Thơ Xuân Quỳnh

Trần Lan Vy
(sweetcandy)

Moderator
Mùa Hoa Doi


Bây giờ mùa hoa doi
Trắng một vùng Quãng Bá
Sóng ven hồ cứ vỗ
Xanh một vùng cây tre

Ta đến rồi ta đi
Bao lần anh có nhớ
Dưới vòm cây lặng lẽ
Dưới vòm cây chờ mong

Cánh buồm trôi ngoài sân
Bò tập cày trên bãi
Nâu một vùng đất mới
Đợi tay người gieo trồng...

Anh có đi cùng em
Đến những miền đất lạ
Đến những ngày hái quả
Đến những ngày thương yêu

Qua nắng sớm mưa chiều
Qua chặng đường tàn phá
Qua rất nhiều nổi khổ
Qua rất nhiều niềm vui...

Anh có nghe hoa rơi
Quanh cho mình đứng đó
Hoa ơi sao chẳng nói
Anh ơi sao lặng thinh
Đốt lòng em câu hỏi:
"Yêu em nhiều không anh?"
 
Thuyền và Biển

Em sẽ kể anh nghe
Chuyện con thuyền và biển

"Từ khi nào chẳng biết
Thuyền nghe lời biển khơi
Cánh hải âu, sống biếc
Đưa thuyền đi muôn nơi

Lòng thuyền nhiều khát vọng
Và tình biển bao la
Thuyền đi hoài không mõi
Biển vẫn xa...còn xa

Những đêm trăng hiền từ
Biển như cô gái nhỏ
Thầm thì gửi tâm tư
Quanh mạng thuyền sóng vỗ

Cũng có khi vô cớ
Biển ào ạt xô thuyền
(Vì tình yêu muôn thuở
Có bao giờ đứng yên?)

Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mang nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu, về đâu.

Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau-rạn vỡ
Nếu từ giã thuyền rồi
Biển chỉ còn sóng gió"

Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố.
 
Chuyện cổ tích về loài người

Trời sinh ra trước nhất
Chỉ toàn là trẻ con
Trên trái đất trụi trần
Không dáng cây ngọn cỏ
Mặt trời cũng chưa có
Chỉ toàn là bóng đêm
Không khí chỉ màu đen
Chưa có màu sắc khác

Mắt trẻ con sáng lắm
Nhưng chưa thấy gì đâu!
Mặt trời mới nhô cao
Cho trẻ con nhìn rõ
Màu xanh bắt đầu cỏ
Màu xanh bắt đầu cây
Cây cao bằng gang tay
Lá cỏ bằng sợi tóc
Cái hoa bằng cái cúc
Màu đỏ làm ra hoa

Chim bấy giờ sinh ra
Cho trẻ nghe tiếng hót
Tiếng hót trong bằng nước
Tiếng hót cao bằng mây
Những làn gió thơ ngây
Truyền âm thanh đi khắp
Muốn trẻ con được tắm
Sóng bắt đầu làm sông
Sông cần đến mênh mông
Biển có từ thuở đó
Biển thì cho ý nghĩ
Biển sinh cá sinh tôm
Biển sinh những cánh buồm
Cho trẻ con đi khắp
Đám mây cho bóng rợp
Trời nắng mây theo che
Khi trẻ con tập đi
Đường có từ ngày đó
Nhưng còn cần cho trẻ
Tình yêu và lời ru
Cho nên mẹ sinh ra
Để bế bồng chǎm sóc

Me mang về tiếng hát
Từ cái bống cái bang
Từ cái hoa rất thơm
Từ cánh cò rất trắng
Từ vị gừng rất đắng
Từ vết lấm chưa khô
Từ đầu nguồn cơn mưa
Từ bãi sông cát vắng...

Biết trẻ con khao khát
Chuyện ngày xưa, ngày sau
Không hiểu là từ đâu
Mà bà về ở đó
Kể cho bao chuyện cổ:
Chuyện con cóc, nàng tiên
Chuyện cô tấm ở hiền
Thằng Lý Thông ở ác...
Mái tóc bà thì bạc
Con mắt bà thì vui
Bà kể đến suốt đời
Cũng không sao hết chuyện
Muốn cho trẻ hiểu biết
Thế là bố sinh ra
Bố bảo cho biết ngoan
Bố dạy cho biết nghĩ
Rộng lắm là mặt bể
Dài là con đường đi
Núi thì xanh và xa
Hình tròn là trái đất...

