Trần Hồng Dương
(Koyo)
New Member
Đây là bài viết về nước Nhật được nhìn theo khía cạnh hài hước, tác giả là ai ko biết
,nói chung là chỉ có giá trị giải trí thui,nhưng cũng để lại chút gì đó ko đến nỗi nhàm chán lắm.Phải nói mở đầu dài dòng như thế,vì ko khéo mọi người lai kêu la tui bôi bác Nhật bủn. :x
KHÁI YẾU
Nhật bản là một cường quốc kinh tế.Sau thất bại ở cuộc chiến tranh Thái Bình Dương, nền kinh tế Nhật phát triển hết sức nhanh chóng. Không rõ người Nhật làm thế nào mà đánh nhau với Thái Bình Dương được.
Về lịch sử, sau cuộc cải cách Minh Trị, nước Nhật đã trở nên “minh trị” hơn trông thấy.
Nước Nhật rất hẹp. Bác lái tàu điện lỡ ngủ gật một chút là tàu chạy ra ngoài biên giới mất tiêu. Nói thế có vẻ hơi quá lời. Nhưng lỡ anh phi công máy bay ngủ quên một chút thì chắc là bay ra ngoài biên giới thật.
Về khí hậu, điểm đặc biệt là nước Nhật có rất nhiều bão và động đất.
CHÍNH TRỊ
Về cơ bản nước Nhật có một nền chính trị dân chủ . Tuy nhiên, phần đông người Nhật cho rằng đó không phải là một nền chính trị của dân, do dân, vì dân, mà đó là nền chính trị của dân, do những tên bất hảo, và vì những kẻ lắm tiền.
Nhật bản có Thiên Hoàng. Công việc chính của Thiên Hoàng là vẫy tay trước dân chúng vào các dịp lễ tết, đi xem SUMO, chào hỏi các vị khách nước ngoài… và họ gọi đó là “Tượng trưng”.
Trên chính trường, một cách khá kì quặc là cứ mỗi khi cần quyết định điều gì là y như rằng bất đồng ý kiến. Đến mức hoàn hảo. Sau một hồi cãi lộn chán chê trên quốc hội, rốt cuộc người có thế lực nói một câu là hết. Đại để như: “không làm như thế thì hết sức nguy hiểm” hay “bây giờ bỏ lỡ cơ hội thì sẽ bị cô lập trên chính trương quốc tế”…. Tất cả nghị luận lôi thôi đều trở nên vô nghĩa. Không hiểu sao hỗn loạn xẹp lép ngay cứ như bốc phét. Không chừng chính hỗn loạn mới là bốc phét.
TÔN GIÁO
Ở Nhật Bản, sau khi tan việc thường rất hay thấy vài người tụ tập nhau đi uống rượu. Đây dường như là một nghi thức tôn giáo. Không ngờ lại có nhiều người Nhật ngoan đạo như vậy. Thêm vào đấy, mỗi lần như vậy họ đều không tiếc tiền lễ. :beerchug:
Tuy nhiên, nhìn chung thì người Nhật sùng bái khá lộn xộn. Tết ra đền, thanh minh viếng mộ, lúc cưới hỏi thì lại ra nhà thờ. Đây là điểm chúng ta đáng học tập. Nhìn lại lịch sử loài người, tôn giáo đem lại hoà bình thì ít mà là nguyên nhân cho các cuộc chiến tranh thì nhiều. Nếu mọi người đều như người Nhật thì chắc TIVI sẽ chiếu bóng đá, ca nhạc, phim hài nhièu hơn, bù vào việc cứ quay đi quay lại mặt G.Bush hay Binladen. Việc tham gia hai tôn giáo trở lên là một nghĩa vụ được quy định trong hiến pháp Nhật cũng không biết chừng.
TÍNH DÂN TỘC
Người Nhật nói chung rất để tâm đến việc người nước ngoài nói mình như thế nào. Bảo hãy cận đại hoá thì cấp tốc đi tây âu hoá, bảo hãy tự hào với nền văn hoá của mình thì cũng cố tự hào. Nói xấu nước Nhật thì không nổi giận, nhưng nói xấu cá nhân ai đó thì chắc chắn không nên làm ngoại trừ bạn thích đánh nhau. Không khéo anh ta không phải người Nhật cũng không biết chừng.
Gần đây có một cuộc vận động "Quốc Tế Hoá", đại để là gạt bỏ ý thức "tôi là người Nhật" mà xem mình như người trái đất vậy. Tới đây có lẽ quốc kì, quốc ca, quốc cảnh Nhật cũng sẽ bị phế bỏ. Tiếng Nhật hay văn hoá Nhật rồi sẽ mất tiêu cũng không biết chừng.
