Chuyển ngữ trong khoa học, kỹ thuật

C

Nguyễn Việt Hùng
(Cantab)

New Member
Topic này được mở ra với mục đích trao đổi kinh nghiệm khi dịch thuật các thuật ngữ khoa học kỹ thuật sang tiếng Việt. Hy vọng các bạn tham gia đóng góp và trao đổi nhằm giúp đỡ nhau trong công việc. Thân mến, Hùng.

Một vài từ mở đầu:

- Simulated Annealing = (Phương pháp) luyện kim

- Dynamic programming = Qui hoạch động

- Linear Programming = Qui hoạch tuyến tính

- Expectation Maximization (EM) = Cực đại (hóa) mong muốn ????

- Random walk : Bước ngẫu nhiên ??


Mời anh em tiếp tục đê :)
 
Bác Hùng mở topic này rất hay và có ý nghĩa. Nhiều khi đọc sách tham khảo tiếng Anh có nhiều từ khoa học em không biết nghĩa tiếng Việt là gì, nhiều từ hình như cũng không có nghĩa tương ứng trong tiếng Việt hay sao ấy. Ví dụ từ "dynamic programming" em toàn hiểu là "lập trình động".

Có ai biết từ "operations research" dịch sang tiếng Việt là gì không? Nghiên cứu các toán tử?
 
TRong lý thuyết đồ thị có 1 số khái niệm cơ bản thế này, ai có thể dịch sang tiếng Việt tương ứng được không:
-walk
-trail
-path
-cycle (chu trình)
-tour
-Euler trail
-Euler tour
-Hamilton path
-Hamilton cycle (chu trinh Hamilton)
 
Oprations không có nghĩa là toán tử (opearators) mà nghĩa là điều khiển, hoạt động. Operations research trong tiếng Việt dịch là Vận trù học. GS Hoàng Tụy của VN là một trong những nhà khoa học có đóng góp ban đầu quan trọng cho ngành này hồi sơ khai.
 
Nguyễn Thành Trung đã viết:
TRong lý thuyết đồ thị có 1 số khái niệm cơ bản thế này, ai có thể dịch sang tiếng Việt tương ứng được không:
-walk
-trail
-path
-cycle (chu trình)
-tour
-Euler trail
-Euler tour
-Hamilton path
-Hamilton cycle (chu trinh Hamilton)
Nhấn để mở rộng...

Trước hết anh em review lại về định nghĩa qua đó tìm cách dịch ngắn gọn, dễ hiểu nhất.

Walk là dãy hữu hạn các cạnh trên đồ thị mà một cạnh có đỉnh chung với cạnh ngay trước và ngay sau của nó.

Trail là walk mà các cạnh có số lần viếng thăm đều là duy nhất (chỉ xuất hiện một lần)

Path là trail mà các số lần viếng thăm các đỉnh cũng là duy nhất (có thể đỉnh đầu hoặc đỉnh cuối thì không, trong trường hợp chu trình).


Tour có thể là trail hoặc path (thùy bài toán) (có thể) cộng với điều kiện quay về đỉnh xuất phát.


Vậy có lẽ ta đồng ý gọi:

- Walk: đường đi

- Trail: đường đi đơn cạnh

- Path: đường đi đơn (đỉnh, cạnh).
 
Cảm ơn anh Hùng, thế còn : Combinatorial Algorithms, combinatorial optimization có phải dịch là "thuật toán tổ hợp" và "tối ưu tổ hợp" không ạ? Em đọc mà không thấy liên quan đến toán học tổ hợp (combinatorics) nhiều lắm.
 
Nguyễn Thành Trung đã viết:
Cảm ơn anh Hùng, thế còn : Combinatorial Algorithms, combinatorial optimization có phải dịch là "thuật toán tổ hợp" và "tối ưu tổ hợp" không ạ? Em đọc mà không thấy liên quan đến toán học tổ hợp (combinatorics) nhiều lắm.
Nhấn để mở rộng...