Chữ bắt đầu có trước
Rồi có ghế có bàn
Rồi có lớp có trường
Và sinh ra thầy giáo...
Cái bẳng bằng cái chiếu
Cục phấn từ đá ra
Thầy viết chữ thật to:
"Chuyện loài người" trước nhất.
 
Chỉ Một Mình Anh

Xuân Quỳnh


Anh! Chỉ một mình anh
Biết trả cho em những ngày đã mất
Và mang đến mùa xuân trong những giờ lạnh nhất
Là anh, chỉ một mình anh


Có phải vì anh
Khi nghe anh nói
Mà tim em xao xuyến bồi hồi

Có phải chỉ vì anh mà cỏ xanh im lặng
Bỗng xôn xao xuân đến cựa mình
Có phả vì anh mà muà xuân đến vội
Mà mây mù trên nuoc bập bùng trôi
Có phải vì anh mà lòng em bừng nắng
Và diụ dàng, tất cả vì anh

Nhưng không, anh nói không
Là mặt trời rơi ngay xuống đất
Là tất cả trên đời em mất
Khi anh nói Không...
 
Nói cùng anh


Em vẫn biết đấy là điều đã cũ
Chuyện tình yêu, quan trọng gì đâu:
Sự gắn bó giữa hai người xa lạ
Nỗi vui buồn đem chia sẻ cùng nhau

Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn
Hôm nay yêu, mai có thể xa rồi
Niềm đau đớn tưởng như vô tận
Bỗng có ngày thay thế một niềm vui

Điều hôm nay ta nói, ngày mai
Người khác lại nói lời yêu thuở trước
Đời sống chẳng vô cùng, em biết
Và câu thơ đâu còn mãi ngày sau

Chẳng có gì quan trọng lắm đâu
Như không khí, như màu xanh lá cỏ
Nhiều đến mức tưởng như chẳng có
Trước cuộc đời rộng lớn mênh mang

Nhưng lúc này anh ở bên em
Niềm vui sướng trong ta là có thật
Như chiếc áo trên tường, như trang sách
Như chùm hoa mở cánh trước hiên nhà

Em hiểu rằng mỗi lúc đi xa
Tình anh đối với em là xứ sở
Là bóng rợp trên con đường nắng lửa
Trái cây thơm trên miền đất khô cằn

Đó Tình yêu em muốn nói cùng anh
Nguồn gốc của muôn ngàn khát vọng
Lòng tốt để duy trì sự sống
Cho con người thực sự Người hơn.
 
Sóng


Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sóng không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.

Ôi con sóng ngày xư a
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ.

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?

- Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Những con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương.

Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dẫu muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
 
Xuân Quỳnh đã từng viết "nếu ngày mai em không làm thơ nữa", nhưng tất cả chúng ta đều biết rằng điều đó không bao giờ xảy ra. XQ làm thơ như chị đang yêu, thơ với chị chính là sự tồn tại. Tôi có cảm giác nhiều lúc chị không ý thức là mình đang làm thơ, chị viết như cách một cô gái ngả đầu lên vai người mình yêu mà kể chuyện.
Tại sao thơ tình XQ được nhiều người yêu đến thế? Có lẽ tại thơ chị giản dị và chân thành. Thơ chị là thơ của một người phụ nữ dịu dàng, một tâm hồn người mẹ hiền hoà.
Tôi đến với thơ XQ trước hết bằng sự đồng cảm với những tâm sự sâu lắng trong thơ chị. Tâm sự của một người con gái lớn lên trong lẻ loi, dù cho cuộc đời chị có lúc đã yên bình, hạnh phúc nhưng trong thẳm sâu tiềm thức vẫn canh cánh một nỗi cô đơn lẻ loi.
Mùa thu nay sao bão mưa nhiều
Những cửa sổ con tàu chẳng dóng
Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm
Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh.
Chị có một dự cảm khôg an bình về ngày mai. Tình yêu đến và đi, mong manh vô cùng,tựa như chút nắng thuỷ tinh trong buổi chiều hoang vắng của cuộc đời." Hôm nay yêu mai có thể xa rồi"
Chị lo lắng cho ngày mai, luôn như nhìn thấy cái chết dù đó là khi say đắm trong tình yêu
Cuộc đời như dài thế
Năm tháng vấn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Tôi cảm giác như trong chị, bao giờ cũng thế, luôn mang nỗi đơn độc ." Chỉ có sóng và em". Chị từng viết như vậy, và tôi cũng không biết đến khi nào chị mới yên bình, chị đã mất, nhưng trái tim chị không thôi thao thức:
"Trái tim đập những điều không thể nói
Trái tim đập cồn cào cơn đói
Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn?"
 