Mặc dù người Nhật khá ưu ái với các tuyển thủ Olympic gốc Nhật, nhưng vì là người nước ngoài, đôi khi cũng bất tiện. Thí dụ như khó thuê nhà trọ...etc. Cũng không được mời đến ăn cơm tại nhà người Nhật không quen biết. Mượn vợ ngưòi Nhật một đêm thôi cũng cũng không được. :*
Một đặc trưng của ngưòi Nhật là "tập đoàn chủ nghĩa". Vai trò của tập đoàn là để nghiêm cấm mọi hành động tự do của cá nhân. Hội, đoàn sinh ra là để đóng góp. Lúc gặp khó khăn thì không thấy đả động gì. Thu tiền chứ tuyệt đối không có cho tiền. Tóm lại nguyên tắc cơ bản của tập đoàn kiểu Nhật là "nghĩa vụ" và "cưỡng chế"
Gia đình cũng y như vậy, khi chưa kết hôn thì còn vui vẻ, kết hôn rồi thì chỉ còn "nghĩa vụ" và "cưỡng chế" mà thôi.
Người Nhật thích coi trọng một thứ gọi là "konjou". Đại thể là cứ nhăn mặt, nghiến răng thì được coi là có "konjou". Thằng nào không may trúng xổ số, cứ nhăn nhăn nhở nhở là bị coi thường ngay. Có lẽ vui thú được người Nhật coi như một thứ tầm thường.
Khả năng sáng tạo của người Nhật rất đáng nể. Không chỉ thành công trong việc làm nhỏ các thiết bị điện tử, người Nhật còn rất thành công trong việc làm nhỏ nhà ở. Cái mà người nước ngoài vẫn thường gọi là hộp diêm.
Nhìn chung thì người Nhật chăm chỉ. "Hôm nay tôi không muốn làm việc" hay "Hôm nay tự nhiên cảm thấy sẽ có chuyện không hay", không được thừa nhận như là lý do nghỉ việc. Nói trời mưa hay trời bão cũng vậy. Tuy nhiên nếu nói "vì trời bão nên xe điện ngừng chạy " thì được coi như một lý do chính đáng. Thể chế này mà ở nước ta thì chắc sẽ rất nhiều kẻ mang đá ra ném tàu. Nhưng người Nhật không làm thế. Người Nhật không thích nghỉ , hoặc "làm việc" đồng nghĩa với vui chơi cũng không biết chừng.
GIÁO DỤC
Nhìn chung người Nhật là những nhà giáo dục tâm huyết. Một thứ đầu tư tương lai. Đặc biệt giáo dục Nhật chú trọng tới việc đào tạo hàng loạt các nhân viên công ty bình thường, còn đào tạo các thợ cao tay, thợ sửa xe hay những nhà khoa học tầm cỡ có thể nhận Nobel xem ra không được coi trọng. Một lý do cơ bản, người Nhật đề cao sự bình đẳng. Các kì thì được đặt ra để lựa chọn người có học lực, nên không phải muốn học ở đâu thì có thể học ở đấy. Tóm lại, bình đẳng nên được hiểu theo nghĩa bình đẳng trong kết quả giáo dục. Chú tâm không để các thiên tài bẩm sinh bộc lộ tài năng thái quá.
Khởi đầu, Nhật đã bắt chiếc hệ thống giáo dục của Đức, nhưng hiện tại đang bắt chiếc chế độ giáo dục của Mỹ, mà trong khi đó người Mỹ đang định học tập giáo dục kiểu Nhật, thật không biết phải hiểu ra làm sao.
Ngoài ra, giáo dục Nhật cũng bị chỉ trích ở điểm dạy dỗ các kĩ năng cơ bản bị thiếu sót. Không dậy trói gà, bắt vịt, biện pháp tránh mất trộm trâu..v.v Lỡ không may thiên tai tàn phá tất cả thì thật quả là khó mà sống sót.
Một nhược điểm khác của giáo dục Nhật là không phát huy được chức năng phòng chống tội phạm hay người xấu. Bình thường thì qua vẻ ngoài không biết được anh ta là người xấu hay không. Nhưng ở Nhật, bằng cách đeo khuyên mũi, làm đầu nhuộm tóc bặm trợn, ăm mặc quái dị, lôi thôi..v.v. để tỏ ra mình là người xấu là việc phổ biến. Cho nên nhìn vẻ ngoài biết ngay xấu hay tốt mất rồi.
Tuy nhiên, cũng có những người cố gắng chứng minh mình là người trong sạch, những tội phạm kiểu ấy được truyền hình chiếu hàng ngày. Đại đa số là các nhà chính trị, bác sĩ, cảnh sát, nhà kinh doanh cấp cao.v.v. tóm lại là những người được hưởng chế độ giáo dục hạng nhất.
