Trịnh Thường Trường An
(che_guevara)
Active Member
--Bất kì 1 nhà nước nào cũng cần có 1 phương pháp quản lí người dân. Người dân Việt Nam vốn có truyền thống 1 gia đình nhiều thế hệ, cộng với nhu cầu đi lại thấp của thời kì chiến tranh nên thời chiến, người dân được quản lí theo "hộ dân". Để chứng minh là nơi đó có 1 "hộ dân" như thế sinh sống thì hộ đó có 1 quyển sổ là "sổ hộ khẩu" trong đó ghi rõ tên tuổi người chủ gia đình (chủ hộ) và người thân (người có quan hệ với chủ hộ). Tuy nhiên, hiện nay đời sống đã khá lên, nhu cầu đi lại của 1 bộ phận dân cư tăng, thì cách quản lí bằng hộ khẩu liệu có còn phù hợp?:-?
1. Bất cập của sổ hộ khẩu
-a. Nhắc 1 tí về thời chiến:
--Tác dụng chính của sổ hộ khẩu là: "Chứng minh rằng đang có 1 hộ dân sinh sống ở 1 nơi nào đó". Trong thời chiến, kiểu quản lí bao cấp dù phát huy được mặt tích cực về an ninh, nhưng vô tình cũng đưa cho quyển sổ hộ khẩu những đặc quyền. Ví dụ như có sổ hộ khẩu ở 1 nơi nào đó thì mới được lấy sổ tem phiếu (sổ gạo) để lấy đồ ăn (gạo, thịt, rau, mắm...), bầu cử, đi khám bệnh ở cơ sở y tế, đưa con đi học được ở trường thuộc khu vực đó. Chính việc "quá quan trọng hóa" sổ hộ khẩu đã dẫn đến những bất cập mà bây giờ chúng ta, mình và các bạn, phải chịu đựng và kêu là "hành dân". /
-b. Đến những bất cập trong thời bình:
--Như đã nói ở trên, việc quan trọng hóa quyển sổ hộ khẩu và tâm lí quen dùng sổ hộ khẩu của người dân đã gây ra nhiều bất cập. Đáng kể nhất là:
---Việc các dịch vụ hành chính công nhũng nhiễu người dân:
Do biết được tầm quan trọng của sổ hộ khẩu, 1 số công chức thoái hóa đã sử dụng việc làm sổ hộ khẩu để vòi vĩnh tiền của nhân dân, nói gọn là 1 hành vi tham ô. Ví dụ như khi người dân đến làm hộ khẩu thì nói là thiếu giấy tờ nọ, giấy tờ kia. Đến khi đủ thì lại nói là thiếu tiếp. Chỉ khi nào xì ra tí tiền uống trà thì mới gọi là đủ. Ngay như ông Tráng A Pao, chủ tịch hội đồng dân tộc của Quốc hội, mà còn bị "hành" thì dân thường còn bị thế nào nữa, nhỉ? Theo báo chí thì trường hợp ông này là không đưa "tiền trà nước". (Bấm vào đường dẫn để xem chi tiết.)
---Sổ hộ khẩu không làm tròn chức năng quản lí:
Vì thực tế là có chuyện xì "tiền trà nước" là có ngay 1 quyển sổ hộ khẩu ngon lành nên chuyện 1 người có tên trong sổ hộ khẩu ở nơi này nhưng đang sống ở nơi khác (thậm chí có tên trong 3 quyển sổ hộ khẩu trở lên) là chuyện thường ngày với những người khá giả. 1 ông dùng tiền mua 1 cái hộ khẩu ở TP HCM và 1 cái ở Hà Nội thì đã làm sai lệch số liệu thống kê về dân cư.
Còn đối với những người lao động nghèo, dù sống ở 1 khu vực nào đó từ lâu (từ thời các cụ kị) nhưng do 1 vài lí do mà bị mất sổ hộ khẩu; hoặc trường hợp sống và lao động ở 1 khu vực đã lâu nhưng chưa có đủ tiền để mua đất thì lại không được làm sổ hộ khẩu. Điều đó tương đương với việc bị mất quyền làm giấy khai sinh cho con cháu, quyền bầu cử ,quyền đưa con đi học trường công lập tại địa bàn đó dù có thể là người trong khu đó thừa biết là người đó sống ở đó đã lâu. (Theo luật hiện nay về hộ khẩu, phải vừa có đất ở tại địa phương và có việc làm ổn định thì mới được nhập hộ khẩu). Đối với những người nhập cư nghèo từ nông thôn ra thành thị kiếm sống, hộ khẩu là 1 cơn ác mộng 8-} . (Bấm vào đường dẫn để xem chi tiết).
Rõ ràng là, cách quản lí dân cư theo kiểu sổ hộ khẩu không hoàn thành được nhiệm vụ quản lí dân cư của nó.[-(
---Rắc rối:
Theo luật di trú, muốn làm hộ khẩu ở khu vực nào đó thì phải có chỗ ở cố định (nhà đất) và việc làm ổn định. Mặt khác, muốn mua đất làm nhà ở 1 khu vực thì phải có hộ khẩu ở khu vực đó !!!! 8-} . Điều này rõ ràng là lòng vòng và vô lí, gây nhiều phiền nhiễu cho người dân.