Em thích bài thơ này của Xuân Quỳnh:

Bài thơ viết cho mình và những người con gái khác

I
Các cô gái cùng thời với tôi
Tôi giống các cô và lại khác các cô
Trán tôi dô ra bướng bỉnh hơn, bàn tay thô lại còn vụng nữa.
Vụng đến nỗi không chỉ mó tới đâu là đổ vỡ
Mà khi nói chuyện với ai, tôi thấy tay thừa không biết dấu vào đâu
Như các cô, tôi có một tình yêu rất sâu
Rất dữ dội những không bao giờ yêu được hết
Ở các cô, các cô âm thầm chịu đựng
Cho đến ngày tình yêu đấy tắt đi
Còn ở tôi, tôi mang nó nặng nề
Muốn nguôi quên, nó lại ngày càng lớn
Luôn xáo động, tôi không sao ngủ được
Không làm sao có thể ngồi yên
Tôi sợ màu trời sau khung cửa bình yên
Con đường vắng, người đi và rừng cây lặng gió
Tôi yêu những dòng sông mùa nước lũ
Sau phá phách ngàn đời vẫn là một lượng phù sa....

II
Dẫu sao con trai cũng là đáng quý
Mỗi người sinh ra đã hướng sẵn một chân trời
Việc hôm nay họ không để đến ngày mai
Họ lượng sức, lượng đường: " đi phải đến"
Đầu óc họ đã quen tính toán
Mỗi khoản trong đời đều xếp thành ngăn:
Ngăn làm thơ, đánh giặc, gia đình
Tình yêu nữa, cũng trong ngăn của họ
Ôi con trai thật là kỳ lạ
Tôi yêu tất cả mọi người mà chẳng yêu được riêng ai
Không sĩ diện đâu, nếu tôi yêu một người
Tôi sẽ yêu anh ta hơn anh ta yêu tôi nhiều lắm
Tôi yêu anh dẫu ngàn lần cay đắng...

Co gái chúng mình mang tiếng nhỏ nhen chật hẹp
Nhưng hơn bọn con trai cái đức biết hy sinh
Ta yêu người con trai không phảo vì chính mình
Mà họ yêu ta vì họ yêu chính họ
Được yêu hai lần, họ cao lên một bậc
Ta không được yêu, cảm thấy thấp dần đi
Vì chính ta cũng chẳng yêu ta
....
III
Và cả anh nữa, anh yêu của em
Khi anh nói yêu em, trái tim em đập chừng mạnh quá
Mạnh đến nỗi em tưởng là nghe ró
Tiếng tim anh đang đập vì em
Em yêu anh, yêu anh như điên
Em viết những bài thơ tình yêu tưởng anh là ý tứ
Trán em bớt dô ra bàn tay không vụng nữa
Tay này đây, em may áo cho anh
Bán sẽ cắm hoa, tường sẽ treo tranh
Em sẽ làm theo những điều anh mơ ước
Và khi nào buồn, em sẽ hát
Bài hát tình yêu ca ngợi con trai

Khi chỉ anh nghe, hát cho cảmọi người
Để họ biết thế nào là hạnh phúc
Em yêu sự thông minh hóm hỉnh
Đến thói thường hay cáu gắt của anh
Nếu đời anh đã xếp thành ngăn
Em sẽ đảo tung lề thói cũ
Điều đơn giản anh hiểu ra tất cả
Rằng tình yêu khồn thể tách rời
Khi ấy em là cơ thể anh rồi
Nếu cắt đi anh sẽ ngàn lần đau đớn

Nhưng mà anh thì vẫn là anh
Anh không thể vượt qua bọn con trai ấy nữa
Anh tính nỗi đau, niềm vui bằng tháng, bằng tuần lễ
Nhưng với em, em hiến cảmột đời
Anh tiếc thời gian chúng ta đã qua rồi
Em, em biết không gì mất được
Bài thơ nói về trái tim anh lại viét bằng bộ óc
Đọc bài thơ yêu, em thấy sự chia xa
Và bỗng nhiên em lại bơ vơ
Tay vẫn vụng, trán dô ra như trước
Biết bao giờ em trở nên tốt được
Vì khi già tay còn vụng về hơn...

Em thích thơ Xuân Quỳnh ở chỗ, tình yêu mà Xuân Quỳnh viết vừa mãnh liệt lại vừa chân thật, không hoa mỹ, không thậm xưng, nhưng đúng là tình yêu ấy rất cuồng nhiệt.
 
Back
Bên trên