NGÔN NGỮ
"Doumo" là một từ nổi tiếng vì được sử dụng vô cùng rộng rãi. Dù ở trong bất cứ trường hợp nào, chỉ cần cúi đầu(không phải là để thể hiện tôn kính hay nhận lỗi mà đơn thuần chỉ là "ngắm đầu gối") và nói "Doumo" là sẽ không xảy ra vấn đề gì ; . Mục đích sử dụng vô cùng đa dạng, đại loại như: Xin lỗi, chào hỏi, ra lệnh, uy hiếp, tự mãn, biện hộ, dụ dỗ, cầu hôn, tốt nghiệp, hứa hẹn, nấu cơm.v.v. Người nước ngoài chỉ cần nhớ mỗi từ này là có thể sinh sống ngon lành trên đất nước Nhật Bản.
Về cơ bản tiếng Nhật khá đơn giản và đơn điệu. Nhìn qua các nguyên âm, phụ âm cũng thấy rõ điều này. Phần lớn người Nhật lầm tưởng tiếng Nhật khó. Thật trớ trêu, nói thành thạo một ngôn ngữ khó như vậy nhưng số người nói được tiếng nước ngoài chẳng là bao. Có lẽ khả năng học tập ngôn ngữ của người Nhật có hạn nên mới lầm tưởng tiếng Nhật khó.
Ngữ pháp đơn giản, số biến cách, số thì cũng ít, đại từ quan hệ thiếu thốn nên câu văn trở nên vụn vặt, không thể viết nổi những câu dài trên một trang.
Kình ngữ cũng tỏ ra khá thô sơ. Nam giới hơn tuổi, nữ giới hơn tuổi, cấp trên, quan chức, bố mẹ, thần thánh..v.v Tất tần tật chỉ có một kiểu kính ngữ, về cơ bản. Dù là ông bố hay ông thần thì cũng đều như nhau, không hiểu làm thế nào mà thể hiện tôn kính được cơ chứ. Có khi còn bôi nhọ các vị thần linh ấy chứ.
Bằng thứ ngôn ngữ khá thô tạp này người Nhật giao tiếp với nhau. Nhưng có thể, chính nhờ chỉ suy nghĩ đơn giản, nói năng đơn giản mà hiệu suất truyền đạt cao cũng không biết chừng.
VĂN HOÁ
Hiện nay tại Nhật vẫn còn khá nhiều người theo học các môn văn hoá truyền thống. Đại để như hoa, trà, ninja, ngáp... Ngoài ra có thể kể đến hội thoại tiếng Anh, bơi lội, v.v. Những loại hình học tập này một phần được dạy ở các trường ĐH. Nếu học ĐH ở Nhật, chí ít thì bạn cũng master thành thạo được môn "ngáp".
Tivi là một thứ được xem như không thể thiếu trong XH Nhật. Tivi được dùng cho những mục đích như tránh ngớ ngẩn ở người già, tránh phải nói chuyện trong gia đình. v. v. Thêm nữa, nó được dùng như một cái bệ đặt lịch bàn.
Nhìn chung tivi Nhật khá lý thú. Chỉ có điều, đều là một nguời cả nhưng lúc nãy vừa bị giết xong, giờ đã thấy đang cầm cốc bia cười nhăn nhở, khá là lộn xộn.
Hầu hết các chuơng trình đểu có nhân vật gọi là bình luận gia. Công việc chính là diễn giải các sự kiện, dự đoán này nọ, kêu ca chính truờng, gật gù bên cạnh tường thuật viên chương trình thể thao.v.v. Nói chung là xuất hiện ở mọi thể loại. Nhưng có một cái lạ là không có một bình luận gia nào bình luận các nhà bình luận cả.
Người Nhật khá hay đọc sách. Không biết có phải do vẽ thì truyền đạt giỏi hơn viết hay không mà ở Nhật có rất rất nhiều chuyện tranh. Cổ điển, lịch sử, khoa học chuyên môn, chuyện "nuy"... đều được chuyển thể thành chuyện tranh hết ráo. Tới đây, việc chuyển thể hiến pháp thành chuyện tranh chắc cũng chỉ là vấn đề của thời gian.
Thử nhìn qua thị hiếu đọc sách của các độc giả trên xe điện. Đàn ông trung niên đọc báo thể thao, các cô gái trẻ đọc hướng dẫn, quảng cáo du lịch, phụ nữ trung niên thì hoặc buôn dưa lê hoặc ngủ gật. Các bậc cao tuổi thì do không còn nhanh nhẹn nên không chiếm được ghế, đứng khổ sở như sắp chết.
Dĩ nhiên có người này người kia nhưng nhìn chung thì người Nhật thích nói chuyện.Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, cả hình thức lẫn nội dung đều đã được định sẵn. Có khi hội thoại được người Nhật xem như một thứ chào hỏi cũng không biết chừng.
Bọn trẻ thì nói chuyện thời trang hay chuyện về phái khác giới, các bà mẹ thì nói chuyện giáo dục con trẻ. Cứ y như là đã có những câu viết sẵn, chỉ cần điền vài từ vào chỗ trống là xong.