---(Mở rộng và lạc đề) Bất công xã hội:
Hiện tượng có những gia đình nghèo sống ở 1 khu vực hàng chục năm nhưng không đủ điều kiện để làm sổ hộ khẩu ( do thuê nhà chẳng hạn) hoặc bị mất sổ hộ khẩu, nay vì thủ tục rườm rà mà không làm được sổ hộ khẩu. Gia đình khác mới dọn về vài năm mà lên đút chút tiền, "mua" được sổ hộ khẩu rồi về khoe. 2 cái này thật phản cảm :|
Thêm nữa, Hiến pháp Việt Nam khẳng định công dân Việt Nam có quyền tự do cư trú, đi lại trong nước cũng như ra nước ngoài (điều 10 Hiến pháp 1946). Cơ chế sổ hộ khẩu hiện nay rõ ràng là ràng buộc 1 bộ phận người dân vào 1 chỗ, ngăn cản việc đi lại của họ. Điều này rõ ràng là không hợp lí.
--Như thế có nghĩa là: sổ hộ khẩu không những không làm tròn chức năng quản lí của nó mà còn trở thành công cụ của các quan chức thoái hóa gây phiền nhiễu cho người dân và tạo ra các bất công xã hội.[-(
2. Bàn về giải pháp khắc phục
--Quay lại với vấn đề chính là quản lí người dân. 1 giải pháp khắc phục cho tình trạng hiện nay là quản lí bằng thẻ chứng minh nhân dân. Mỗi công dân Việt Nam khi đến tuổi trưởng thành không phân biệt giàu nghèo, sắc tộc đều được phát 1 số chứng minh nhân dân. Nếu bây giờ lưu thông tin cá nhân (ngày tháng năm sinh, số chứng minh thư...) của mỗi người vào 1 hệ thống máy tính, khi cần tra thông tin về ai đó thì cơ quan pháp luật chỉ việc nhập số chứng minh thư của người đó vào máy là biết. Cách quản lí này có vẻ đỡ phiền nhiễu hơn dùng sổ hộ khẩu.
--Nhưng với điều kiện hiện nay, việc dùng chứng minh thư điện tử có thể gặp 1 số khó khăn như:
---Các dịch vụ hành chính đã quen với việc dùng sổ hộ khẩu để lưu trữ thông tin. Vì vậy muốn thay đổi từ việc lưu trữ dựa trên sổ hộ khẩu sang chứng minh thư điện tử có nghĩa là chuyển toàn bộ thông tin từ giấy sang kho dữ liệu điện tử.
---Việc lưu trữ thông tin vào kho dữ liệu trên mạng máy tính sẽ gặp hạn chế ở vùng sâu vùng xa.
--Mọi người nghĩ thế nào về vấn đề này ạ :-?
--------
Nguồn vietnamnet, tuoitreonline và các phiên họp Quốc hội.
1. Bất cập của sổ hộ khẩu
-a. Nhắc 1 tí về thời chiến:
--Tác dụng chính của sổ hộ khẩu là: "Chứng minh rằng đang có 1 hộ dân sinh sống ở 1 nơi nào đó". Trong thời chiến, kiểu quản lí bao cấp dù phát huy được mặt tích cực về an ninh, nhưng vô tình cũng đưa cho quyển sổ hộ khẩu những đặc quyền. Ví dụ như có sổ hộ khẩu ở 1 nơi nào đó thì mới được lấy sổ tem phiếu (sổ gạo) để lấy đồ ăn (gạo, thịt, rau, mắm...), bầu cử, đi khám bệnh ở cơ sở y tế, đưa con đi học được ở trường thuộc khu vực đó. Chính việc "quá quan trọng hóa" sổ hộ khẩu đã dẫn đến những bất cập mà bây giờ chúng ta, mình và các bạn, phải chịu đựng và kêu là "hành dân". /
-b. Đến những bất cập trong thời bình:
--Như đã nói ở trên, việc quan trọng hóa quyển sổ hộ khẩu và tâm lí quen dùng sổ hộ khẩu của người dân đã gây ra nhiều bất cập. Đáng kể nhất là:
---Việc các dịch vụ hành chính công nhũng nhiễu người dân:
Do biết được tầm quan trọng của sổ hộ khẩu, 1 số công chức thoái hóa đã sử dụng việc làm sổ hộ khẩu để vòi vĩnh tiền của nhân dân, nói gọn là 1 hành vi tham ô. Ví dụ như khi người dân đến làm hộ khẩu thì nói là thiếu giấy tờ nọ, giấy tờ kia. Đến khi đủ thì lại nói là thiếu tiếp. Chỉ khi nào xì ra tí tiền uống trà thì mới gọi là đủ. Ngay như ông Tráng A Pao, chủ tịch hội đồng dân tộc của Quốc hội, mà còn bị "hành" thì dân thường còn bị thế nào nữa, nhỉ?