Em dịch đúng rồi đấy.

Liên quan chứ.
 
Để trợ giúp các bạn trong dự án Wikipedia VN lẫn công việc chuyển ngữ trong KHKT, mình post lên đây một cuốn từ điển nhỏ trong KHKT xuất bản năm 1976! do một số nhà khoa học VN biên soạn và hiệu đính.

Cheers,

Hùng


PS Tuy nhiên không hiểu sao mình không attach được file nhỉ? (không có chức nănng đó)
 
Anh không phải mod hay admin nên không thể up lên được đâu. Anh có thể nhờ 1 mod nào đó up hộ lên cũng đựơc hoặc vào trang : http://www.yousendit.com . Anh nhớ up lên nhé, em cũng quan tâm đến vấn đề này mà :) .

Mà em thấy bây giờ thuật ngữ về tin học của Vn thiếu nhiều lắm. Đọc 1 số quyển sách dịch thấy cứ loạn cả lên. Còn các thuật ngữ về KH cơ bản thì chắc là cũng khá đầy đủ vì KH cơ bản nước mình có từ lâu rồi. Chỉ tội là mình không biết thôi.
 
Có ai học về AI không? Chữ "machine learning" dịch sang tiếng Việt là gì nhỉ? Hồi trước có đọc ở 1 trang nó dịch là "học máy" nhưng mà nghe cứ khó chịu thế nào ấy.
 
Nguyễn Thành Trung đã viết:
Có ai học về AI không? Chữ "machine learning" dịch sang tiếng Việt là gì nhỉ? Hồi trước có đọc ở 1 trang nó dịch là "học máy" nhưng mà nghe cứ khó chịu thế nào ấy.
Nhấn để mở rộng...

:), thế em có cách dịch nào hay hơn không?
 
Em chưa dịch đựơc từ này anh ạ. Em không hiểu trong các hội thảo ở Vn thì người ta dịch thế nào nhỉ :-/ ? Hay bê nguyên cả từ tiếng Anh vào. Ngày xưa em tưởng là nó nói về phần cứng máy tính :D, nhưng mà đọc thì thấy toàn nói về math.logic với cả xác suất.
 
Nguyễn Việt Hùng đã viết:
- Simulated Annealing = (Phương pháp) luyện kim
Nhấn để mở rộng...

SA nên dịch là phương pháp nhiệt luyện mô phỏng thì chính xác hơn.
 
Nguyễn Việt Hùng đã viết:
- Expectation Maximization (EM) = Cực đại (hóa) mong muốn ????
Nhấn để mở rộng...

Expectation có nghĩa kiểu như giá trị phỏng/ước đoán.
Nói chung không nên dịch ra tiếng Việt những thứ này, dễ dẫn đến khó khăn cho người học.

/Thanh
 
Các bác cho em hỏi "Pattern Recognition" có nghĩa tương ứng tiếng Việt không nhỉ? Tạm dịch là: "Nhận dạng mẫu vật" có chính xác không?
Trong đấy có 1 thuật toán là : "Perceptron Algorithm" dịch là gì?
 
Nguyễn Thành Trung đã viết:
Các bác cho em hỏi "Pattern Recognition" có nghĩa tương ứng tiếng Việt không nhỉ? Tạm dịch là: "Nhận dạng mẫu vật" có chính xác không?
Trong đấy có 1 thuật toán là : "Perceptron Algorithm" dịch là gì?
Nhấn để mở rộng...

Mẫu vật nghe nó cứ như thế nào áy. Dùng "mẫu thức" hoặc "mẫu hình" có hơn ko?

Xem 1 số phân tích về từ mẫu trên Wikipedia

http://vi.wikipedia.org/wiki/Mẫu
 
Bạn phải đăng nhập hoặc đăng ký để phản hồi tại đây.
Back
Bên trên