Các bậc cao tuổi cũng có những chủ đề riêng của mình. Số luợng bệnh tật và số khuyết điểm của con dâu là đề tài tranh luận yêu thích của các cụ, càng nhiều được coi như càng tốt. Và cùng nhau tự mãn về cả chất lẫn lượng.
Các nhân viên công ti thì thích nói xấu nguời khác, chuyện khen gần như tuyệt đối không bao giờ. Có thể không khen nguời khác khi không có anh ta ở đấy là một luật bất thành văn của người Nhật. Ngoài ra việc nhắc lại những câu bình phẩm trên báo đài về xã hội hay chính trị cũng khá được yêu thích.
Ngưòi Nhật yêu thích âm nhạc. Đặc biệt là thể loại được gọi là enka. Đây là loại nhạc có âm điệu buồn bã, não nề, kể về chuyện thất tình, quan hệ nam nữ không thuận buồm xuôi gió, .v.v. Qua đây có thể dự đoán là nước Nhật cũng giống đất nước ta, quan hệ lứa đôi hầu hết đều gặp trắc trở.
Người Nhật hay đi hát karaoke. Vừa ngượng, vừa phải cầm micro gào thét trưóc người khác là một thứ hình phạt. Chắc ngưòi bị phạt đã làm một chuyện gì xấu xa ghê gớm lắm.
Đến mùa hoa Anh Đào nở, rất hay thấy nhiều người quây quần lại cùng nhau hát hò. Có điều nó giống đọc kinh hơn là một loại âm nhạc. Chắc đấy là một thứ nghi thức tôn giáo, dính dáng đến hoa Anh Đào chẳng hạn.
Ngưòi Nhật thích thể thao. Nhìn qua thấy xung quang những ngưòi chơi thể thao có rất nhiều người khác còn hoạt động sôi nổi hơn. Ăn, uống, hát, hay xem, chả biết anh ta đang làm gì. Ở những buổi diễn ca nhạc cũng vậy, khách và ca sĩ cùng hát, không biết họ đến để nghe hay đến để hát nữa. Không hiểu vì sao chẳng nghe cũng chẳng nhìn nhưng vẫn gọi là "khán giả", "thính giả" được.
Nam nữ bất bình đẳng là một vấn đề khá nổi cộm ở Nhật.
Công việc chính của phụ nữ là: buôn dưa lê, quyết định cách tiêu tiền, chơi tenis, đi mua sắm, giám sát đàn ông.v.v. Tóm lại là bao quát mọi lĩnh vực với trách nhiệm nặng nề. Trong số ấy còn có những ngưòi phải làm những việc trong gia đình. Nếu có gọi là "ngược đãi" cũng không quá lời.
Trong khi đó, công việc của đàn ông là kiếm tiềm, làm việc nhà, giết thời gian đợi đến muộn rồi mò về nhà, nhẹ nhàng đến bất công.
Chế độ kết hôn cũng không hơn gì các nước chậm tiến, một vợ một chồng, trên nguyên tắc. Bởi thế, một anh đàn ông suốt đời chỉ phải khổ sở bởi một bà vợ mà thôi . Đây có thể nói là một sự ưu ái lớn của đàn ông Nhật Bản.
Con cá không biết rằng đối với nó quan trọng nhất là nước. Con nhà hàng xóm láo thì biết ngay, nhưng con mình thì phải đợi khi nó chửi vào mặt mình rồi mới biết nó mất dạy. Biết vợ nguời ngoại tình thì nhanh, nhưng chuyện vợ mình ngoại tình thì phải đợi nguời khác nắn sừng cho rồi mới biết. Phàm ở đời, những cái gì thân cận nhất là những cái ít được chú ý đến nhất, là cái dễ bị quên nhất. Là người Việt, sống trong đất Việt, chắc chẳng mấy ai muốn hiểu rõ hơn về đất nước của mình. Nhưng khi rời xa nó rồi, người ta lại thấy muốn biết về nó. Lần đầu đặt chân đến Nhật, cái gì cũng mới, cái gì cũng muốn biết, nhưng càng quen, càng hoà vào nhịp sống, càng mất đi cái hứng thú ấy, càng trở nên vô cảm trước những chuyện xung quanh.
Hoặc giống như đứa trẻ, được dạy 1+1=2, thì biết vậy. Nhưng đến một lúc nào đấy, khi không còn ngây thơ như một đứa trẻ nữa, người ta bắt đầu nghĩ tại sao 1+1 lại phải bằng 2, bắt đầu hoài nghi về nó, hay thấy rằng hình như mình vẫn chưa hiểu ngọn ngành cái phép toán giản đơn đó.
