Chả biết nó là cái gì nữa :p)
Lên bàn đôi
...

Chị post tiếp đi. Chị có nhớ cái đoạn sau bàn chuyền chơi thế nào không? Em chỉ nhớ láng máng có đoạn là cái gì mà Xương xông lá lốt làm chay cho cò ... ấy :p

Hic, tức quá. Hôm nay đến lớp bọn trẻ con chơi, chúng nó khoe vừa học tiếng Việt. Hỏi thế "Hello" nói thế nào, được ngay một thằng cu tóc vàng hoe hét rõ to "Chào cô em!" Hic.

Đến lúc đi về bảo chúng nó chào tạm biệt. Trang trọng lắm cơ: "Lời chào xin cáo biêt!" !!! Thật đến các cụ già lưng còng chống gậy cũng không nhịn nổi cười mất. Hic. Mà lỗi cũng không phải ở bọn trẻ con. Sách giáo khoa của chúng nó dạy thế. Lại càng thấy phải correct lại...
 
Bàn tư

Tư ông sư
Tư bà lão
Hai lên năm

Bàn năm

Năm em nằm
Năm lên sáu

Bàn sáu

Sáu củ ấu
Bốn lên bảy

Bàn bảy

...(Hình như là Sảy càng đa)
Ba lên tám

Bàn tám

Tám quả trám
Hai lên chín

Bàn chín

Chín cái cột
Một lên mười

Bàn mười

Mười vơ cả

Cất tay chuyền

Chuyền 1, 1 đôi
Chuyền 2, 2 đôi
Chuyền 3, 3 đôi
...
Chuyền 10, 10 đôi
Tráng tay qua
Ra bàn mốt

Bàn một.... (bắt đầu lại từ đầu)

Cái dị bản mà em nói còn nhiều lắm :D

Chị nhớ là bàn 1 còn có dị bản:

Lá lốt
Xương xông
Cây hồng
Nho nhỏ
Chú thỏ
Trắng bông
Em trông
Thích quá
Trắng xóa
Lên bàn 2

...


Chị cũng không nhớ hết đâu. Lâu quá rồi. Ai nhớ thì bổ sung giúp chị nhé!

Còn bên này, bọn tây nó cũng chơi trò jacks đấy. nó cũng giốngnhu7 chơi chuyền vậy, mỗi tội đuội hơn nhiều. :D
 
Bây giờ mới thấy cái topic này, vào phát biểu phát.
Theo tớ thì dạy thơ là rất không ổn, kể cả có kiếm được bản dịch thì bọn trẻ con nó cũng khó cảm được lắm. Mà khoá học này kéo dài bao lâu hả mày, nếu lâu lâu thì may ra mày còn ép được chúng nó phùng mang trợn mắt được mấy câu chứ ngắn thì chịu. Nếu đủ thời gian có chăng dạy chũng nó hát cái bài Lý Cây Đa ấy. Thứ nhất đấy là quan họ, giai điệu khá đặc biệt. Thứ hai là nó ít từ mà lấy hơi nhiều, bọn trẻ con đỡ phải học.
Còn thì mày dạy chúng nó chơi ô ăn quan, nu na nu nống, chơi chuyền, nhảy dây, ùn đẩy gì đấy cũng được. Với cả tao đồng ý với My lu là nên dạy chúng nó nấu món gì đấy của VN, thế có phải thực tế hơn là dạy thơ xong thể nào nó cũng quên. Hoặc nếu mày dạy gì về Trung Thu thì nên cho chúng nó chuẩn bị 1 mâm cố Trung Thu, mày có biết làm đồ chơi từ quả bưởi gì gì đó thì dạy chúng nó cũng được. Rồi nhân bữa ăn lân la kể chuyện chú Cuội ôm cây đa bay lên giời (hay dị bản là đi tìm vợ cái khỉ gì ấy), thì tao nghĩ là dễ vào hơn. Dân tình ai chả thích ăn, đến lúc báo cáo thành tích cả lớp làm 1 bữa chúng nó xúm vào đông gấp mấy lần nhưng cái booth khác ấy.
Thế thôi còn tao cũng chịu chả biết gì hơn :D.
 
Chỉnh sửa lần cuối:
Hihi... Thank you mọi người nhiều lắm. Linh ngố với My lu ơi, dạy nấu ăn thì hay thật, nhưng mà bảo làm bánh trưng như con Yến gợi ý thì nghe chừng không được ổn lắm. Toàn trẻ con mà bảo chúng nó đợi luộc bánh trưng cho đến lúc chín thì e là hơi bất khả thi. Mà mọi người biết bọn Mỹ nấu ăn cái kiểu gì rồi đấy, chỉ có ra siêu thị mua mấy cái loại đồ trộn sẵn bỏ vào lò, xem hướng dẫn nhiệt độ bao nhiêu, nấu trong bao nhiêu phút rồi cứ thế nhất nhất mà làm. Mình có món gì đặc trưng mà nấu dễ thế không nhỉ? (Không kể mấy món trứng đâu nhá. :p)

Tiện đây post luôn bản dịch tiếng Anh bài "Trăng ơi từ đâu đến?" của Trần Đăng Khoa mọi người xem thử xem có được không. Không dịch được ca dao thì chắc phải mượn đỡ thơ ông thần đồng trẻ con này vậy. Hic

My dear Moon, where are you from?

My dear Moon, where are you from?
In a remote forest, I guess

As pink as a ripe grapefruit
You are floating over my roof

My dear Moon, where are you from?
It's a magic blue sea, isn't it?

As round as the eyes of a fish
You never close your eyelids

My dear Moon, where are you from?
You got here from a playground, perhaps?
Because you look like a real ball
That has been thrown into the sky

My dear Moon, where are you from?
You came out of your Mom's lullabies
Feeling pity for Cuoi, who's tending buffalos
Instead of going to school like other boys

My dear Moon, where are you from?
Have you shone brightly the dark roads
For the soldiers at night marching hard?
Now your light brightens my small yard

My dear Moon, where are you from?
Have you visited everywhere in the world?
Please tell me the brightest place
Or confirm mine is the best.

Người dịch: Phạm Thị Thanh Thủy
 
em thấy ý tưởng dịch ca dao hay đấy chứ. Giống như bản thân ca dao, bản dịch cũng có thể nhờ nhiều người góp ý, sửa dần để hoàn thiện thêm, chắc là cũng ko phải ko làm được.
em thử dịch vài câu rồi, khó nhưng mà nếu cố gắng chắc là cũng tạm. Các anh chị thấy có khả thi ko ạ?
 
Back
Bên trên