Theo báo chí thì trường hợp ông này là không đưa "tiền trà nước". (Bấm vào đường dẫn để xem chi tiết.)---Sổ hộ khẩu không làm tròn chức năng quản lí:
Vì thực tế là có chuyện xì "tiền trà nước" là có ngay 1 quyển sổ hộ khẩu ngon lành nên chuyện 1 người có tên trong sổ hộ khẩu ở nơi này nhưng đang sống ở nơi khác (thậm chí có tên trong 3 quyển sổ hộ khẩu trở lên) là chuyện thường ngày với những người khá giả. 1 ông dùng tiền mua 1 cái hộ khẩu ở TP HCM và 1 cái ở Hà Nội thì đã làm sai lệch số liệu thống kê về dân cư.
Còn đối với những người lao động nghèo, dù sống ở 1 khu vực nào đó từ lâu (từ thời các cụ kị) nhưng do 1 vài lí do mà bị mất sổ hộ khẩu; hoặc trường hợp sống và lao động ở 1 khu vực đã lâu nhưng chưa có đủ tiền để mua đất thì lại không được làm sổ hộ khẩu. Điều đó tương đương với việc bị mất quyền làm giấy khai sinh cho con cháu, quyền bầu cử ,quyền đưa con đi học trường công lập tại địa bàn đó dù có thể là người trong khu đó thừa biết là người đó sống ở đó đã lâu. (Theo luật hiện nay về hộ khẩu, phải vừa có đất ở tại địa phương và có việc làm ổn định thì mới được nhập hộ khẩu). Đối với những người nhập cư nghèo từ nông thôn ra thành thị kiếm sống, hộ khẩu là 1 cơn ác mộng 8-} . (Bấm vào đường dẫn để xem chi tiết).
Rõ ràng là, cách quản lí dân cư theo kiểu sổ hộ khẩu không hoàn thành được nhiệm vụ quản lí dân cư của nó.[-(
---Rắc rối:
Theo luật di trú, muốn làm hộ khẩu ở khu vực nào đó thì phải có chỗ ở cố định (nhà đất) và việc làm ổn định. Mặt khác, muốn mua đất làm nhà ở 1 khu vực thì phải có hộ khẩu ở khu vực đó !!!! 8-} . Điều này rõ ràng là lòng vòng và vô lí, gây nhiều phiền nhiễu cho người dân.
---(Mở rộng và lạc đề) Bất công xã hội:
Hiện tượng có những gia đình nghèo sống ở 1 khu vực hàng chục năm nhưng không đủ điều kiện để làm sổ hộ khẩu ( do thuê nhà chẳng hạn) hoặc bị mất sổ hộ khẩu, nay vì thủ tục rườm rà mà không làm được sổ hộ khẩu. Gia đình khác mới dọn về vài năm mà lên đút chút tiền, "mua" được sổ hộ khẩu rồi về khoe. 2 cái này thật phản cảm :|
Thêm nữa, Hiến pháp Việt Nam khẳng định công dân Việt Nam có quyền tự do cư trú, đi lại trong nước cũng như ra nước ngoài (điều 10 Hiến pháp 1946). Cơ chế sổ hộ khẩu hiện nay rõ ràng là ràng buộc 1 bộ phận người dân vào 1 chỗ, ngăn cản việc đi lại của họ. Điều này rõ ràng là không hợp lí.
--Như thế có nghĩa là: sổ hộ khẩu không những không làm tròn chức năng quản lí của nó mà còn trở thành công cụ của các quan chức thoái hóa gây phiền nhiễu cho người dân và tạo ra các bất công xã hội.[-(
2. Bàn về giải pháp khắc phục
--Quay lại với vấn đề chính là quản lí người dân. 1 giải pháp khắc phục cho tình trạng hiện nay là quản lí bằng thẻ chứng minh nhân dân. Mỗi công dân Việt Nam khi đến tuổi trưởng thành không phân biệt giàu nghèo, sắc tộc đều được phát 1 số chứng minh nhân dân. Nếu bây giờ lưu thông tin cá nhân (ngày tháng năm sinh, số chứng minh thư...) của mỗi người vào 1 hệ thống máy tính, khi cần tra thông tin về ai đó thì cơ quan pháp luật chỉ việc nhập số chứng minh thư của người đó vào máy là biết. Cách quản lí này có vẻ đỡ phiền nhiễu hơn dùng sổ hộ khẩu.
--Nhưng với điều kiện hiện nay, việc dùng chứng minh thư điện tử có thể gặp 1 số khó khăn như:
---Các dịch vụ hành chính đã quen với việc dùng sổ hộ khẩu để lưu trữ thông tin. Vì vậy muốn thay đổi từ việc lưu trữ dựa trên sổ hộ khẩu sang chứng minh thư điện tử có nghĩa là chuyển toàn bộ thông tin từ giấy sang kho dữ liệu điện tử.
---Việc lưu trữ thông tin vào kho dữ liệu trên mạng máy tính sẽ gặp hạn chế ở vùng sâu vùng xa.
--Mọi người nghĩ thế nào về vấn đề này ạ :-?
--------
Nguồn vietnamnet, tuoitreonline và các phiên họp Quốc hội.