Càng biết nhiều càng dàn trải, càng khó tổng quát, càng như không biết cái gì. Thà như đứa bé lớp vỡ lòng, biết ít nhưng cũng chẳng phải nhớ nhiều, cũng chẳng phải vặn vẹo điều mình biết có đúng hay không
,nói chung là chỉ có giá trị giải trí thui,nhưng cũng để lại chút gì đó ko đến nỗi nhàm chán lắm.Phải nói mở đầu dài dòng như thế,vì ko khéo mọi người lai kêu la tui bôi bác Nhật bủn. :x KHÁI YẾU
Nhật bản là một cường quốc kinh tế.Sau thất bại ở cuộc chiến tranh Thái Bình Dương, nền kinh tế Nhật phát triển hết sức nhanh chóng. Không rõ người Nhật làm thế nào mà đánh nhau với Thái Bình Dương được.
Về lịch sử, sau cuộc cải cách Minh Trị, nước Nhật đã trở nên “minh trị” hơn trông thấy.
Nước Nhật rất hẹp. Bác lái tàu điện lỡ ngủ gật một chút là tàu chạy ra ngoài biên giới mất tiêu. Nói thế có vẻ hơi quá lời. Nhưng lỡ anh phi công máy bay ngủ quên một chút thì chắc là bay ra ngoài biên giới thật.
Về khí hậu, điểm đặc biệt là nước Nhật có rất nhiều bão và động đất.
CHÍNH TRỊ
Về cơ bản nước Nhật có một nền chính trị dân chủ . Tuy nhiên, phần đông người Nhật cho rằng đó không phải là một nền chính trị của dân, do dân, vì dân, mà đó là nền chính trị của dân, do những tên bất hảo, và vì những kẻ lắm tiền.
Nhật bản có Thiên Hoàng. Công việc chính của Thiên Hoàng là vẫy tay trước dân chúng vào các dịp lễ tết, đi xem SUMO, chào hỏi các vị khách nước ngoài… và họ gọi đó là “Tượng trưng”.
Trên chính trường, một cách khá kì quặc là cứ mỗi khi cần quyết định điều gì là y như rằng bất đồng ý kiến. Đến mức hoàn hảo. Sau một hồi cãi lộn chán chê trên quốc hội, rốt cuộc người có thế lực nói một câu là hết. Đại để như: “không làm như thế thì hết sức nguy hiểm” hay “bây giờ bỏ lỡ cơ hội thì sẽ bị cô lập trên chính trương quốc tế”…. Tất cả nghị luận lôi thôi đều trở nên vô nghĩa. Không hiểu sao hỗn loạn xẹp lép ngay cứ như bốc phét. Không chừng chính hỗn loạn mới là bốc phét.
TÔN GIÁO
Ở Nhật Bản, sau khi tan việc thường rất hay thấy vài người tụ tập nhau đi uống rượu. Đây dường như là một nghi thức tôn giáo. Không ngờ lại có nhiều người Nhật ngoan đạo như vậy. Thêm vào đấy, mỗi lần như vậy họ đều không tiếc tiền lễ. :beerchug:
Tuy nhiên, nhìn chung thì người Nhật sùng bái khá lộn xộn. Tết ra đền, thanh minh viếng mộ, lúc cưới hỏi thì lại ra nhà thờ. Đây là điểm chúng ta đáng học tập. Nhìn lại lịch sử loài người, tôn giáo đem lại hoà bình thì ít mà là nguyên nhân cho các cuộc chiến tranh thì nhiều. Nếu mọi người đều như người Nhật thì chắc TIVI sẽ chiếu bóng đá, ca nhạc, phim hài nhièu hơn, bù vào việc cứ quay đi quay lại mặt G.Bush hay Binladen. Việc tham gia hai tôn giáo trở lên là một nghĩa vụ được quy định trong hiến pháp Nhật cũng không biết chừng.
TÍNH DÂN TỘC
Người Nhật nói chung rất để tâm đến việc người nước ngoài nói mình như thế nào. Bảo hãy cận đại hoá thì cấp tốc đi tây âu hoá, bảo hãy tự hào với nền văn hoá của mình thì cũng cố tự hào. Nói xấu nước Nhật thì không nổi giận, nhưng nói xấu cá nhân ai đó thì chắc chắn không nên làm ngoại trừ bạn thích đánh nhau. Không khéo anh ta không phải người Nhật cũng không biết chừng.
Gần đây có một cuộc vận động "Quốc Tế Hoá", đại để là gạt bỏ ý thức "tôi là người Nhật" mà xem mình như người trái đất vậy. Tới đây có lẽ quốc kì, quốc ca, quốc cảnh Nhật cũng sẽ bị phế bỏ. Tiếng Nhật hay văn hoá Nhật rồi sẽ mất tiêu cũng không biết chừng.
Mặc dù người Nhật khá ưu ái với các tuyển thủ Olympic gốc Nhật, nhưng vì là người nước ngoài, đôi khi cũng bất tiện. Thí dụ như khó thuê nhà trọ...etc. Cũng không được mời đến ăn cơm tại nhà người Nhật không quen biết. Mượn vợ ngưòi Nhật một đêm thôi cũng cũng không được. :*
Một đặc trưng của ngưòi Nhật là "tập đoàn chủ nghĩa". Vai trò của tập đoàn là để nghiêm cấm mọi hành động tự do của cá nhân. Hội, đoàn sinh ra là để đóng góp. Lúc gặp khó khăn thì không thấy đả động gì. Thu tiền chứ tuyệt đối không có cho tiền. Tóm lại nguyên tắc cơ bản của tập đoàn kiểu Nhật là "nghĩa vụ" và "cưỡng chế"
Gia đình cũng y như vậy, khi chưa kết hôn thì còn vui vẻ, kết hôn rồi thì chỉ còn "nghĩa vụ" và "cưỡng chế" mà thôi.
Người Nhật thích coi trọng một thứ gọi là "konjou". Đại thể là cứ nhăn mặt, nghiến răng thì được coi là có "konjou". Thằng nào không may trúng xổ số, cứ nhăn nhăn nhở nhở là bị coi thường ngay. Có lẽ vui thú được người Nhật coi như một thứ tầm thường.
Khả năng sáng tạo của người Nhật rất đáng nể. Không chỉ thành công trong việc làm nhỏ các thiết bị điện tử, người Nhật còn rất thành công trong việc làm nhỏ nhà ở. Cái mà người nước ngoài vẫn thường gọi là hộp diêm.
Nhìn chung thì người Nhật chăm chỉ. "Hôm nay tôi không muốn làm việc" hay "Hôm nay tự nhiên cảm thấy sẽ có chuyện không hay", không được thừa nhận như là lý do nghỉ việc. Nói trời mưa hay trời bão cũng vậy. Tuy nhiên nếu nói "vì trời bão nên xe điện ngừng chạy " thì được coi như một lý do chính đáng. Thể chế này mà ở nước ta thì chắc sẽ rất nhiều kẻ mang đá ra ném tàu. Nhưng người Nhật không làm thế. Người Nhật không thích nghỉ , hoặc "làm việc" đồng nghĩa với vui chơi cũng không biết chừng.
GIÁO DỤC
Nhìn chung người Nhật là những nhà giáo dục tâm huyết. Một thứ đầu tư tương lai. Đặc biệt giáo dục Nhật chú trọng tới việc đào tạo hàng loạt các nhân viên công ty bình thường, còn đào tạo các thợ cao tay, thợ sửa xe hay những nhà khoa học tầm cỡ có thể nhận Nobel xem ra không được coi trọng. Một lý do cơ bản, người Nhật đề cao sự bình đẳng. Các kì thì được đặt ra để lựa chọn người có học lực, nên không phải muốn học ở đâu thì có thể học ở đấy. Tóm lại, bình đẳng nên được hiểu theo nghĩa bình đẳng trong kết quả giáo dục. Chú tâm không để các thiên tài bẩm sinh bộc lộ tài năng thái quá.
Khởi đầu, Nhật đã bắt chiếc hệ thống giáo dục của Đức, nhưng hiện tại đang bắt chiếc chế độ giáo dục của Mỹ, mà trong khi đó người Mỹ đang định học tập giáo dục kiểu Nhật, thật không biết phải hiểu ra làm sao.
Ngoài ra, giáo dục Nhật cũng bị chỉ trích ở điểm dạy dỗ các kĩ năng cơ bản bị thiếu sót. Không dậy trói gà, bắt vịt, biện pháp tránh mất trộm trâu..v.v Lỡ không may thiên tai tàn phá tất cả thì thật quả là khó mà sống sót.
Một nhược điểm khác của giáo dục Nhật là không phát huy được chức năng phòng chống tội phạm hay người xấu. Bình thường thì qua vẻ ngoài không biết được anh ta là người xấu hay không. Nhưng ở Nhật, bằng cách đeo khuyên mũi, làm đầu nhuộm tóc bặm trợn, ăm mặc quái dị, lôi thôi..v.v. để tỏ ra mình là người xấu là việc phổ biến. Cho nên nhìn vẻ ngoài biết ngay xấu hay tốt mất rồi.
Tuy nhiên, cũng có những người cố gắng chứng minh mình là người trong sạch, những tội phạm kiểu ấy được truyền hình chiếu hàng ngày. Đại đa số là các nhà chính trị, bác sĩ, cảnh sát, nhà kinh doanh cấp cao.v.v. tóm lại là những người được hưởng chế độ giáo dục hạng nhất.
NGÔN NGỮ
"Doumo" là một từ nổi tiếng vì được sử dụng vô cùng rộng rãi. Dù ở trong bất cứ trường hợp nào, chỉ cần cúi đầu(không phải là để thể hiện tôn kính hay nhận lỗi mà đơn thuần chỉ là "ngắm đầu gối") và nói "Doumo" là sẽ không xảy ra vấn đề gì ;
. Mục đích sử dụng vô cùng đa dạng, đại loại như: Xin lỗi, chào hỏi, ra lệnh, uy hiếp, tự mãn, biện hộ, dụ dỗ, cầu hôn, tốt nghiệp, hứa hẹn, nấu cơm.v.v. Người nước ngoài chỉ cần nhớ mỗi từ này là có thể sinh sống ngon lành trên đất nước Nhật Bản.Về cơ bản tiếng Nhật khá đơn giản và đơn điệu. Nhìn qua các nguyên âm, phụ âm cũng thấy rõ điều này. Phần lớn người Nhật lầm tưởng tiếng Nhật khó. Thật trớ trêu, nói thành thạo một ngôn ngữ khó như vậy nhưng số người nói được tiếng nước ngoài chẳng là bao. Có lẽ khả năng học tập ngôn ngữ của người Nhật có hạn nên mới lầm tưởng tiếng Nhật khó.
Ngữ pháp đơn giản, số biến cách, số thì cũng ít, đại từ quan hệ thiếu thốn nên câu văn trở nên vụn vặt, không thể viết nổi những câu dài trên một trang.
Kình ngữ cũng tỏ ra khá thô sơ. Nam giới hơn tuổi, nữ giới hơn tuổi, cấp trên, quan chức, bố mẹ, thần thánh..v.v Tất tần tật chỉ có một kiểu kính ngữ, về cơ bản. Dù là ông bố hay ông thần thì cũng đều như nhau, không hiểu làm thế nào mà thể hiện tôn kính được cơ chứ. Có khi còn bôi nhọ các vị thần linh ấy chứ.
Bằng thứ ngôn ngữ khá thô tạp này người Nhật giao tiếp với nhau. Nhưng có thể, chính nhờ chỉ suy nghĩ đơn giản, nói năng đơn giản mà hiệu suất truyền đạt cao cũng không biết chừng.
VĂN HOÁ
Hiện nay tại Nhật vẫn còn khá nhiều người theo học các môn văn hoá truyền thống. Đại để như hoa, trà, ninja, ngáp... Ngoài ra có thể kể đến hội thoại tiếng Anh, bơi lội, v.v. Những loại hình học tập này một phần được dạy ở các trường ĐH. Nếu học ĐH ở Nhật, chí ít thì bạn cũng master thành thạo được môn "ngáp"
.Tivi là một thứ được xem như không thể thiếu trong XH Nhật. Tivi được dùng cho những mục đích như tránh ngớ ngẩn ở người già, tránh phải nói chuyện trong gia đình. v. v. Thêm nữa, nó được dùng như một cái bệ đặt lịch bàn.
Nhìn chung tivi Nhật khá lý thú. Chỉ có điều, đều là một nguời cả nhưng lúc nãy vừa bị giết xong, giờ đã thấy đang cầm cốc bia cười nhăn nhở, khá là lộn xộn.
Hầu hết các chuơng trình đểu có nhân vật gọi là bình luận gia. Công việc chính là diễn giải các sự kiện, dự đoán này nọ, kêu ca chính truờng, gật gù bên cạnh tường thuật viên chương trình thể thao.v.v. Nói chung là xuất hiện ở mọi thể loại. Nhưng có một cái lạ là không có một bình luận gia nào bình luận các nhà bình luận cả.
Người Nhật khá hay đọc sách. Không biết có phải do vẽ thì truyền đạt giỏi hơn viết hay không mà ở Nhật có rất rất nhiều chuyện tranh. Cổ điển, lịch sử, khoa học chuyên môn, chuyện "nuy"... đều được chuyển thể thành chuyện tranh hết ráo. Tới đây, việc chuyển thể hiến pháp thành chuyện tranh chắc cũng chỉ là vấn đề của thời gian.
Thử nhìn qua thị hiếu đọc sách của các độc giả trên xe điện. Đàn ông trung niên đọc báo thể thao, các cô gái trẻ đọc hướng dẫn, quảng cáo du lịch, phụ nữ trung niên thì hoặc buôn dưa lê hoặc ngủ gật. Các bậc cao tuổi thì do không còn nhanh nhẹn nên không chiếm được ghế, đứng khổ sở như sắp chết.
Dĩ nhiên có người này người kia nhưng nhìn chung thì người Nhật thích nói chuyện.Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, cả hình thức lẫn nội dung đều đã được định sẵn. Có khi hội thoại được người Nhật xem như một thứ chào hỏi cũng không biết chừng.
Bọn trẻ thì nói chuyện thời trang hay chuyện về phái khác giới, các bà mẹ thì nói chuyện giáo dục con trẻ. Cứ y như là đã có những câu viết sẵn, chỉ cần điền vài từ vào chỗ trống là xong.
Các bậc cao tuổi cũng có những chủ đề riêng của mình. Số luợng bệnh tật và số khuyết điểm của con dâu là đề tài tranh luận yêu thích của các cụ, càng nhiều được coi như càng tốt. Và cùng nhau tự mãn về cả chất lẫn lượng.
Các nhân viên công ti thì thích nói xấu nguời khác, chuyện khen gần như tuyệt đối không bao giờ. Có thể không khen nguời khác khi không có anh ta ở đấy là một luật bất thành văn của người Nhật. Ngoài ra việc nhắc lại những câu bình phẩm trên báo đài về xã hội hay chính trị cũng khá được yêu thích.
Ngưòi Nhật yêu thích âm nhạc. Đặc biệt là thể loại được gọi là enka. Đây là loại nhạc có âm điệu buồn bã, não nề, kể về chuyện thất tình, quan hệ nam nữ không thuận buồm xuôi gió, .v.v. Qua đây có thể dự đoán là nước Nhật cũng giống đất nước ta, quan hệ lứa đôi hầu hết đều gặp trắc trở.
Người Nhật hay đi hát karaoke. Vừa ngượng, vừa phải cầm micro gào thét trưóc người khác là một thứ hình phạt. Chắc ngưòi bị phạt đã làm một chuyện gì xấu xa ghê gớm lắm.
Đến mùa hoa Anh Đào nở, rất hay thấy nhiều người quây quần lại cùng nhau hát hò. Có điều nó giống đọc kinh hơn là một loại âm nhạc. Chắc đấy là một thứ nghi thức tôn giáo, dính dáng đến hoa Anh Đào chẳng hạn.
Ngưòi Nhật thích thể thao. Nhìn qua thấy xung quang những ngưòi chơi thể thao có rất nhiều người khác còn hoạt động sôi nổi hơn. Ăn, uống, hát, hay xem, chả biết anh ta đang làm gì. Ở những buổi diễn ca nhạc cũng vậy, khách và ca sĩ cùng hát, không biết họ đến để nghe hay đến để hát nữa. Không hiểu vì sao chẳng nghe cũng chẳng nhìn nhưng vẫn gọi là "khán giả", "thính giả" được.
Nam nữ bất bình đẳng là một vấn đề khá nổi cộm ở Nhật.
Công việc chính của phụ nữ là: buôn dưa lê, quyết định cách tiêu tiền, chơi tenis, đi mua sắm, giám sát đàn ông.v.v. Tóm lại là bao quát mọi lĩnh vực với trách nhiệm nặng nề. Trong số ấy còn có những ngưòi phải làm những việc trong gia đình. Nếu có gọi là "ngược đãi" cũng không quá lời.
Trong khi đó, công việc của đàn ông là kiếm tiềm, làm việc nhà, giết thời gian đợi đến muộn rồi mò về nhà, nhẹ nhàng đến bất công.
Chế độ kết hôn cũng không hơn gì các nước chậm tiến, một vợ một chồng, trên nguyên tắc. Bởi thế, một anh đàn ông suốt đời chỉ phải khổ sở bởi một bà vợ mà thôi
. Đây có thể nói là một sự ưu ái lớn của đàn ông Nhật Bản. Con cá không biết rằng đối với nó quan trọng nhất là nước. Con nhà hàng xóm láo thì biết ngay, nhưng con mình thì phải đợi khi nó chửi vào mặt mình rồi mới biết nó mất dạy. Biết vợ nguời ngoại tình thì nhanh, nhưng chuyện vợ mình ngoại tình thì phải đợi nguời khác nắn sừng cho rồi mới biết. Phàm ở đời, những cái gì thân cận nhất là những cái ít được chú ý đến nhất, là cái dễ bị quên nhất. Là người Việt, sống trong đất Việt, chắc chẳng mấy ai muốn hiểu rõ hơn về đất nước của mình. Nhưng khi rời xa nó rồi, người ta lại thấy muốn biết về nó. Lần đầu đặt chân đến Nhật, cái gì cũng mới, cái gì cũng muốn biết, nhưng càng quen, càng hoà vào nhịp sống, càng mất đi cái hứng thú ấy, càng trở nên vô cảm trước những chuyện xung quanh.
Hoặc giống như đứa trẻ, được dạy 1+1=2, thì biết vậy. Nhưng đến một lúc nào đấy, khi không còn ngây thơ như một đứa trẻ nữa, người ta bắt đầu nghĩ tại sao 1+1 lại phải bằng 2, bắt đầu hoài nghi về nó, hay thấy rằng hình như mình vẫn chưa hiểu ngọn ngành cái phép toán giản đơn đó.
Càng biết nhiều càng dàn trải, càng khó tổng quát, càng như không biết cái gì. Thà như đứa bé lớp vỡ lòng, biết ít nhưng cũng chẳng phải nhớ nhiều, cũng chẳng phải vặn vẹo điều mình biết có đúng hay không
